
کسی نمیداند در آن بعد از ظهر غبارآلود پنجم شهریور 1320 که هیئت دولت وقت ایران استعفا داد و محمد علی فروغی برای سومین بار نخستوزیر رضا شاه شد، آیا فروغی میدانست که 20 روز بعد همراه ولیعهد برای ادای سوگند پادشاهی به مجلس خواهد آمد؟ و رضا میرپنج را که زمانی در 21 سال قبل در پایان جنگ جهانی اول برای ادای همین سوگند همراهی کرده بود، حالا، دو سال پس از شروع جنگ جهانی دوم، برای خروج از کشور تبعید بدرقه خواهد کرد؟ پاسخ این سؤال در جایی از دفتر تاریخ نیامده و تاریخ هیچگاه با بازماندگانش صادق نبوده است.






آیا میشود یک مسیر گردشگری جذاب فقط برای دیدن «بادگیرها» تعریف کرد؟! بله! یک ایرانگردی جذاب از اصفهان و کاشان و یزد تا سیرجان و کرمان و لافت را میتوان فقط برای دیدن بادگیرهای متنوع تجربه کرد. در مطلب پیش رو با رویکرد معماری و گردشگری به این عنصر مهم معماری میپردازیم. ایرانیان کهن زمانی که به مرز این سرزمین رسیدند، با توجه به همان شیوه زندگی که قبل از آن داشتند، با استفاده از آبهای روان در دل طبیعت نهرکشیهایی انجام دادند و اطراف خانههای خود باغهایی ساختند. همانطور که از وجود این نهرها بیشترین بهرهها را بردند، از وجود بادهای مطبوع این سرزمین نیز بهره بردند و این هوای خوش و دلنشین را به جریان زندگی خود وارد کردند و برای به انجام رساندن این امر از عنصری به نام «واتغر» استفاده کردند.






در اواسط دوران قاجار، در زمان حکمرانی ناصرالدین شاه و حکومت پسرش ظلالسلطان، بر اصفهان زن و شوهری فرانسوی برای مدت یک ماه گذارشان به اصفهان افتاد. شوهر این زن امتیاز اکتشاف از آثار تاریخی خوزستان را از دولت گرفته بود. ماجرای حضور آن دو نفر در اصفهان این بود که در سال 1881 م/ 1298 ق مارسل دیولافوای فرانسوی، که مهندس راه آهن این کشور بود، برای انجام مطالعاتی در سبک معماری ساسانی راهی ایران شد. او از راه قفقاز و آذربایجان وارد ایران شده، پس از عبور از شهرهای بین راه، به تهران رسید.






ارتباط ایرانیان ومجارها به بیش از هزار سال پیش بازمیگردد. تعدادی از واژههای فارسی از زبانهای ایرانی کهن، در زبان مجاری وارد شده است. میکلوش شارکوزی، در وبیناری که به مناسبت سومین سال درگذشت دکتر محسن جعفریمذهب، ایرانپژوه و استاد دانشگاه، برگزار شد، به صحبت درباره ایرانشناسی در مجارستان پرداخت. سرزمین مجارها هم همواره یکی از نقاطی بوده که اقوام کوچروی ایرانینژاد به آنجا مهاجرت میکردند. مقطع دوم روابط ایرانیها و مجارها به واسطه عثمانی و تهاجمات این کشور به مجارستان صورت گرفت.






ایرانیان از دیرباز تاکنون به چه زبانهایی سخن میگفتند؟ برای پاسخ به این پرسش میتوان به سراغ کتاب بسیار جذابی به نام «زبانهای ایرانی» از انتشارات سخن رفت. کتابی که برای اولین بار به زبان روسی حدود 60سال پیش منتشر شد و سپس ایرانپژوهان، ترجمههای مختلفی از آن ارائه دادند. در مطلب پیش رو گزیدهای از این کتاب مهم در حوزه ایرانشناسی را برایتان نقل میکنیم. سررشتهاش به لنینگراد برمیگردد؛ یوسیف م. ارانسکی (1923-1977) در روسیه به دنیا آمد و 17 ساله بود که وارد گروه فقهاللغه ایرانی دانشکده خاورشناسی دانشگاه لنینگراد شد. راه جنگ جهانی دوم را به پیش گرفت؛ اما دوباره به دانشگاه بازگشت و دکترایش را در حوزه خاورشناسی گرفت و استاد تاریخ زبانهای فارسی و تاجیکی دانشگاه تاجیکستان و انستیتوی تعلیم و تربیت تاجیکی در دوشنبه تاجیکستان شد. یکی از بیشمار تألیفات این ایرانشناس صاحبنام، کتاب زبانهای آسیا و آفریقا بود که به زبان روسی نوشت و سپس مترجمهای فرانسوی و فارسی و… هم به سراغش رفتند.