به گزارش اصفهان زیبا؛ استان اصفهان طی 30 سال گذشته درگیر بحران آبی است و وضعیت بارش‌ها در سال آبی جاری (پاییز و زمستان گذشته) نگرانی‌های تأمین آب شرب اصفهان در بهار و تابستان امسال را صدچندان کرده.
شرایط به‌گونه‌ای پیش رفته که کاهش بارش‌ها، پایین آمدن سطح آب سد زاینده‌رود و افت شدید منابع زیرزمینی، همراه با عدم تعادل بین میزان عرضه و تقاضای آب، استان را در وضعیتی بحرانی قرار داده است.
اگرچه بارش‌های بهاری در روزهای ابتدایی امسال این امید را در دل زنده کرد که شاید از بحران آبی که مسئولان خبر داده بودند اندکی فاصله بگیریم؛ اما اکنون با گرمای زودرس این سؤال مطرح است که آیا اصفهان می‌تواند تابستان 1۴۰۴ را در این تنش‌های آبی شدید، بدون جیره‌بندی آب پشت سر بگذارد؟
آمارها چه می‌گویند؟
آمارهای وزارت نیرو حکایت از وضعیت نگران‌کننده سدها دارد.
مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور ششم فروردین امسال با اشاره به کاهش ۴۴درصدی ورودی سدهای کشور در سال آبی جاری نسبت به متوسط پنج‌ساله، وضعیت منابع آبی را نگران‌کننده توصیف کرد و گفت: کاهش چشمگیر ورودی سدها موجب تداوم وضعیت بحرانی منابع آب در برخی استان‌ها شده است.
با توجه به گفته فیروز قاسم‌زاده به رسانه‌ها، پاییز و زمستان امسال خشک بود.
اکنون نیز آمارهای ثبت‌شده نشان می‌دهد میزان بارندگی در سال آبی ۱۴۰۴-۱۴۰۳، تاکنون ۳۴درصد کمتر از متوسط بلندمدت بوده است.
بارش‌های فعلی هرچند وضعیت منابع آبی برخی استان‌ها را بهبود بخشیده است؛ اما همچنان با میزان نرمال فاصله دارد. تنها دو استان کشور با افزایش بارش نسبت به بلندمدت همراه بوده‌اند.
ازنظر رتبه‌بندی بارش، امسال در زمره سال‌های بسیار خشک قرار دارد.
مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور با اشاره به تأثیر خشک‌سالی بر منابع آبی ایران اعلام کرد: تداوم خشک‌سالی در سال‌های اخیر باعث کاهش جدی آورد رودخانه‌ها و ورودی سدها شده است.
میزان ورودی سدهای کشور از ابتدای سال آبی تاکنون، نسبت به سال گذشته ۳۱درصد و نسبت به متوسط پنج‌ساله ۴۴ درصد کاهش داشته است.
درصد پرشدگی مخازن سدها به‌طور متوسط به ۴۶ درصد رسیده است که در مقایسه با سال گذشته، کاهش ۱۰درصدی و نسبت به متوسط پنج‌ساله، کاهش ۱۴درصدی را نشان می‌دهد.
از سوی دیگر، برخی از سدهای مهم در وضعیت نامطلوبی قرار دارند و به‌طور دقیق سدهای استان‌هایی نظیر تهران، اصفهان، خراسان رضوی، هرمزگان و مرکزی شرایط نگران‌کننده دارند و نیازمند مدیریت دقیق منابع آبی هستند.
آمارها چه می‌گویند؟
بنابر آمارهای موجود، وضعیت تأمین آب در اصفهان در شرایط قرمز قرار دارد.
کارشناسان آبی که همواره وضعیت آب حوضه و سد زاینده‌رود را رصد می‌کنند، بر این اعتقادند که باوجود بارش‌های اخیر، ذخیره برف در حوضه به‌هیچ‌وجه قابل قیاس با شرایط نرمال نبوده و بارش در حوضه، به‌ویژه در ایستگاه شاخص چلگرد صرفا به‌صورت رواناب و مقطعی وارد مخزن سد شده و منتهی به دبی پایدار و مستمر نشده و نخواهد شد.
همچنین دبی ورودی در زمان بارندگی از ۲۱۸ به حدود ۷۰ مترمکعب در ثانیه کاهش داشته که بسیار کمتر از نرمال این ایام است.
اگر در این موقع از سال در منطقه چنارود و کوهرنگ تردد کنیم، با چشمه‌سارهایی مواجه می‌شویم که از دامنه ارتفاعات جاری‌شده و تا اواخر خرداد نیز کم‌وبیش دارای آورد هستند.
اما نکته اصلی اینکه در حال حاضر و حتی بعد از بارش خوب سامانه قبلی، هیچ‌کدام از آن چشمه‌سارها فعال نیستند.
