خرید یک پراید با کیفیت پایین و بدون آپشن هم در شرایط فعلی برای خیلیها رؤیاست.
قدرت خرید مردم کاهش یافته و درمقابل قیمت خودرو افسارگسیخته افزایش یافته است.
فاصله قیمت خودرو از کارخانه تا بازار، حضور دلالان در این بازار را پررنگ تر کرده است.
حالا تقاضای واقعی در بازار وجود ندارد و دلالان برای سرمایهگذاری در بازار جولان میدهند.
مردم عادی هم از خیر خرید خودرو گذشتهاند؛ چراکه دخلشان با هزینهای که باید برای یک خودروی ساده و معمولی بکنند همخوانی ندارد.
با این حال همچنان قیمت خودروها در حال افزایش است و تدابیری هم که اتخاذ شده، به بهبود شرایط این بازار کمکی نکرده است.
سیاستهای متولیان برای از بین بردن این آشفتگی قیمتی در بازار خودرو ناکارآمد است.
پیشنهاداتی ارائه شده و میشود که راه به جایی نمیبرد و باز مردم میمانند و آرزوی خرید خودرو برای رفع احتیاجشان.
نمونهاش همین طرح قرعهکشی برای ثبتنام که همین چندوقت پیش اعلام شد تا با اجرایی شدنش این بازار سروسامان پیدا کند؛
اما نهتنها مشکلات این بازار حل نشد، بلکه شاهد افزایش بیشتر قیمتها هم بودیم و البته سوءاستفادهکنندگان در این روش هم خوب راههای دور زدن را بلد بودند.
مبادله پایاپای خودرو با خودرو
پس از ناکارآمدی روشهایی همچون قرعهکشی برای ساماندهی بازار خودرو حالا نوبت به طرحی با عنوان طرح تحول بازار و صنعت خودرو رسیده است.
این طرح با امضای ۴۴نماینده مجلس تقدیم هیئترئیسه مجلس هم شده است. براساس طرح جدیدی که مجلس ارائه کرده است،
احتمالا واردات خودرو به ازای صادرات قطعات خودرو به دیگر کشورها امکانپذیر میشود. در ماده 18 این طرح آمده است
«هر فرد حقیقی یا حقوقی میتواند به شرط صادرات خودرو و قطعات خودرو نسبت به واردات خودروی تمام برقی و هیبریدی یا واردات خودروی بنزینی یا گازسوز با برچسب انرژی سی و بالاتر و شاخص ایمنی سه ستاره و بالاتر براساس گواهیهای استاندارد معتبر،
معادل ارزش مالی صادرات خود اقدام کند.» مهدی دادفر، رئیس انجمن واردکنندگان خودرو به این پیشنهاد مجلسیها واکنش نشان داده
و گفته است که « ما پیشنهادی را مبنی بر واردات خودرو در ازای صادرات کالاهای غیر نفتی ارائه داده بودیم. اما اینکه بگوییم ماشین یا قطعه صادر کنیم
تا در ازای آن اجازه واردات داشته باشیم، این بهنظر شدنی نیست. » دادفر تصریح کرده است: «ما مخالف سنگاندازی
و این نوع از صادرات و واردات خودرو هستیم، وگرنه ما پیشنهادی را مبنی بر واردات خودرو
در ازای صادرات کالاهای غیر نفتی ارائه داده بودیم. کشور ما آنقدر منابع غنی دارد که همه اینها را میتوان با کار و تلاش صادر کرد.»
صادرات قطعه آن هم در شرایط فعلی!
حالا برخی کارشناسان بازار خودرو میگویند که برای حل و فصل آشفتگی قیمتی در بازار خودرو راه حلهای سادهتری هم وجود دارد که هم شدنی هستند و هم با اجرایی شدنش میتوان به نتیجه مطلوب رسید.
مرتضی مصطفوی ، کارشناس بازار خودرو به اصفهانزیبا میگوید:
«این طرحی که مجلس ارائه داده، مشروط به صادرات قطعه است؛ قطعات خودرو فقط به عراق و سوریه صادر میشود و حجم این صادرات پایین است؛
بنابراین نمیتوان شرط واردات خودرو را صادرات قطعه لحاظ کرد و این دو قضیه جداگانه هستند.»
