به گزارش اصفهان زیبا؛ اعطای وام فرزندآوری به زوج‌ها از جمله سیاست‌های تشویقی افزایش جمعیت است که سال 1400 و در قالب ماده 10 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت تصویب و ابلاغ شد.
براین اساس، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مکلف است برای متولدان سال 1400 به بعد، از طریق کلیه بانک‌ها و مؤسسات اعتباری از محل پس‌انداز و جاری قرض‌الحسنه نظام بانکی و حذف تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج متقاضیان بالای 50 سال سن، به پرداخت «تسهیلات قرض‌الحسنه تولد فرزند» اقدام کند.
آن‌طور که در این قانون آمده است، تسهیلات قــرض‌الحسنـــه فـــرزنـــدآوری بــه ازای فرزند اول ۲۰ میلیون تومان، به ازای فرزند دوم ۴۰ میلیون تومان، به ازای فرزند سوم ۶۰ میلیون تومان، به ازای فرزند چهارم ۸۰ میلیون تومان و به ازای فرزند پنجم به بعد ۱۰۰ میلیون تومان است.
البته سال گذشته بود که امیرحسین بانکی‌پور، نایب‌رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس، از افزایش میزان این وام خبر داد: «وام فرزند اول از ۴۰ به ۶۰ میلیون تومان افزایش می‌یابد و به این ترتیب وام فرزند دوم ۱۲۰ میلیون و وام فرزند سوم به ۱۸۰ میلیون تومان افزایش خواهد یافت.»
او همچنین دراین‌باره گفته است: «بر اساس آمار ثبت‌احوال، ۹درصد تولد فرزند سوم، ۲۸ درصد فرزند چهارم و ۵۱ درصد تولد فرزند پنجم و بیشتر افزایش یافته است که حکایت از همراهی خانواده و جامعه در مسئله جمعیت کشور دارد.» البته براساس قانون، پرداخت وام برای متقاضیانی است که نرخ باروری شهرستان محل تولد فرزند یا پدر کمتر از 5, 2باشد. ازآنجاکه به گفته مسئولان، نرخ باروری در این استان نزدیک به یک و بسیار کمتر از نرخ جایگزینی جمعیت است، اصفهانی‌ها نیز مشمول دریافت این وام می‌شوند.
اعتبار نیست، وام پرداخت نمی‌شود!
حالا و در شرایطی که بیش از سه سال از ابلاغ این قانون می‌گذرد، برخی از شهروندان معتقدند که پرداخت وام فرزندآوری از سوی بانک‌ها با چالش‌ها و مشکلات زیادی همراه است و متقاضیان باید زمان بسیار طولانی را در صف انتظار باقی بمانند تا شاید بتوانند از این تسهیلات استفاده کنند.
تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی از وضعیت پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه فرزندآوری حاکی از آن است که از ابتدای فروردین تا پایان تیرماه سال 1404، مجموعا 142 هزار و 936 فقره وام به‌ارزش 12 هزار و 932 میلیارد و 558 میلیون و 800 هزار ریال به متقاضیان پرداخت شده است.
این در حالی است که طبق همین گزارش، تا پایان تیرماه 508 هزار و 148 نفر همچنان در صف دریافت این تسهیلات قرار دارند؛ عددی که بیش از 3.5 برابر کل وام‌های پرداخت‌شده در این بازه زمانی است.
این آمار نشان می‌دهد، با وجود گذشت 4 ماه از سال، همچنان بیش از نیمی از متقاضیان تسهیلات فرزندآوری در انتظار دریافت وام هستند و از روند پرداخت آن گلایه دارند. یکی از شهروندان معتقد است برای ثبت‌نام وام فرزندآوری مدت‌هاست که با خطای سامانه یا عدم امکان ورود به آن مواجه است و اصلا نمی‌تواند ثبت‌نام انجام دهد.
متقاضی دیگری نیز می‌گوید حتی پس از ورود به سامانه نتوانسته هیچ بانکی را برای دریافت وام فرزندآوری انتخاب کند؛ چرا که اسامی بانک‌ها به دلیل عدم اعتبار در سامانه نمایش داده نمی‌شوند و بانک‌ها نیز می‌گویند اعتبارات لازم برای پرداخت تسهیلات را ندارند.
متقاضی دیگر اما از بلاتکلیفی و طولانی‌بودن مدت‌زمان انتظار گلایه دارد؛ آنجا که می‌گوید: «حدود شش ماه است که برای وام فرزند دوم ثبت‌نام کرده‌ام؛ اما خبری از تأیید یا پرداخت نیست؛ زمانی هم که مراجعه می‌کنم، می‌گویند بانک‌ها اعتبار ندارند! متأسفانه قانون تصویب شده است؛ اما بدون اینکه زیرساخت و منابع لازم برای آن در نظر گرفته باشد؛ ضمن اینکه شرایط پرداخت نیز آسان نیست؛ برای مثال، در قانون آمده است اگر متقاضی نتواند ضامن پیدا کند، بانک‌ها مکلف هستند با اولویت توثیق حساب یارانه اشخاص یا سایر دارایی‌های مالی آن‌ها ازجمله سهام پذیرفته‌شده در بازار سرمایه و بدون دریافت ضامن این وام را پرداخت کنند؛ اما این موضوع برای بانک‌ها بیشتر شبیه شوخی است و هیچ‌کدامشان زیر بار آن نمی‌روند!»
