دو هزار و چهارصد کیلومتر از اصفهان به سمت شمال غرب که بروید، به شهری در غرب ترکیه و شمال شهر ساحلی معروف آنتالیا میرسید، که نامش با یک فستیوال مهم گره خورده است. همانطور که دنیا، کن را به جشنواره فیلمش میشناسد، یکی از داغترین زمانهای سفر به قونیه (Konya) هم هفته اول مهرماه هر سال است؛ زمانی که جشنواره موسیقی عرفانی قونیه (Konya International Mystic Music Festival) برگزار میشود. امسال اما تغییراتی در نحوه برگزاری این رویداد مهم به وجود آمده که البته برای شماری از علاقهمندان موسیقی، گردشگری و فرهنگ و ادبیات، خیر است!
ماجرا از این قرار است که هفدهمین جشنواره موسیقی عرفانی قونیه از اول تا نهم مهرماه بهصورت آنلاین برگزار میشود و نکته جذابتر برای ایرانیان این است که اولین اجرای آنلاین امسال، کنسرت ضبطشده محمدرضا شجریان است، کنسرتی که در سال 2015 در قونیه اجرا شده بود و امسال درست در سالروز تولد استاد، بهصورت آنلاین نمایش داده میشود. به عبارتی در تمام سالهای اخیر برای حضور در این فستیوال میبایست به ترکیه سفر میکردید، اما امسال تنها باری است که میتوانید به رایگان در حال و هوای این جشنواره قرار بگیرید و موسیقیهای ملل را بشنوید؛ آنهم در هشتصد و سیزدهمین سالروز تولد شاعر پارسی صاحبنام جهان؛ حضرت مولانا.
راهنمایی برای گردشگران غیرمجازی!
هر سال بیشتر از 100 هزار نفر در جشنواره موسیقی عرفانی قونیه شرکت میکنند. بخشی از آنها مهمانان بینالمللی و شماری هم شهروندان ترکیه هستند که راهی قونیه شدهاند.حضور در جشنواره قوانین خاصی دارد؛ مثلا اینکه در سالنهای اجرا، خانمها باید روسری داشته باشند، زنان و مردان جدا از هم مینشینند، دوربین را معمولا اجازه میدهند که با خودتان به سالنهای اجرا ببرید، اما هیچکس حق عکاسی با فلش را ندارد؛ چراکه کل اجرا را خراب میکند. این توضیحات را سایتی با عنوان جالب سفر از 40 سالگی آغاز میشود (travelbeginsat40.com) نوشته و توصیه کرده است که مسافران قونیه در این فصل لباس گرم با خودشان ببرند؛ البته امسال از این لحاظ راحتید و حتی میتوانید زیر کولر بنشینید و در جشنواره شرکت کنید! این سایت در ادامه همین مطلب در توضیح فستیوال نوشته: «شهر آناتولی قونیه، محل زندگی مولوی (Mevleni) در قرن 13 میلادی و محل مقبره رومی (Rumi’s tomb) است. موزه مولانا (Mevlana Museum) هم کانون برگزاری فستیوال سالانه مولانا محسوب میشود. البته سماع را در استانبول و آنکارا و حتی شهرهای دیگر ترکیه هم میتوانید ببینید؛ پرفورمنسی که حرکت ماه و ستارهها به دور خورشید را نمایان میکند و مفهوم مرگ و زندگی، عشق به خداوند و تذهیب نفس را در خود دارد. موزه گالاتا مولوی (Galata Mevlevi Museum) در استانبول یکی از معروفترین مقاصد گردشگران علاقهمند به این پرفورمنس محسوب میشود.» جالب اینکه تیم نویسندگان این سایت بهطور ویژه بر جامعه هدف گردشگران علاقهمند به گردشگری فرهنگی، اکوتوریسم، سفرهای ماجراجویانه و بومگردی تمرکز دارند و سعی میکنند تجارب خوب و بد گردشگری در این حوزهها را در اختیار علاقهمندان بگذارند. آنها در توصیف اهدافشان نوشتهاند: «میگویند زندگی از چهلسالگی آغاز میشود؛ درست مثل سفر! سایت ما هم برای گردشگران مستقل و از آب و گل درآمده اهل تفکر و همدلی راهاندازی شده و پر از راهنماهای سفر برای این گروه از مخاطبان است.»
