به گزارش اصفهان زیبا؛ در جست‌وجوی زندگی بهتر؛ این روایتی است از شهروندانی که از زندگی در اصفهان خسته شده‌اند و به شهرهایی مثل شهرهای شمالی کوچ کرده یا با خریدن ملک و زمین در آنجا سرمایه‌گذاری کرده‌اند یا در تقلای آن هستند.
داستان مشکلات محیط‌زیستی اصفهان را حالا همه می‌دانند و قصه پرغصه آن را از بَر شده‌اند؛ کلان‌شهری که جزو آلوده‌ترین شهرهای جهان است و بی‌آبی و فرونشست در آن زندگی را برای ساکنانش تنگ کرده است؛ همین هم شده است تا حالا، خیلی‌ها یا از اصفهان مهاجرت کنند یا سودای کوچ از این شهری که تا پیش از این یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری به‌شمار می‌آمد، داشته باشند.
به همه این‌ها باید گرانی مسکن و زمین و عدم توانایی خرید شهروندان را هم اضافه کرد. مقصد مهاجران، هرجایی می‌تواند باشد؛ از شهرستان‌های داخلی مثل فلاورجان و چادگان و… گرفته تا کوچ به استان‌های شمالی مثل مازندران و گیلان.
اعداد و ارقام را هم که کنار هم بگذاریم، این موضوع را تأیید می‌کنند و روایتی از مهاجرت اصفهانی به ما می‌دهند. بر اساس آخرین پژوهش‌های رسمی، اصفهان تا سال ۹۵ خورشیدی به دلیل فراهم‌بودن زمینه اشتغال و شرایط آب و هوایی مناسب در شمار یکی از مهاجرپذیرترین نقاط ایران بود؛ این در حالی است که گفته می‌شود جریان و نمودار مهاجرت در این خطه تغییر شکل داده و روند معکوس پیدا کرده است.
به گزارش ایرنا، سال ۹۷ پژوهشی از سوی سازمان برنامه‌وبودجه استان اصفهان با عنوان «بررسی جریانات مهاجرتی استان اصفهان» انجام شد که بر اساس آن، پدیده «مهاجرت» در این خطه تا سال ۹۵ و بر اساس آمار نفوس و مسکن از روستا به شهر و از شهرهای اطراف به شهر اصفهان ثبت شده است. مطالعات این پژوهش نشان می‌دهد از سال ۹۶ این روند با تغییرشکل مواجه می‌شود و بیشتر جابه‌جایی جمعیت شکل می‌گیرد؛ روندی که با مهاجرت غیردائم در شهر اصفهان نمود می‌یابد.
به گفته معاون آمار و اطلاعات سازمان برنامه‌وبودجه استان اصفهان «مهاجرت معکوس» که دولت‌های مختلف به‌دنبال راهکارهایی برای عملیاتی‌کردن آن بودند و در نهایت موفق به اجرای آن نشدند، امروز با افزایش قیمت‌ها و گران‌شدن مسکن و تبدیل اصفهان به یک شهر گران، عملیاتی شد و مهاجرت روستائیان از شهر اصفهان به زادگاه خویش و حتی مهاجرت شهرنشین‌های اصفهان به شهرهای اطراف و ارزان‌قیمت ازجمله «فلاورجان» شکل گرفت.
همه متهمان مهاجرت اصفهانی‌ها!
آلودگی هوا، فرونشست زمین، خشک‌سالی و بحران آب از دیگر دلایل مهاجرت از اصفهان از سوی مسئولان امر مطرح می‌شود. بر اساس آخرین سرشماری در سال ۹۵، سهم مهاجران جابه‌جاشده در استان اصفهان نسبت به‌کل کشور در دوره زمانی ۹۵-۱۳۹۰ نسبت به دوره قبل (پنج سال گذشته) اندکی افزایش داشته و از ۶,۸درصد به ۷,۰درصد رسیده است؛ همچنین اصفهان بر اساس این سرشماری طی سال‌های ۸۵ تا ۹۰ و ۹۰ تا ۹۵ مهاجرپذیر بوده است؛ اما این روند از سال ۹۶ تا ۱۴۰۱ شکل معکوس گرفته و بیشتر روستاییان که طی این سال‌ها به شهر آمده بودند، به زادگاه خویش بازگشته‌اند؛ ولی در این میان برخی کارشناسان عمده‌ترین دلیل این جریان معکوس را گرانی مسکن مطرح کرده‌اند.