این‌ها تنها بخشی از گلایه‌های شهروندانی است که در مسیر پرپیچ‌وخم وام فرزندآوری سرگردان شده‌اند و دستشان به جایی نمی‌رسد؛ موضوعی که حبیب قاسمی، نماینده مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با میزان این‌گونه تشریح می‌کند: «در حال حاضر بانک‌ها رغبت آن‌چنانی به پرداخت وام‌های تکلیفی ازجمله ازدواج و فرزندآوری که برای آن‌ها مقرون‌به‌صرفه نیست، ندارند. تعداد افراد در صف این تسهیلات که منتظر دریافت این وام هستند، زیاد است و مبلغی که امسال برای پرداخت این تسهیلات در بودجه دیده‌شده، جواب‌گوی این تعداد از افراد نیست.»
این نماینده مجلس معتقد است که به‌واسطه صف‌های طولانی، گاهی اوقات سامانه تسهیلات ازدواج نیز با اختلال‌هایی همراه بود که به‌نظر می‌رسد این اختلال‌ها برای جلوگیری از ثبت‌نام افراد و طولانی‌‌نشدن صف تسهیلات ایجاد می‌شد.
به گفته قاسمی، در بودجه ۱۴۰۴ دولت ۲۷۵هزار میلیارد تومان برای تسهیلات ازدواج و فرزندآوری درنظر گرفته بود که بعد از کش‌وقوس‌های فراوان این لایحه به‌رقم ۳۵۰هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرد. برای اینکه این رقم اعتبار بتواند افراد بیشتری را پوشش دهد، سقف رقم وام ازدواج، سال آینده تغییری پیدا نکرد و علتش این بود: به افرادی که در صف انتظار این وام هستند، با همین سقف بتوان سال آینده تسهیلات ارائه کرد.
این نماینده مجلس با بیان اینکه براساس آمار حدود ۱۷۰هزار میلیارد تومان تسهیلات ازدواج و حدود ۳۶هزار میلیارد تومان تسهیلات فرزندآوری توسط بانک‌ها پرداخت شده است، عنوان می‌کند: «باوجوداین، همچنان صف‌ها طولانی است و تمایل‌نداشتن بانک‌ها به پرداخت این تسهیلات باعث ایجاد مشکلاتی برای زوجین و خانواده‌ها و درنتیجه نارضایتی افراد در خصوص بانک‌ها می‌شود.»
قاسمی به فاصله معنادار بین پرداخت سایر تسهیلات با تسهیلات تکلیفی ازدواج و فرزندآوری براساس نمودار‌های تسهیلات بانکی اشاره کرد و افزود: این روند نشان می‌دهد برای پرداخت تسهیلات تکلیفی موضوع محدودیت منابع نیست؛ چرا که اگر موضوع این بود، سایر تسهیلات بانکی نیز با ریزش روبه‌رو می‌شد. تماس‌های «اصفهان‌زیبا» با امیرحسین بانکی، نماینده مردم اصفهان نیز دراین‌باره راه به جایی نمی‌برد و او حاضر به گفت‌و گو نمی‌شود؛ اما او به رسانه‌ها گفته است: راه‌حل سنگ‌اندازی بانک‌ها این است که تمام مراحل آن‌ها سامانه‌ای شود.
گوشی که شنوا نیست!
باوجوداین، گوش بانک‌ها به این حرف‌ها بدهکار نیست و متقاضیان دریافت وام فرزندآوری همچنان با مشکلات زیادی مواجه هستند؛ هرچند بانک‌ها نیز نداشتن اعتبار را بهانه‌ای برای عدم‌پرداخت وام فرزندآوری عنوان کرده‌اند.
کارمند یکی از بانک‌ها دراین‌باره می‌گوید: «پرداخت وام ازدواج بستگی به این دارد که چه مدت‌زمانی از ثبت‌نام فرد متقاضی می‌گذرد و بانک عامل چه میزان تسهیلات برای پرداخت این وام در نظر گرفته است؛ درواقع تشکیل پرونده و پروسه مربوط به آن، زمان‌بر است و باعث می‌شود متقاضیان زمان زیادی را در صف انتظار باقی بمانند.»
بهناز مسعودی، کارشناس اعتبارات یکی از شعبه‌های بانک ملی نیز دراین‌باره می‌گوید: «سامانه به‌طور سیستمی باز می‌شود و به افراد اجازه ثبت‌نام می‌دهد؛ کد رهگیری هم از طریق آن ارسال می‌شود. این مسئله اصلا دست خود بانک‌ها نیست.»
او می‌گوید که به بانک‌ها به‌صورت ماهانه سهمیه اختصاص داده می‌شود: «معمولا ماهانه سیستم برای 500 نفر باز می‌شود؛ به‌خاطرهمین، فرایند ثبت‌نام و پرداخت وام طول می‌کشد.» او در رابطه با شرایط پرداخت وام و گلایه‌های متقاضیان نیز می‌گوید: «چون وام فرزندآوری است، نمی‌شود به افراد آسان گرفت و برای مثال، بدون داشتن ضامن وام پرداخت کرد.»