چهار هنرمند ایرانی مهمان فستیوال هفدهم قونیه
اگر شما هم مایلید ازجمله مسافران دیجیـتالی امسال قونیه بـاشید، میتوانید از اول مهرماه هر شب سـاعت 20:30 بـه وقـت ترکیه یـا 21 به وقت ایران، بـه سایت «https://mistikmuzik.com.tr» مراجعه کنید. اول مهرماه، به ترتیب کنسرتهای محمدرضا شجریان (مربوط به سال 2015)، لاکور دلاپلانا از فرانسه (ضبطشده در سال 2013)، استاد غلامحسین از افغانستان (ضبط شده در سال 2012) و هند حامد از اردن (مربوط به همین امسال) را ببینید. در روز دوم مهرماه این سه کنسرت در دسترس قرار میگیرد: دورصاف همدانی از تونس (2017)، اوزمیلا کارپیو از بولیوی (2014) و آریانا ساوال از اسپانیا (2018). سومین روز از این رویداد هم با کنسرتهای آیین شمن (بولتو باییر شف) از جمهوری آلنای روسیه (ضبط شده از سال 2019)، آیین گناوا از مراکش (2011)، میرلم میرلموف آذربایجانی (2017) و مناجات یولچی آوا از ازبکستان (2020) همراه خواهد بود. سپس کنسرتهایی از هنرمندان ترکیه، ایران و اسپانیا و افغانستان در روز چهارم مهرماه پخش میشود و روز پنجم هم با کنسرتهای گروه کر تروپوس بیزانس یونان (2010)، بایرام بیلگه توکل ترکیه (2020)، ثیونه سک سنگال (2008) و دالینه جب بور لبنان (2020) خواهد گذشت. روز ششم فستیوال چهار کنسرت از مصر، قرقیزستان، آمریکا و لبنان بهطور مجازی نمایش داده میشوند که متعلق به سالهای 2008، 2011 و 2020 هستند. روزهای هفتم و هشتم هم کنسرت گروههای آذربایجانی، آمریکایی، پاکستـانی، مـراکشی، گینهای، مالی و ترک را میبینیم و البته کنسرت علیرضا قربانی متعلق به همین امسال در روز هشتم پخش خواهد شد. روز آخر فستیوال، یعنی نهم مهرماه هم «کنسرت ویژه هشتصدوسیزدهمین سال تولد حضرت مولانا» آنلاین پخش میشود.
از شهر گنبدهای فیروزهای تا شهر گنبد سبز
جایگاه عبارت قونیه، شهر رومی (Konya, The city of Rumi) درست شبیه «اصفهان، نصفجهان» است؛ همینقدر معروف برای گردشگران جهان! قونیه را هم مثل اصفهان بهعنوان یکی از شهرهای قدیمی ترکیه که سابقه زیست متناوب دارد (oldest continuously inhabited cities one of the) میشناسند. این شهر در قرون 12 تا 13 پایتخت امپراتوری سلجوقی ترکیه بوده است. جمعیت قونیه 2.2 میلیون نفر است؛ تقریبا به اندازه جمعیت اصفهان. این شهر در جنوب پایتخت ترکیه قرار داد؛ همانطور که وقتی از پایتخت ایران به سمت جنوب حرکت کنید، به اصفهان میرسید! و البته قونیه مرکز استانی به همین نام است. نقطه کانونی این شهر، آرامگاه و موزه مولاناست که نماد این شهر هم محسوب میشود. اگر اصفهان به گنبدهای فیروزهایاش معروف است، قونیه به گنبد سبز مولانا شهره است. موزه مولانا در اصل محل تدریس و زندگی مولانا بوده است. پارک معروفی هم در این شهر وجود دارد که میگویند تپهای مصنوعی است و به دست سلطان سلجوقی، علاءالدین کیقباد، ساخته شده. گردشگران در این محل مسجد علاءالدین و بقایای کاخ قدیمی را میبینند. اگر به باستانشناسی علاقهمند باشید، قونیه موزهای دارد که آثار دوره نوسنگی و مفرغ قدیم و میانه و عصر آهن و کلاسیک و… را به نمایش گذاشته و آثار حجاری چشمگیری در جایجای موزه قرار گرفته است. یکی از بناهای دیگری که ارتباط مستقیمی با ایران دارد و حتی میتواند یکی از هزاران بهانه ارتباط قونیه با شهر خوی در ایران باشد، تربت و مسجد شمس تبریزی است. پارکی به نام شمس دارند که در آن مسجد شرافالدین وجود داردبا تربتی که میگویند جایگاه شمس تبریزی است. از طرفی، در ایران شهر خوی را به نام شهر شمس میشناسند؛ چرا که آرامگاه شمس تبریزی را در خود دارد. مسجد سلطان سلیم، موزه آتاترک، مجموعه مسجد دارالفنون سلطان سلیم، قاره پینار، شهرهای زیرزمینی و صد البته مراکز خرید همه از جمله مقاصد گردشگرانی هستند که به قونیه میرسند.
