به گزارش اصفهان زیبا؛ جوایز علمی زیادی در دنیا به دانشمندان حوزههای مختلف علمی اعطا میشود؛ جوایزی که بهدنبال تشویق علمجویان و ترویج نوآوری برای بهبود زندگی بشر از طریق دستاوردهای علمی است.
جایزههای نوبل، فیلدز، آبل (نوبل در ریاضیات)و تورینگ (نوبل کامپیوتر) ازجمله معروفترین این جوایز است؛ جایزه مصطفی(ص) نیز جایزه عالی علم و فناوری است که هر دو سال یکبار به دانشمندان و پژوهشگران برتر جهان اسلام اعطا میشود.
هدف از اعطای این جایزه، ترویج و تشویق علمآموزی و پژوهش در جوامع اسلامی و کشورهای عضو سازمان همکاریهای اسلامی است و از آن به نوبل اسلامی تعبیر میشود.
این جایزه به ایدهها و طرحهایی تعلق میگیرد که زمینهساز بهبود زندگی بشر بوده و در آنها محققان دست به نوآوریهای مشهود در مرزهای دانش و فناوری زده یا روشهای علمی جدیدی ارائه کرده باشند؛ جایزهای که مصطفی نباتینژاد، عضو شورای اسلامی شهر اصفهان، درخصوص آن به «اصفهانزیبا» میگوید: «اصفهان بهعنوان شهری که در سال 2006 پایتخت فرهنگی جهان اسلام بوده از جایزه بینالمللی مصطفی(ص) اعتبار میگیرد و این افتخار نصیب اصفهان خواهد شد تا در روزهای مشخصی کانون توجه مخاطبان فرهیخته و دانشمندان برتر جهان اسلام باشد. از طرفی مزینبودن این رویداد به نام پیامبر(ص) برای اصفهان ارزشافزوده ایجاد میکند.»
او با اشاره به تأثیر این رویداد بینالمللی بر گردشگری اصفهان، خاطرنشان میکند: «اصفهان، ظرفیت جهانشهری و تاریخی دارد و وظیفه ما بهعنوان وارثین این میراث، حفظ و احیای شکوه و عظمت اصفهان است. این رویداد میتواند فرصت مناسبی برای بازنشر این موضوع باشد. حضور دانشمندان در اصفهان، باعث میشود آنها پیامآور صلح و دوستی و عظمت میراثی و فرهنگی اصفهان بعد از سفر باشند.»
شهر با برگزاری رویدادهای بینالمللی زنده میشود
نباتینژاد با اشاره به برگزاری نمایشگاه نوآوری و فناوری اصفهان «فننما» در خلال برگزاری جایزه مصطفی(ص) بیان میکند: «10درصد شرکتهای دانشبنیان کل کشور در اصفهان وجود دارد و اجتماع شرکتهای دانشبنیان همزمان با این رویداد موجب همافزایی خواهد شد؛ اصفهان سالها پیش نیز تجربه برگزاری رویدادهای بینالمللی مانند اجلاس جهانی اوپک را داشته است و کارنامه نسبتاخوبی در این زمینه دارد.»
او میافزاید: «علاقهمندی ما این است که دبیرخانه نهادها و اتحادیههای بینالمللی در اصفهان شکل گیرد و به عبارتی، منطقه بینالمللی در اصفهان تعریف کنیم. زیرساختهای اصفهان بهمرورزمان در حال تقویت است و اصولا توسعه بر اساس نیاز شکل میگیرد. باید ریسک این رویدادها را بپذیریم و وارد کارزارش شویم. مدیریت شهر و استان در مواجهه و پذیرش چنین رویدادهایی نباید بترسد. شهر باید به تکرار رویدادهای معتبر ملی و بینالمللی زنده باشد.»
