پویش جهانی آینده‌ بدون دخانیات

به گزارش اصفهان زیبا؛

سازمان بهداشت جهانی، روز جهانی بدون دخانیات را در تاریخ 31 می 2025 با موضوع «افشای تاکتیک‌های صنعت دخانیات درباره محصولات دخانی و نیکوتین» نامگذاری کرده است.

همچنین وزارت بهداشت شعار ملی هفته بدون دخانیات ۱۴۰۴ را «افشای ترفندهای صنایع دخانی برای نسلی عاری از دخانیات» اعلام کرده است. توضیح در این زمینه را از زبان مهندس زرفشان، کارشناس مرکز بهداشت شماره یک بخوانید.

یکی از چالش‌های اصلی امروز، جذابیت محصولات دخانی برای جوانان است. دخانیات به‌عنوان تهدیدی جدی برای سلامت انسان، با طراحی‌های جذاب و تبلیغات گسترده، باعث شروع زودهنگام مصرف و اعتیاد مادام‌العمر می‌شود که پیامدهای خطرناکی برای سلامتی به دنبال دارد.

صنعت دخانیات یکی از صنایع پرسود در اقتصاد جهانی است و در سال ۲۰۲۳ درآمدی معادل ۹۴۱ میلیارد دلار کسب کرده است. در ایران نیز براساس گزارش وزارت صنعت، معدن و تجارت، میزان تولید و مصرف دخانیات در سال ۱۴۰۳ حدود ۸۰ میلیارد نخ بوده است. برآوردها نشان می‌دهد حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد جمعیت ایران، یعنی نزدیک به ۲۰ میلیون نفر، مصرف‌کننده دخانیات هستند که به طور متوسط روزانه ۱۶ نخ سیگار مصرف می‌کنند. همچنین مصرف دخانیات در زنان از سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۳ بیش از ۱۹۰ درصد رشد داشته و مصرف‌کنندگان حتی به گروه سنی ۱۱ سال نیز رسیده‌اند.

تبلیغات گسترده و ترفندهای صنعت دخانیات

استفاده از رنگ‌ها و بسته‌بندی‌های جذاب، محصولات الکترونیکی جدید، اسانس‌ها و طعم‌دهنده‌های مختلف، همچنین محصولات غیر دخانی با شکل و بسته‌بندی مشابه، از جمله ترفندهای صنعت دخانیات برای جذب مصرف‌کنندگان به ویژه کودکان و نوجوانان است. حضور شخصیت‌های سینمایی و کارتونی که دخانیات مصرف می‌کنند نیز الگوی منفی برای جوانان ایجاد می‌کند.

انواع دود دخانیات و آسیب‌های آن

دود دخانیات به سه دسته تقسیم می‌شود:

• دود دسته اول: دود مستقیمی که فرد مصرف‌کننده استنشاق می‌کند.

• دود دسته دوم: دود منتشر شده از ریه فرد سیگاری به محیط که برای دیگران نیز مضر است.

• دود دسته سوم: ذرات و دود باقی‌مانده روی سطوح که به صورت غیرمستقیم به افراد منتقل می‌شود.
  قربانیان اصلی دود دسته دوم و سوم اغلب کودکان هستند که به طور ناخواسته در معرض مضرات دخانیات قرار می‌گیرند.

پیامدهای مصرف دخانیات

مصرف دخانیات نه تنها سلامت فرد مصرف‌کننده را تهدید می‌کند، بلکه بار اقتصادی، اجتماعی و روانی سنگینی بر جامعه وارد می‌آورد. وجود بیش از ۲۵۰ ماده شیمیایی مضر منجر به بیش از ۶۰ نوع سرطان، از جمله سرطان ریه، کبد و کلیه، بیماری‌های انسدادی مزمن ریه، تشدید آسم، افزایش خطر سکته‌های قلبی و مغزی، دیابت، ناباروری، بیماری‌های بینایی و بسیاری مشکلات دیگر می‌شود که سالانه باعث مرگ حدود ۸ میلیون نفر می‌گردد.

اهداف پویش هفته بدون دخانیات ۱۴۰۴

این پویش با هدف افزایش آگاهی عمومی، تغییر سیاست‌ها و ممنوعیت استفاده از افزودنی‌ها و طعم‌دهنده‌ها، محدودیت تبلیغات در فضای مجازی و رسانه‌ها، اعمال مالیات بر دخانیات، کاهش جذابیت بسته‌بندی‌ها و آموزش گروه‌های حساس مانند دانش‌آموزان و خانواده‌ها برگزار می‌شود. موفقیت این اهداف نیازمند همکاری همه‌جانبه دولت، جامعه، خانواده‌ها، نهادهای نظارتی و آموزشی و سازمان‌های مردم‌نهاد است.