مصطفوی تصریح میکند: «صادرات قطعه زمانی مفهوم دارد که خودروهای تولیدی ما در 20 کشور دنیا مصرف شود
و قطعهسازان بتوانند با خودروسازان کشورهای خارجی رایزنی کنند و در این شرایط صادرات قطعه انجام شود، ولی الان این شرط منطقی نیست. »
این کارشناس بازار خودرو بیان میکند: «مشکل صنعت خودرو و بازار خودرو با این طرحها حل نمیشود، مسئله صنعت خودرو دولتیبودن این صنعت است،
این صنعت سالهاست به لحاظ مالکیت و مدیریت تحت اختیار دولت است، تجربه نشان داده دولتها اقتصادی نیستند
و ریشه در احزاب مستحکم ندارند که بتوان مطالبهگری کرد ، نگاه سیاسی در صنعت خودرو مانع از رشد این صنعت شده و میشود؛
به همین دلیل است که بعد از چهار دهه هنوز در این صنعت مونتاژکار هستیم.»
او اذعان میکند: «مسئله اصلی صنعت خودرو فسادهایی است که در این صنعت صورت میگیرد،
مسئله اصلی این است که جریان مافیایی اجازه نمیدهد تحقیق و توسعه در خودروسازی جریان داشته باشد و دانشبنیانها در صنعت خودرو حضور پررنگ داشته باشند.»
نبود شفافیت، انحصار و رانت
مصطفوی عنوان میکند: «نبود شفافیت در صنعت خودرو و پولهایی که مشخص نیست در این صنعت کجا هزینه میشود، مشکل این صنعت است؛
تا زمانی که دولتیها همهکاره صنعت خودرو هستند، وضعیت به همین منوال است (روی صحبتمان با تمامیدولتهاست و نه دولت مشخص).
دولتیها انحصار ایجاد کرده اند به خاطر همین است که با افزایش یا کاهش دلار کل این صنعت بههم میریزد و وضعیت آشفـــته میشود.»
این کارشناس بازار خودرو تأکید میکند: «دغدغه مردم به هزینه تمامشده خودرو در کارخانه و قیمت خودرو در بازار ارتباط پیدا میکند؛
مشکل این است که خودرویی که در کارخانه تولید میشد با هزینه تمامشده بالایی تولید میشود
و به خاطر همین برای مردم جای سؤال است چطور یک خودروی با کیفیت پایین رقم بالایی قیمت میخورد
و موضوع دیگر هم این است که فاصله قیمتی خودرو از کارخانه تا بازار زیاد است؛ بنابراین تقاضای غیرواقعی در این بازار افزایش یافته و آشفتگی قیمتی ایجاد شده است. »
سامانه معاملات بازار خودرو راهاندازی شود
مصطفوی عــنوان میکنـد: «ایجاد سامانه معاملات بازار خودرو میتواند به حل و فصل مشکلات کمک کند.
در شرایط فعلی مشخص نیست قیمت خودرو از کدام مرجع رسمیاعلام میشود،
اما اگر این سامانه راهاندازی شود، معاملات خودرو شفاف میشود و مشخص میشود چه افرادی و باچه شرایطی خودرو خریداری میکنند.»
او ادامه میدهد: «مشکل اصلی بازار خودرو افزایش تقاضای دلالان است که بیش از نیاز، خودرو خریداری میکنند؛
در واقع خودرو به کالای سرمایهای تبدیل شده است، ولی با راهاندازی سامانه بازار خودرو، سیستم خودروساز برای عرضه خودرو به این سامانه وصل میشود
و همه فرایندها شفاف میشود.» این کارشناس بازار خودرو میگــوید: «سال96، خــودروسـازان برای فروش خودروهایشان خواهش میکردند؛
ولی الان با کاهش ارزش پول ملی، تقاضا برای خرید خودرو افزایش یافته است و اکثریت برای سرمایهگذاری خودرو خریداری میکنند؛
چون ارزش پول ملی کاهش یافته است.» مصطفوی درباره وضعیت تولید خودرو اظهار میکند:
«اساس صنعت خودرو مونتاژکاری است، با وارد شدن شوک تحریمها، خودروسازان با واردات قطعه از هر طرف و دورزدن تحریمها
در حال تولید هستند ولی همچنان ساختار تولید معیوب و محدود است.»