برگزاری رویدادهای بینالمللی با محوریت تمرکززدایی از پایتخت
احمد دیناری، کارشناس گردشگری نیز بر اهمیت برگزاری رویدادهای بینالمللی تأکید میکند و به «اصفهانزیبا» میگوید: «بیشتر شهرهای توریستی برای جلبتوجه مردم دنیا، رویدادهای متنوعی در سطوح مختلف برگزار میکنند. برگزاری رویدادهای بینالمللی باعث برندینگ و شهرت بیشتر شهر خواهد شد؛ چراکه بسیاری از اندیشمندان به شهر مقصد میآیند و با ظرفیتهای فرهنگی، اقتصادی و گردشگریاش آشنا میشوند. حضور مهمانان خارجی موجب ارزآوری، رونق اقتصادی و تمرکززدایی از پایتخت خواهد شد.»
او میافزاید: «با خروج این رویدادهای بینالمللی از پایتخت از بار ترافیکی تهران کم میشود و سایر شهرها و استانها در سطح ملی و بینالمللی موردتوجه بیشتر قرار میگیرند؛ درنتیجه بار فعالیتها از روی پایتخت برداشته و در کل کشور توزیع میشود؛ همچنین منافع اقتصادی و امکانات بهمرورزمان به سطح شهرستانها حرکت میکند و فقط در تهران متمرکز نخواهد بود و شاهد آبادانی بیشتر شهرها خواهیم بود.»
او با اشاره بهاصطلاح «گردشگری رویدادها» میگوید: «برگزاری این رویدادها در اصفهان، آن را از حالت سکون خارج میکند و باعث ایجاد نشاط اجتماعی در شهر میشود. تأسیس دهکده رویدادها در اصفهان، یعنی مکانی برای برگزاری نمایشگاه، سمینار، همایش، کنفرانس ملی و بینالمللی پیشنهادی است که میشود روی آن فکر کرد. اصفهان، شهری شناختهشده است و میتواند در این زمینه با برنامهریزی مناسب در مقایسه با سایر شهرهای کشور، پیشرو باشد.»
جایزه مصطفی(ص) در مسیر تمدنسازی
جایزه مصطفی(ص) پنجمین سال خود را در اصفهان سپری میکند، جایزهای که سیدعلی عمرانی، مدیر اجرایی بنیاد علم و فناوری مصطفی(ص) درخصوص نحوه شکلگیری و فرایند ایجاد آن به «اصفهانزیبا» میگوید: «ایده جایزه مصطفی(ص) در اواخر 1389 با هدف گسترش همکاریهای فناورانه در سطح بینالملل و تشریک مساعی پیشگامان علم نافع در خدمت مردم با تمرکز بر جهان اسلام متولد شد. بنیاد علم و فناوری مصطفی(ص) بهمنظور تأمین مأموریت خویش، همافزایی و ارتقای ظرفیت نقشآفرینان زیستبوم علم و فناوری با تمرکز بر جهان اسلام، برنامههایی در محورهای بههمرسانی و شبکهسازی، ظرفیتسازی و گفتمانسازی را در کنار الگوسازی و اعتباربخشی که به واسطه اعطای جایزه مصطفی(ص) رقم میخورد، در دستور دارد.»
او میافزاید: «از این برنامهها در حوزه دانشآموزی میتوان به مسابقه دانشآموزی نور، درزمینه دانشمندان جوان به رقابت علمی کنز و در بخش استادان و اعضای هیئتعلمی و فناوران به برنامه تبادل تجربیات علم و فناوری (استپ) اشاره داشت. مسابقه دانشآموزی نور در کنار دیگربرنامههای دانشآموزی تلاش دارد ضمن پرورش اذهانی متفکر در حل مسئله بهواسطه علم، خودباوری، امیدبخشی، هویتسازی و اصل «ما میتوانیم» را در نهان رهبران آینده علم و فناوری جهان اسلام نهادینه کند تا سالهای پیشرو شاهد تجلیل از سرمایههایی باشد که اکنون افقهای تمدنی را در ذهن میپرورانند.»