دراین‌باره، محمدرضا لعلی، معاون آمار و اطلاعات سازمان برنامه‌وبودجه استان اصفهان، در گفت‌وگو با ایرنا، افزایش قیمت مسکن در شهرها را دلیل پیدایش مهاجرت معکوس به روستاها می‌داند؛ آنجا که می‌گوید: «قطع به یقین داده‌های آماری سال ۱۴۰۰ متفاوت از ۹۵ است و داده جدیدی در اختیار نداریم که این خود، یک چالش است و بر اساس مصوبه قانون سال ۷۶ هر کس محل زندگی خود را تغییر داد، باید ظرف یک هفته تا ۱۰ روز تغییر وضعیت خود را به ثبت‌احوال آن شهر یا روستا اعلام کند؛ اما این موضوع الزام اجرایی ندارد و در صورت عدم تمکین، ابزار تنبیهی در نظر گرفته نشده است.» این روزها بحث فرونشست زمین در اصفهان داغ است و خیلی‌ها آن را یکی از دلایل اصلی مهاجرت اصفهانی‌ها می‌دانند؛ درحالی‌که لعلی این موضوع را قبول ندارد و می‌گوید: «آنچه مبرهن است فرونشست زمین اگرچه در مهاجرت از اصفهان نقش دارد، دلیل اصلی نیست؛ زیرا در این مسئله بزرگ‌نمایی شده و فرونشست زمین در اصفهان موضوعی است که سابقه ۵۰ساله دارد؛ هرچند شاهد روند خشک‌شدن آبخوان‌ها هستیم.»
آیا اصفهان از سکنه خالی می‌شود؟
خروج سرمایه از اصفهان به دلیل «خشک‌سالی» یکی از دلایل است؛ اما بر اساس تحقیقات مرکز پژوهش‌های مجلس، عمده دلیل خروج سرمایه‌گذاران از اصفهان به دیگر شهرها «سخت‌گیری‌ها در اعطای مجوز» و «مالیات‌های سنگین» و فضای سنگین کسب‌وکار است؛ باوجوداین، او خالی‌شدن اصفهان از سکنه را غیرممکن می‌داند و می‌گوید: «امروزه شاهد دو پدیده سکونت دائم و غیردائم هستیم؛ به این صورت که محل زندگی فرد در شهر دیگری است و به اصفهان در حال رفت‌وآمد است.
با گرانی‌ها روند مهاجرت معکوس از شهر به روستا تسریع شد. طرحی که سال‌ها امکان‌پذیر نبود، امروزه با اشتغال‌زایی در روستاها و ایجاد طرح بوم‌گردی موفق به اجرای آن شدیم. اگرچه روند مهاجرت از اصفهان افزایشی شده است، شاهد منفی‌شدن نرخ رشد جمعیت در استان یا پدیده خالی‌شدن از سکنه نشدیم.
اگر نرخ خالص خارج‌شده از استان اصفهان را از جمعیت واردشده کسر کنیم، مشاهده می‌کنیم در سال ۹۰ و ۹۵ مثبت بوده است. باید هرم سنی جمعیت را نگه‌داریم؛ به این‌صورت که به میزان تعداد خروجی افراد، افزایش زادوولد داشته باشیم که طی این سال‌ها رقم ۱,۷ به ۱,۵ رسیده و هنوز هم بالای عدد ۱ است و اگر میزان مهاجرت از استان را به نسبت میزان مرگ‌ومیر و زادوولد در نظر بگیریم، بسیار ناچیز بوده است.»
مهاجرت یا سودای آن از اصفهان، اما موضوعی دور از ذهن نیست؛ اتفاقی که سیدمهدی حجازی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک اصفهان، در گفت‌وگو با «اصفهان‌زیبا» به آن اشاره می‌کند و دلیل عمده آن را هم گرانی و تورم می‌داند: «به دلیل افزایش نرخ زمین و مسکن و همچنین مبلغ رهن و اجاره‌بسیاری از افرادی که زمانی از شهرهای اطراف یا شهرهای اقماری و همچنین روستاها مهاجرت کرده بودند، در حال بازگشت به زادگاه یا شهرستان‌های اطراف اصفهان هستند که شاید تا پیش از این نیز در آنجا زندگی نکرده‌اند.
این مسئله، واقعیتی غیرقابل‌انکار است. از سوی دیگر، بسیاری از شهروندانی که به دلیل عدم برخورداری از امکانات بهداشتی، درمانی، رفاهی و… از شهر محل سکونت خود به اصفهان مهاجرت کرده بودند تا بتوانند از منابع و امکانات بیشتری برخوردار شوند، به دلیل گرانی مسکن، اجاره‌بها و… و همچنین اوضاع نابسامان اقتصادی و مشکلات زیست‌محیطی در این شهر اعم از آلودگی هوا و فرونشست و کمبود منابع آبی به محل زندگی قدیمی خود بازگشته‌اند؛ حتی افرادی که شاید نزدیک به پنج تا ده سال است در اصفهان زندگی می‌کنند. این شرایط دست‌به‌دست هم داده است تا برخی از شهروندان، دیگر قادر به زندگی در اصفهان نباشند.»
