تغییر انتظارات شهروندان و افزایش تردد خودروهای شخصی در کنار کاهش منابع دولتی، لزوم ایجاد مدلهای جدید کسبوکار درخصوص حملونقل شهری را نشان میدهد. برای دستیابی به این موارد سیاستگذاری آگاهانه، برنامهریزی بلندمدت و چشماندازی پایدار موردنیاز است. بازار حملونقل عمومی در مرحله گذار است و اگر بهروزرسانی نشود جایگاه خود را از دست میدهد.
سرویسهای اشتراکی
تلفنهای همراه و فناوریهای نوین در کنار چالش تأمین مالی برای توسعه حملونقل عمومی باعث ترغیب شهرداران شهرهای اروپایی به استفاده از ظرفیت فناوریهای جدیدشده است. امروز «خدمات مجازی شرکتهای حملونقل عمومی»، «سوختهای پاک»، «موتورسیکلتهای برقی» و «منابع غیرپولی» بهعنوان بازیگران جدید حملونقل شهری در آمریکا و اروپا مطرح هستند و اتحادیه بینالمللی حملونقل عمومی ورود آنها به شهرها را بهعنوان نقطه عطف در مسیر خدماترسانی شهری معرفی میکند. حملونقل عمومی سنتی با ظرفیت گستردهاش همچنان بهعنوان ستون فقرات حملونقل شهرها فعالیت دارد؛ اما این صنعت میتواند از بازیگران جدید عرصه حملونقل نکات بسیاری بیاموزد. شرکتهای حملونقل محلی و منطقهای میتوانند خدمات خود را طبق درخواست مشتریان ارائه کنند که در بسیاری از موارد میتواند موجب بهبود کارایی و کاستن از هزینههای خدمات کنونی شود. این شیوه حملونقل استفاده از خدمات جابهجایی شهری را برای مردم سادهتر میکند و بازخورد شهروندان به این رویکرد تاکنون مثبت بوده است. یکی از مهمترین چالشها مسئولیت مدیریت این خدمات و استانداردهای مورد نیاز بوده و تأمین منابع مالی برای ایجاد هماهنگی مورد نیاز هم محل بحث است. حملونقل عمومی بر پایه خدمات الکترونیکی اشتراکی، به معنای استفاده این شبکه از ظرفیت افرادی است که در استخدام مدیریت شهری نیستند؛ اما دارای وسیله نقلیه با قابلیت انتقال چند مسافر هستند، بهطوریکه با برقراری ارتباط هوشمند بین این افراد و مسافران، امکان سفر چند شهروند بهصورت همزمان در یک مسیر مشترک فراهم میشود. در این قالب، مسافران درونشهری با چند مقصد مختلف که در یک مسیر مشترک حرکت میکنند با یک وسیله مشترک جابهجا میشوند. با این روش، هم از بار ترافیک در معابر کاسته میشود و هم هزینه سفر برای مسافران صرفه اقتصادی پیدا میکند. منظور از سرویسهای تازه حملونقل و خدمات اشتراک حملونقل، خدمات تاکسیهای اینترنتی است. تاکسیهای اینترنتی اشتراکی پس از انتخاب یک مسیر مشخص توسط یک مسافر، سایر مسافرهای هممسیر او را هم شناسایی کرده و سپس یک خودرو برای جابهجایی آنها ارسال میکند.
اقتصاد حملونقل
با گـرانشـــدن هـزینـههــای حملونـقــل و تــأمــیــــن زیرساختهای آن، کارشناسان این حوزه اعتقاد دارند که خدمات حملونقل عمومی باید برای ارائهدهندگان خدمات و شهروندان بهصرفه باشد. به همین دلیل لزوم وجود یک نهاد متمرکز و قدرتمند برای سازماندهی و نظارت بر حملونقل عمومی در همه شهرهای بزرگ احساس میشود. حفظ چشمانداز پایدار حملونقل عمومی در زمان تغییر دولتها و تغییرات مدیریتی نیز یکی از وظایف خطیر چنین نهادی خواهد بود. باکاهش تأمین مالی دولت در بخش حملونقل عمومی، این بخش باید برای تأمین منابع مالی جدید به بخش خصوصی و درآمدزایی تکیه کند. چشماندازهای حملونقل عمومی دیگر تنها بر کاستن از ترافیک شهرها متمرکز نیستند، بلکه مواردی نظیر مسائل زیستمحیطی، اجتماعی، استفاده از زمین و توسعه اقتصادی را نیز شامل میشوند.
ویراژ موتورسواران
موتورسیکلتها با ایجاد ترافیک، هزینه اقتصادی زیادی به همگان تحمیل میکنند. در بعضی کشورها مثل ویتنام و برزیل با ایجاد سامانه گواهینامه و ثبت تخلفات و نیز منع تردد موتورسیکلت در برخی مناطق شهری موفق شدند رفتار موتورسیکلتسواران را تا حدی قانونمند کنند. انجام چنین اقداماتی نیازمند هماهنگی همهجانبه نهادهای نظارتی و قانونگذاران است. تا زمانی که حملونقل شهری پاسخگوی نیاز شهروندان به جابهجایی در شهر نباشد، حضور مشهود موتورسیکلتها به عنوان وسایل نقلیه گریزناپذیر است. منع استفاده شخصی از موتورسیکلتها گاه میتواند موجب شکلگیری ناوگان تاکسیموتوری شود تا ظرفیت این وسایل نقلیه بهطور منسجم و مدیریت شده مورد استفاده قرار گیرد. امروزه حملونقل عمومی در شهرها میکوشد وابستگی خود را به سوختهای فسیلی کاهش دهد و به سوی راهحلهایی پیشبرود که آلایندگی کمتری در پی داشته باشند. سطـح آگـاهـی عـمـومـی درباره نـقـش قـیـمـت نفت و فراوردههای نفتی افزایش یافته و از فناوریهای جایگزین نظیر اتوبوسهای برقی و هیبریدی استفاده میشود. با وجود این، چالشهایی مثل هزینه ایجاد مراکز شارژ اتوبوسهای برقی به قوت خود باقی است.