جایزه مصطفی(ص) سازوکاری برای قدرتنمایی علمی
او با بیان اینکه در این دوره، پرونده بیش از 2600 اثر از 110 کشور در مراحل مختلف و در چهار سال موردبررسی، ارزیابی و داوری بینالمللی قرار گرفت تا برجستگان جهان اسلام در جشن میلاد پیامبر(ص) در 10 مهر 1402 در اصفهان موردتقدیر جهانیان قرار گیرند، میگوید: «در پنجمین آیین اعطای جایزه جهانی مصطفی(ص) که در نگاشت نشریههای معتبر علمی از ساینس، نیچر و سرن کوریر تا خبرگزاریهای جهانی، منطقهای و محلی شامل آسوشیتدپرس، نیویورک تایمز، واشنگتن پست، الجزیره، المیادین، تایمز آو اسرائیل، بیبیسی و بسیاری دیگر که از آن به “نوبل اسلامی” یاد کردند یا آن را سازوکاری بر قدرتنمایی علمی خواندند، شاهد مفاخری دیگر از امت اسلامی هستیم که بر صدر خواهیم نشاند تا از آن عزتی دیگر بر ایجاد تمدن نوین اسلامی بسازیم.»
عمرانی درخصوص برگزاری پنجمین دوره این رویداد در اصفهان بیان میکند: «سال 1400 بعد از برگزاری دوره چهارم، به پیشنهاد استاندار اصفهان مبنی بر میزبانی “پنجمین دوره جایزه مصطفی(ص)” در شهر تاریخی اصفهان، موضوع بررسی و اعطای مجوز میزبانی به استانها و دیگر کشورهای متقاضی در شوراهای مدیریتی بنیاد و جایزه مصطفی(ص) مطرح و با تصویب کلیات مقرر شد جزئیات موردکارشناسی و تعاملهای دقیق قرار گیرد. با اعلام چنین امکانی برخی دیگر از استانهای کشور و حتی مواردی از کشورهای دیگر نیز تقاضای خود را به بنیاد مصطفی(ص) اعلام داشتند که با بررسی ابعادی گسترده و پیچیده، درنهایت میزبانی شهر اصفهان موردتأیید قرار گرفت.»
او میافزاید: «هفته جایزه مصطفی(ص) 2023، با حضور 150 مهمان غیرایرانی از 35 کشور شامل سیاستگذاران و مدیران ارشد علم و فناوری کشورهای اسلامی، رؤسای فرهنگستانهای علوم و مراکز علمی و فناوری، رؤسای سازمانهای بینالمللی، اصحاب رسانه و صنایع در بازه زمانی 6 تا 12 مهر مورد برنامهریزی قرار گرفته است. برنامههای این هفته بهطور رسمی از روز جمعه (هفتم مهر) آغاز میشود؛ لیکن پیش از آن نیز ملاقاتها، جلسهها و تعاملها در این زیستبوم آغاز شده است. برنامههای این هفته با رویکرد شبکهسازی و تشریکمساعی ظرفیتهای علمی، فناوری، اقتصادی و فرهنگی با همکاری گستردهای از هموندان این زیستبوم در داخل و خارج به انجام رسیده است.»
پویشهایی در مسیر جایزه و به نام پیامبر(ص)
او درخصوص منابع مالی میگوید: «در تبیین آنچه که به نام مبارک رسول گرامی اسلام(ص) در مسیر علم و فناوری پیشران شده است، حمایت و همراهی بانیان و حامیان همواره قوت گامهایی بوده است که جامعه خادمالمصطفی(ص) را تشکیل دادهاند. پویش شمیم مصطفی(ص)؛ سرمایهگذاری حلال پشتوانه علم و فناوری، حرکتی است تا آنانی که به تقویت این مسیر علاقهمند هستند، همراهی همیشگی باشند و امیدآفرین فردای تمدن اسلامی باشیم. دانشجویان و علاقهمندان علم با مشارکت در رقابت رصدگران جایزه مصطفی(ص)، مشارکتی اثربخش در معرفی ظرفیتهای علم و فناوری امت اسلامی به جامعه علمی و علمدوست دارند و پویش «تو هم مصطفایی» دانشآموزان را در سطوح مختلف دعوت میکند تا آنچه را به کسب علم و دانش آرزو دارند به ساحت مقدس رسول گرامی(ص) اسلام عرضه دارند و معمارانی برای فردای تمدن اسلامی باشند.»