درواقع آورد طبیعی حوضه بدون لحاظ تونل‌های انتقال آب که در حال حاضر منبع اصلی آورد هستند، بسیار ناچیز است. آورد تونل‌ها نیز بعد از ذوب برف اندک موجود، به‌شدت کاهش خواهد یافت.
بنابر اعلام آمار رسمی وزارت نیرو در تاریخ 13 فروردین امسال متوسط ورودی سد زاینده‌رود حدود ۶۲ میلیون مترمکعب و خروجی سد ۱۳ میلیون مترمکعب اعلام شد که براین اساس ذخیره آبی سد زاینده‌رود به 236 میلیون مترمکعب رسیده است.
این در حالی است که ذخیره سد زاینده‌رود در تاریخ مشابه سال گذشته 333میلیون مترمکعب بود.
ناصر اکبری، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان درباره تأثیر بارش‌های بهاری بر حوضه زاینده‌رود و وضعیت بحرانی تأمین و توزیع آب شرب به «اصفهان زیبا» توضیح می‌دهد: «حدود 85درصد آب شرب استان از سد زاینده‌رود تأمین می‌شود.»
او با بیان اینکه مدیریت سد زاینده‌رود، آورد آب و تخصیص‌ها در اختیار آب منطقه‌ای است، می‌گوید: «متوسط بارش‌ها طی سی سال گذشته و در سال‌های نرمال 1250 میلی‌متر بود؛ اما تا به امروز عدد بارش در حوضه زاینده‌رود حدود 750 میلی‌متر است که تا شرایط نرمال حدود 500 میلی‌متر کمبود آب وجود دارد.»
به گفته او، به‌طورقطع تا بارشی رخ ندهد، شرایط آبی و تأمین آب اصفهان تا حدودی در مخاطره است؛ اما امیدواریم تا آخر اردیبهشت‌ماه با بارش‌های بهاری، کمبودها جبران شود تا دغدغه آب شرب اصفهان را نداشته باشیم.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان درباره وضعیت چاه‌های تأمین آب شرب اصفهان، اظهار می‌کند: «دشت اصفهان وابسته به رودخانه زاینده‌رود است و اگر سفره‌های زیرزمینی از طریق زاینده‌رود تقویت نشود، شاهد افت شدید آب چاه‌های حریمی، عمیق و نیمه عمیق خواهیم بود؛ اما اگر جریان زاینده‌رود تا حدودی پایدار باشد،
بخشی از کمبود آب چاه‌ها جبران خواهد شد. باید توجه داشت که چاه‌ها حدود 15درصد آب موردنیاز شرب را تأمین می‌کند و درهرصورت وضعیت چاه‌ها به جریان آب زاینده‌رود وابسته است.»
آب اصفهان را جیره‌بندی نمی‌کنیم
اکبری درخصوص نگرانی‌ها درباره جیره‌بندی آب در اصفهان، توضیح می‌دهد: «کیفیت و جیره‌بندی آب خط قرمز وزارت نیرو است و تمام تلاش این است که با همکاری مردم و مدیریت و بهینه مصرف‌کردن، آب شرب مردم اصفهان تأمین شود.
اگرچه ممکن است در برخی حوادث غیرمترقبه و غیرپیش‌بینی‌شده تنها با آب‌رسانی سیار مشکل را حل کنیم؛ اما در حد تأمین آب شرب پنج میلیون نفر امکان توزیع و جیره‌بندی آب وجود ندارد.
جیره‌بندی، مشکلات مصرف و حوادث شبکه و خطوط را اضافه می‌کند. بااین‌وجود امیدواریم با بارش‌های بهاری و اقدامات فنی و مدیریتی بتوانیم شرایط توزیع آبی را تعدیل کنیم.»
او با بیان اینکه کشور ایران در منطقه نیمه‌خشک قرار دارد و استان اصفهان نیز با شرایط خاص طی 15 سال اخیر به‌خصوص درگیر خشک‌سالی شدید بوده و این شرایط امسال حادتر شده است، می‌گوید:
«اگرچه ما شرایط امروز را در سال 1396 و 1397 تجربه کرده‌ایم؛ اما امیدواریم امسال اتفاق بدی رخ ندهد و با بارش‌های مطلوب بهاری وضعیت را مدیریت کنیم و مشکل خاصی در توزیع آب شرب اصفهان بزرگ نداشته باشیم.»
اکبری با نگاهی به افت فشار و قطعی آب در تابستان سال گذشته، اظهار می‌کند: «تمام برنامه‌ریزی شرکت آبفا این است که مشکلات و قطعی آب سال گذشته را نداشته باشیم.»
امسال بحران آب در کل کشور بویژه استان های فلات مرکزی وجود داره. خیلی ساده میشه گفت بارش ها کم بوده و کم آبی هست. پس بهتره صرفه جویی را به مردم توصیه کنید