با همه مشکلاتی که داریم و رنج و فشار اقتصادی روی مردم، باید بپذیریم براساس معیارهای قدرت اقتصاد، ما جزو ۱۸ کشور بزرگ جهان هستیم.» به تازگی نیز نوبخت در توییتی نوشته است: «اینکه در چند سال اخیر در سخنرانی‌های دهه فجر از رتبه هجدهم اقتصاد ایران که در گزارش سال ۲۰۲۰ بانک جهانی نیز منعکس شده است، خبر می‌دادم، موضوع درستی است.»
حتی نهادهای رسمی‌آماردهی در کشور نیز گزارش‌های متفاوت و متناقضی درخصوص اعداد و ارقام شاخص‌های اقتصادی اعلام می‌کنند. این تناقض‌ها به بی‌اعتمادی افکار عمومی‌درخصوص آمارهای دولتی منجر شده است. محمود جامساز، اقتصاددان، با استناد به آمار و ارقام دولتی، اطلاعاتی را در خصوص رتبه اقتصادی ایران اعلام کرده است که با رتبه 18 اقتصاد ایران در بین کشورهای جهان فاصله دارد. جامساز در یادداشتی توضیح داده است«براساس آخرین گزارش فصلی مرکز آمار ایران در سه ماه ابتدای سال گذشته، رشد اقتصادی منفی ۳/۵درصد بوده که اگر همین روند را تا پایان سال در نظر بگیریم با اغماض باید رشد اقتصادی حدود منفی ۱۰درصد را تجربه کرده باشیم؛ ضمن اینکه بر اساس گزارش صندوق بین‌المللی پول نیز که نرخ رشد اقتصادی دنیا و چند کشور منتخب را در جدولی منتشر ساخته، نرخ رشد اقتصادی ایران در سال‌های ۹۷و ۹۸و ۹۹ به ترتیب منفی ۴/۸۴ درصد، منفی ۹/۴۶ درصد و منفی ۵/۹۸ درصد بوده که این ارقام به واقعیت نزدیک‌تر است.»جامساز این را هم گفته است که« در سال ۹۹ ضرورت‌های پیشین برای دستیابی به رشد اقتصادی مثبت فراهم نبود؛ زیرا یکی از مهم‌ترین ملزومات رشد اقتصادی افزایش رشد سرمایه‌گذاری و رشد بهره وری است که در هردو مورد با رشد منفی روبه‌رو بوده ایم که از عوامل تضعیف تولید است.»
رشد اقتصادی در شرایط تورم، رکود و کرونا؟
درخصوص چگونگی محاسبه رتبه اقتصادی ایران در بین کشورهای جهان، عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران به اصفهان‌زیبا می‌گوید: برای محاسبه شاخص اقتصادی بانک مرکزی آمار و اطلاعات موردنیاز را به سازمان‌های جهانی و برای اعلام در نشریات بین‌المللی اعلام می‌کند که البته این اطلاعات به ریال جمع‌آوری و از سوی بانک مرکزی اعلام می‌شود سپس بانک جهانی ونشریات بین‌المللی این اطلاعات را به دلار مقایسه می‌کنند. آلبرت بغزیان تصریح می‌کند: این نکته مهم است که چه نرخ ارزی به عنوان نرخ پایه برای تبدیل آمار ریالی به دلاری اعلام می‌شود؛ اگر آمار ریالی باشد آمارهای جهانی نیز تحت تأثیر نرخ ارز قرار می‌گیرد و به آمار ارزی تبدیل و ارائه می‌شود. بغزیان می‌افزاید: رتبه 18 اقتصاد ایران مشخص نیست در چه نشریه ای اعلام شده است و منبع این آمار کدام نهاد است؛ بنابراین اعلام رتبه اقتصادی ایران با بازخوردهای فراوانی روبه‌رو بود. واقعیت این است که نمی‌توانیم به اصرار به دیگران اعلام کنیم که به لحاظ اقتصادی خوب عمل کرده‌ایم، در حالی که تورم، وضعیت تولید،اشتغال و شرایطی که کرونا برای اقتصاد ایجاد کرده با این اعدادی که برای رشد اقتصادی اعلام می‌شود تفاوت دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران عنوان می‌کند: تورم موجود در کشور با این عدد رشد اقتصادی هم‌خوانی ندارد، در شرایطی که مرکز آمار تورم را 45درصد اعلام می‌کند، نمی‌توان رشد اقتصادی داشت و رتبه 18 برای اقتصاد ایران ملموس نیست. او می‌گوید: دولت نمی‌تواند به هر نحو شده این‌طور نشان دهد که در سال 99 به لحاظ اقتصادی موفق عمل کرده است و این مانور دادن روی رتبه شاخص اقتصادی ایران با هدف نشان‌دادن عملکردش در بخش‌های اقتصادی درست نیست.
مهم‌ترین شاخص تعیین رتبه اقتصادی
از سوی دیگر، عضو هیئت علمی‌دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان، مهم‌ترین ملاک تعیین رتبه اقتصادی ایران را ارزش تولید ناخالص داخلی می‌داند. محمد واعظ برازانی به اصفهان‌زیبا می‌گوید: ارزش تولید ناخالص داخلی مهم‌ترین ملاک برای تعیین رشد اقتصادی کشورها به شمار می‌رود؛ ضمن اینکه برای کشورهایی که نظام نرخ ارز چندگانه دارند، مانند کشور ایران که هم‌زمان چند نرخ ارز مبنای مبادلات خارجی قرار می‌گیرد، تعیین اینکه چه نرخ ارزی در تبدیل ارزش تولید ناخالص داخلی از ریال به دلار مورد استفاده قرار گیرد، در به دست آوردن عدد نهایی تأثیر قاطعی می‌گذارد. محمد واعظ برازانی تصریح می‌کند: معمولا برای امکان مقایسه بین‌المللی کشورها از نرخ ارز، برابری قدرت خرید استفاده می‌شود و براین اساس تولید ناخالص داخلی از ارزش ریال به ارزش دلاری تبدیل می‌شود.