عمرانی معتقد است: «حضور دانشمندان و فناوران در نشستهای تبادل تجربیات علم و فناوری باعث میشود این سرمایههای جهان اسلام با محوریت ظرفیتهای شهر اصفهان، جماعتی سازند که نهتنها جامعه علمی، فناوری و صنعتی اصفهان از آن منتفع شود، بلکه اهالی اصفهان همچون پیشینیان خویش، بانیان تقویت و توسعه تمدن اسلامی در عصر حال شوند؛ در این گردهماییها تبادل تجربه کنند و در حوزههای مختلف علمی همکاریهای مشترک داشته باشند.»
او میافزاید: «این نشستها در حوزههای علمی، فناوری، سیاستگذاری علم و فناوری و همچنین اقتصادی و ترویجی برگزار میشود که آثار خود را در تقویت بستر تعاملهای علمی و فناوری کشورهای اسلامی در عرصه بینالملل نشان میدهد؛ آن چنانکه بر اساس بیانیه پایانی استپ ششم به میزبانی پاکستان، برنامه فرصتهای تحقیقاتی دانشمندان جوان جهان اسلام با محوریت بنیاد علم و فناوری مصطفی(ص) و همکاری دانشگاههای معتبر کشورهای اسلامی و کمیته علم و فناوری سازمان همکاریهای اسلامی (کامستک) آغاز شد که مسیری را در تبادلهای علمی و ارتقای باورپذیری جوامع علمی و فناوری از ظرفیت کشورهای اسلامی در همکاریهای فیمابین دنبال میکند.»
مدیر اجرایی بنیاد علم و فناوری مصطفی(ص) در پایان میگوید: «آغازگری و میزبانی برنامههای بینالمللی، ازجمله جوایزی که در اعتبار جهانی هستند، شامل جایزه مصطفی(ص) و اعطای نشانهای بینالمللی مسیری بر توسعه دیپلماسی عمومی است و نتایجی ازجمله برندسازی مکان را بهدنبال دارد. چنین نتایجی را در جایزه نوبل در طول سالیانی که از برگزاری آن میگذرد، شاهد بوده است؛ تا جایی که شهرداری استکهلم در تقویت این اثرگذاری، برای احداث موزه نوبل سرمایهگذاری میکند. جایزه ملک فیصل عربستانسعودی نیز در تقویت برند این کشور در حوزه علم و فناوری و تقویت گردشگری علمی در بیش از 30 سال از عمر این جایزه ظرفیتهای چشمگیری را پدید آورده است؛ بنابراین تجربههای جهانی و مفاهیم گردشگری و برندسازی، آثار اینگونه دیپلماسی و آنگونه برندسازی را در تقویت روابط بینالملل، تصویر میزبان و رشد گردشگری مبتنی بر علم و دانش تأیید میکند؛ شهر اصفهان نیز قابلیتهای بالقوهای دارد که اگر در تعامل و تبادل با چنین رویدادهای معتبر و بینالمللی بالفعل شود، بیشازپیش مقصد گردشگری تخصصی با تمرکز بر حوزههای مختلف علمی، فناوری، تاریخی و تمدنی خواهد بود.»
او میافزاید: « حضور شبکهای از دانشمندان با ملیتهای مختلف که از اعتبار و سرمایهای اجتماعی برخوردارند، در چنین برنامههای منحصربهفرد، همچون جایزه جهانی مصطفی(ص) که فراتر از جایزهای علمی، مسیری را در تمدنسازی ترسیم میکند، کسب تجربههایی متفاوت است تا مسیرهایی ارزشمند را در تعاملهای بعدی بینالمللی موجب شود؛ چراکه دانشمندان و فناوران، نخبگانی اثرگذار در جامعه هستند که ضمن برخورداری از رسانههایی قابلاعتماد در جامعه، صاحب کرسیهایی در حوزههای علمی، فناوری و سیاستگذاری هستند و بر این تعاملها اثری مؤثر و پایدار دارند. حضور ظرفیتی عظیم که بهواسطه فعالشدن دیپلماسی عمومی و تقویت دیپلماسی علمی رقم میخورد، در کنار تقویت ارتباطات و نتایج آتی، همکاریهای کوتاهمدت نیز مثمرثمر خواهد بود که با مشارکت صنایع میزبان و شهر اصفهان شاهد آن خواهیم بود؛ آنچنانکه پیشتر موارد موفقی را در هفته جایزه مصطفی(ص) مبتنی بر صادرات فناوری و همکاریهای توسعه فناوری شاهد بوده است.»
