هفته گذشته ثبت‌نام برای طرح جدید ایران‌خودرو و سایپا، بازار سیاه خریدوفروش کارت ملی و شناسنامه را به راه انداخت. در این طرح همه می‌توانستند برای خودرو ثبت‌نام کنند؛ ولی از میان آنها قرعه‌کشی می‌شد، بااین‌حال دلال‌ها ابتدای هفته دستبهکار شدند و کارت ملی و شناسنامه افراد زیادی را خریدند. اگر‌چه با نزدیک شدن به روز‌های پایانی ثبت‌نام و افزایش تعداد متقاضیان خودرو، قیمت کارت‌ملی و شناسنامه برای این طرح کاهش یافت؛ ولی دلال‌ها بدون توجه به‌احتمال برنده شدن یک فرد تا یک میلیون تومان برای کارت ملی و شناسنامه او پرداخت می‌کردند؛ اما انتهای هفته وقتی متوجه شدند احتمال برنده شدن کم است، نسبت به بازگرداندن مدارک مردم دبه کردند! دو سال قبل نیز ایران‌خودرو و سایپا براساس رقم آخر شماره‌‌ملی برای فروش خودرو ثبت‌نام می‌کردند و بازار سیاه بزرگی برای خرید کارت ملی ایجاد شد. پس‌ازآن طرح نیز بازار سیاه خریدوفروش کارت‌ملی تمام نشد و برای مصارف مختلف ادامه داشت تا هفته گذشته دوباره به دلیل ثبت‌نام خودرو، بازار سیاه جدیدی در این حوزه شکل گرفت. امروز بعضی از دلال‌ها بیش از صد‌ها کارت ملی و شناسنامه دریافت کرده‌اند و حاضر نیستند آنها را بازگردانند.
فقط یک میلیون تومان
طرح جدید ثبت‌نام خودرو به‌صورت قرعه‌کشی انجام شد، یعنی همه افراد موفق به خرید نمی‌شوند، بلکه از میان متقاضیان به قرعه تعدادی موفق به خرید خودرو می‌شدند. ابتدا پیش‌بینی می‌شد متقاضی برای این طرح زیاد نباشد، درنتیجه از روز‌های پایانی دو هفته قبل، دلال‌ها دستبهکار شدند تا کارت‌ملی و شناسنامه بخرند. در این روش فروشندگان به یک دفتر موردنظر دلال مراجعه می‌کردند، ثبت‌نام انجام می‌شد و سپس تعهد‌نامه‌ای پر می‌کردند تا در صورت برنده شدن امتیاز خودرو برای دلال محفوظ بماند. در انتها شخص ثبت‌نام‌کننده سفته دو میلیون تومانی بابت ضمانت به دلال می‌داد و یک میلیون تومان نقد دریافت می‌کرد. کارت ملی، شناسنامه و گاهی حتی گواهی‌نامه نیز تا انتهای قرعه‌کشی تحویل دلال‌ها داده می‌شد. ابتدای هفته گذشته تقاضا برای خرید کارت‌ملی و شناسنامه برای ثبت‌نام خودرو زیاد بود و دلال‌ها بدون در نظر گرفتن احتمالاً برنده شدن ثبت‌نام می‌کردند. یک دلال فعال در این حوزه به اصفهان‌زیبا گفت: «اگر از هر 30 نفر فقط یک نفر در قرعه‌کشی برنده شود باز هم برد کرده‌ایم؛ چون اختلاف قیمت خودرو در نمایندگی و بازار آزاد 100 میلیون تومان را رد خواهد کرد.» ولی هر چه به انتهای هفته نزدیک شدیم، با توجه به افزایش تعداد ثبت‌نام‌کنندگان و کاهش احتمال برنده شدن در قرعه‌کشی، تقاضا برای کارت‌ملی و شناسنامه نیز کاهش پیدا کرد. اواسط هفته دلال‌ها هر کارت‌ملی و شناسنامه را کمتر از 400 هزار تومان می‌خریدند و روز چهارشنبه قیمت به کمتر از 100 هزار تومان رسید. چهارشنبه اعلام شد ثبت‌نام برای قرعه‌کشی نیاز به پیش‌پرداخت ابتدایی ندارد و عصر چهارشنبه مردم صف کشیده بودند تا تنها با 50 هزار تومان، کارت ملی و شناسنامه خود را بفروشند.
دلال‌ها ضرر کرده‌اند؟
دلال‌ها ابتدای هفته هر کارت‌ملی و شناسنامه را به قیمت یک میلیون تومان مـی‌خـریـدنـــد؛ ولی تقاضا برای قرعه‌کشی خودرو به صورتی باور‌نکردنی افزایش پیدا کرد. حالا دلال‌ها یا متقاضی بازگشت پول از سوی مشتری هستند یا از مشتریان خواسته‌اند تا انتهای سال کارت‌ملی و شناسنامه را برای ثبت‌نام در طرح‌های دیگر نزد خود نگه‌دارند. دلال‌ها توانایی ایجاد هرگونه فشار روی فروشندگان را دارند؛ زیرا کارت‌ملی و شناسنامه متقاضیان را همراه با یک برگ سفته دریافت کرده‌اند. یک دلال که مدعی بود بیش از 300 کارت‌ملی و شناسنامه خریده است، در این‌باره گفت: «نمی‌شود که ضرر کنیم! در قراردادی که مردم امضا کرده‌اند بند‌های مهمی وجود دارد، آنها یا باید پول را پس بدهند یا چند مرحله قرعه‌کشی دیگر هم منتظر باشند.» اکنون تعداد زیادی کارت‌ملی، شناسنامه و مشخصات دیگر مردم در اختیار دلال‌هاست و امکان هرگونه استفاده‌ای از آن را دارند. فروشندگان در حالی کارت‌ملی و شناسنامه را با قیمت 50 هزار تومان تا یک میلیون تومان فروختند که در میان دلال‌ها کارت‌ملی قیمت به‌مراتب بالاتری دارد. البته دلال‌ها با وعده ثبت‌نام برای خودرو کارت‌ملی و شناسنامه را گرفته‌اند؛ ولی امکان استفاده برای کار‌های دیگری از جمله کارت‌بازرگانی، پول‌شویی از طریق حساب بانکی و مواردی مانند این وجود دارد. دلال‌ها تا چند ماه قبل کارت ملی را ماهانه تا شش میلیون تومان اجاره می‌کردند و حالا خیلی راحت تنها با مبلغ یک میلیون تومان تعداد زیادی از آنها را خریدند و به دلیل افزایش تقاضا تصمیم ندارند به‌زودی مدارک مردم را به آنها بازگردانند.