فرهنگسازی علمی برای کودکان با جایزه مصطفی
افروز باوفا، نویسنده و کارگردان، درخصوص پویشی که برای جایزه مصطفی(ص) در رده سنی کودکان راه انداخته است، به «اصفهانزیبا» میگوید: «چندی قبل با بچههای بنیاد مصطفی در اینوتکس آشنا شده بودم و قرار بر همکاری هنری و رسانهای شرکت ما با ایشان برای جایزه مصطفی بود. بنیاد علم و فناوری مصطفی، همیشه دغدغه تربیت علمی بچهها را دارد؛ به این امید که روزی آنها جزو برگزیدگان این جایزه باشند. در این پویش که برای بچهها در سنین مختلف طراحی شده، از همان نگاره، استفاده شد تا بچهها بهترین داراییهای فکریشان را به پیامبر(ص) هدیه دهند؛ البته نگاره جدیدی، مناسب سن بچهها، طراحی و سفر پیامبر(ص) برای بچهها شبیهسازی شد. برای او عمدا اسبی در نظر گرفتیم تا با آن سفر کند، اسبی که بلاتشبیه میتواند جای براق اسبی باشد که جبرئیل برای پیامبر(ص) هدیه میآورد تا مرکب سفر آسمانیاش باشد.»
او میافزاید: «ازآنجاییکه جایزه مصطفی و میلاد حضرت با ماه مهر پیوند خورده، برگزاری این پویش زمانی مناسب برای بچههاست تا با هر سن و سلیقهای در آن شرکت کنند. در این پویش، بچهها ضمن آشنایی با پیامبر(ص) به عنوان فردی که با عروج به آسمان به نادیدهترین و ناشنیدهترین رازها دست پیدا کرده و برترین علوم خلقت را دریافت کرده است، آشنا میشوند. در اشعار پویش از ارتباط باطنی آسمان و زمین و پیوند آنها استفاده شده است؛ از جاذبهای که کشف کرات و عوالم دیگر برای بچهها دارد؛پیامبر(ص) هم به هفت آسمان سفر کرد و امروزه، بچهها پرسشهای زیادی از آسمان، ستارهها و … دارند؛ برای همین در این پویش، از این جاذبه مشترک استفاده شده است.»
او درخصوص شرکت در پویش توضیح میدهد: «بچهها میتوانند نقاشی کنند، شعر بخوانند و از خود ویدئو بفرستند یا اگر کار علمی، اختراع و کشفی داشتهاند آن را بیان کنند. همه ویدئوها جمعآوری میشود و همزمان با برگزاری جایزه مصطفی(ص)، برگزیدهها اعلام میشوند. درنهایت از میان برگزیدهها سفیرانی انتخاب میشوند تا به جایزه علم و فناوری مصطفی (ص) متصل شوند و بخش دانشآموزی این جایزه را پویاتر کنند.»
واقفان هنری و اصفهانی جایزه مصطفی(ص)
خادمان و واقفان جایزه مصطفی(ص)گستره زیادی دارند. هنرمندانی که با اندیشه متعالی خود به بیان ارزشهای پیامبر(ص) و جهان اسلام در تثبیت صلح پایدار با محوریت پیشرفت علم و فناوری علاقهمندند، میتوانند در تحقق چشمانداز موزه هنر مصطفی(ص) گامی مؤثر بردارند.
یکی از هنرمندان اصفهانی که به موزه جایزه مصطفی هنر خود را وقف کرده، محمد موحدیان عطار است که به «اصفهانزیبا» میگوید: «از طریق بنیاد ملی نخبگان با بنیاد علم و فناوری مصطفی(ص) آشنا شدم. بعدازآن جلسههای متعددی برگزار و نظر بر این شد تا درصورت تمایل، هنرمندان آثار خود را به موزه مصطفی(ص) اهدا کنند. اثر من درباره حضرت رسول(ص) بود؛ با عنوان محمد رسولالله(ص). سالهای قبل کلمه محمد را در قالب خط بنایی و یک ششضلعی طراحی کرده بودم که کلمه محمد، شش بار تکرار شده بود. برای طراحی این اثر از معماری قدیم که کلمه علی را اینگونه طراحی کرده بودند، الهام گرفتم؛ سپس این طرح را در یک تابلوی 70 در 70 با تکنیک رنگ گواش کار کردم که شبیه کاشی معرق باشد؛ درحاشیه آن هم کلمه محمد 144 بار تکرار شده بود.»
او درخصوص ارائه آثاری از این قبیل و حمایت هنرمندان از رویدادهای علمی بیان میکند: «مسئله علم جایگاه بالایی دارد. بهخصوص در دنیای امروز که در رابطه با اسلامستیزی کار میکنند، باید در کنار این جایزه علمی، درباره شخصیت پیامبر(ص) آثار هنری خلق و به نمایش گذاشته شود. اثر هنر ماندگار است؛ بهخصوص که جایزه در اصفهان برگزار میشود و با توجه به آنکه اصفهان جایگاه تمدنی ویژهای دارد، ظرفیت هنری اصفهان را به رخ مهمانان میکشاند.»
رضا بدرالسما، از دیگر هنرمندانی است که اثر معراج پیامبر خود را به موزه جایزه مصطفی(ص) اهدا کرده است. او به «اصفهانزیبا» میگوید: «آشنایی من با جایزه مصطفی(ص) از طریق آقای طباطبایی، یکی از مستندنگارها بود. قرار شد هنرمندان علاقهمند اگر اثری دررابطه با پیامبر(ص) دارند، درصورت تمایل آن را به موزه جایزه مصطفی(ص) اهدا کنند. اثری را قبلا درباره پیامبر(ص) کار کرده بودم؛ تابلویی که مربوط به معراج پیامبر(ص) بود و با شیوه نگارگری ایرانی به سبک معاصر و با آبرنگ و گواش در ابعاد 57 در 77 کار شده بود. این تابلو اشارهای به رازونیاز پیامبر(ص) در غار حرا دارد و فرشته وحی دستش را به سمت آسمان گرفته و منظور این است که: «بخوان به نام پروردگارت.» من این تابلو را خیلی دوست داشتم و دلم میخواست اثری را که خیلی دوست داشتم، هدیه دهم؛ برای همین این تابلو را اهدا کردم. وقف این اثر برای جایزه مصطفی(ص) افتخاری بود که نصیبم شد. همیشه کارکردن برای پیامبر(ص) را دوست داشتم؛ بهخصوص در زمانهای که دشمنان به ایشان اهانت میکنند. با زبان هنر بهتر میشود با مردم دنیا حرف زد.»
زبان جهانی هنر
او با بیان اینکه وقف آثار هنری برای ایران و جایزه مصطفی(ص) حائز اهمیت است، میگوید: «زبان هنر زبانی است که همه مردم میتوانند آن را بفهمند و برداشتهای زیاد از هنر داشته باشند؛ اما خیلی به این مطلب بها نمیدهیم. وظیفه ما این است که درباره اسلام و پیامبر کار کنیم. حضور مهمانان خارجی در اصفهان موجب میشود آنها سفیران اصفهان باشند؛ ولی بهتر است با تهیه بروشور و کتابچهای از هنرمندان و آثار تاریخی به این معرفی کمک کنیم.»
علاوه بر رضا بدرالسما و محمد موحدیان عطار، مرحوم ملکزاده و مهدی عطریان نیز ازجمله هنرمندانی هستند که آثار خود را به موزه جایزه مصطفی(ص) اهدا کردهاند. با این تفاصیل برگزاری رویدادهای بینالمللی، بهخصوص جایزه مصطفی(ص)، میتواند کمک زیادی به رشد برند گردشگری اصفهان کند؛ آن هم در زمانهای که ذهن مردم دنیا از ایران، یک کشور جنگزده و ویران است و مهمانان خارجی پیامبران صلح و دوستی برای دنیا خواهند شد تا زیباییهای اصفهان را به رخ جهانیان بکشانند.