با نامه شامگاه سوم خرداد شورای نگهبان به وزارت کشور و اعلام اسامیکاندیداهای نهایی در چهارم خرداد توسط وزارت کشور، مشخص شد که خبر غیررسمیدوشنبه شب خبرگزاری فارس صحت داشته و صلاحیت هفت نفر از داوطلبان نامزدی ریاستجمهوری سیزدهم احراز شده و این کاندیداها در ۲۸ خرداد برای رسیدن به ریاست قوه مجریه با هم رقابت خواهند کرد. در این میان، رد صلاحیت یا به تعبیر شورای نگهبان، عدم احراز صلاحیت برخی کاندیداهای مشهور و از جمله علی لاریجانی، اغلب تحلیلگران سیاسی اصلاحطلب و اصولگرا را در بهت فرو برد. لاریجانی در سال 92 پیغامرسان شورای نگهبان برایهاشمیرفسنجانی بود، مبنی بر آنکه اگر کنارهگیری نکند، رد صلاحیت خواهد شد و هشت سال بعد، خود در همان شرایط گرفتار شد.
شوک عدم احرازها
رد صلاحیت برخی چهرههای مشهور از جمله لاریجانی و جهانگیری بازتاب گستردهای در شبکههای اجتماعی داشت. حتی فعالان مجازی اصولگرا نیز این نحوه عملکرد شورای نگهبان را باعث سردی فضای انتخابات، عدم مشارکت گسترده مردم و از پیش مشخصبودن نتیجه دانستند. سوالات و ابهامات بسیاری نیز بر لیست نهایی شورای نگهبان وارد شد. وحید اشتری فعال عدالتخواه در رشته توئیتی نوشت:
چطور دو نفر در مجلس تأیید شدند و در ریاست جمهوری رد؟ (لاریجانی و پزشکیان) یا یک نفر در همان مجلس رد شد و در ریاست جمهوری تأیید (مهر علیزاده) یا دو نفر در یک دوره رد و در یک دوره تأیید شدند؟ (زاکانی و غرضی)
کسی میداند محسنهاشمیو سعید محمد و ضرغامیچه کم از مهر علیزاده دارند؟
معلوم نیست دکتر حسن سبحانی به عنوان یکی از پرکارترین نمایندگان تاریخ مجالس انقلاب چه کم از غرضی وهاشمیطبا دارد که در هر دوره حتی اجازه حصور در مناظرات تلویزیونی و گفتوگو بامردم در مورد ریشههای تبعیض و نابرابری و دردهای اقتصاد ایران را پیدا نمیکند و رد صلاحیت میشود.
آقای مهرعلیزاده که تنها سابقه اجراییاش استانداری اصفهان است با قانون منع بهکارگیری بازنشستگان از کار بیکار شده و بعد در انتخابات ریاستجمهوری ثبتنام کرده و تأیید صلاحیت شده است. یعنی بازنشسته استاندار نمیتواند بشود ولی رئیسجمهور چرا!
امیرحسین ثابتی، مجری شبکه افق و فعال اصولگرا هم نوشت: اختلافات درباره عملکرد شورای نگهبان ناشی از دو دیدگاه است: دیدگاه اول با دفاع از عملکرد شورا معتقد است نتیجه انتخابات مهمتر از هر چیز دیگری است. دیدگاه دوم معتقد است جمهوریت نظام، مشارکت مردم و رشد ملت از نتیجه انتخابات هم مهمتر است. معتقدم نگاه دوم به حقیقت نزدیکتر است.
واکنش کاندیداها
روز گذشته از واکنش محمود احمدینژاد به رد صلاحیتش خبری منتشر نشد، اما علیرضابیگی رئیس ستاد احمدینژاد و نماینده تبریز در نطق خود در مجلس از ردصلاحیت احمدینژادبه شدت انتقاد کرد.اما علی لاریجانی که رد صلاحیتش شوکآورترین خبر انتخاباتی بود، در واکنش به تصمیم شورای نگهبان بیانیهای منتشر کرد و نوشت: «ملت عزیز و عظیمالشأن ایران. در این دوره از انتخابات، بر حسب وظیفه اسلامی، ملی و انقلابی و بر اساس تأکید رهبر معظم انقلاب اسلامیمبنی بر حضور حداکثری در انتخابات و توصیه مراجع عظام تقلید و برخی صاحبنظران دانشگاهی و اقشار مختلف مردم، لازم دیدم برای خدمتگزاری به ملت، به صحنه انتخابات وارد شوم. با حمایت شما عزیزان به خصوص نخبگان جامعه، برای رفع مشکلات پیش روی ملت، عزمی راسخ داشتم؛ اما حال آنکه روند انتخابات اینگونه رقم زده شد، بنده وظیفه خویش را در پیشگاه الهی و ملت عزیز انجام دادهام و راضی به رضای الهی هستم و از همه کسانی که در این مدت کوتاه، ابراز لطف فرمودند، سپاسگزارم و امیدوارم برای اعتلای ایران اسلامی، در انتخابات حضور یابید.» حواشی لاریجانی البته به همینجا ختم نشد و برخی رسانهها از احتمال صدور حکم حکومتی خبر دادند .ستاد انتخاباتی مسعود پزشکیان، نایبرئيس دوره دهم، نماینده چهار دوره اخیر مجلس از تبریز و نامزد ردصلاحیتشده ریاستجمهوری هم با سپاسگزاری از حامیانش اعلام کرده او «قصد اعتراض به تصمیم شورای نگهبان را ندارد و هیچگونه رایزنی برای احراز صلاحیتش نمیکند.»
وبسایت خبری امتداد، نزدیک به حزب اتحاد ملت هم نوشت: «به دنبال اعلام خبر ردصلاحیت اسحاق جهانگیری در انتخابات، شنیدهها از نزدیکان او حاکی از آن است که اسحاق جهانگیری قصد اعتراض به این حکم را ندارد و به دنبال حکم حکومتی نیز نخواهد رفت.»
اسحاق جهانگیری هم در بیانیهای به رد صلاحیت خود واکنش نشان داد؛ در این بیانیه آمده است: با اعلام اسامی نامزدهای نهایی انتخابات ریاست جمهوری از سوی شورای نگهبان، عدم احراز صلاحیت اینجانب نیز مشخص شد. به طور طبیعی مسئولیت این تصمیم و مبانی و معیارهای حقوقی و قانونی و نیز آثار سیاسی و اجتماعی مترتب بر آن متوجه شوراست، اما بار بزرگ مسئولیت در پیشگاه خداوند و تعهد در برابر شما هموطنان عزیز را از دوش من برداشت. اواضافه کرد: من به قصد گشایش در زندگی مردم، توسعه ایران و آغاز مرحله نوینی از اصلاحات وارد عرصه انتخابات شدم. به رغم میل و مصلحت شخصی، با توکل به خداوند بزرگ از قبول مسئولیت شانه خالی نکردم و آبرو و تجربه ام را که متعلق به مردم است، تقدیم ملت کردم. داوطلب سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری گفت: من به درخواست شخصیتهای دلسوز اصلاحطلب، تشخیص « جبهه اصلاحات ایران» و اصرار بسیاری از جوانان و فعالان سیاسی و مدنی که دغدغه امروز و فردای ایران را دارند، با آگاهی از تنگناها و شرایط دشوار پیش رو برای دور کردن خطر مشارکت پایین و دفاع از صندوق رأی و حق مردم در پیشبرد دمکراسی و عدالت همهجانبه قدم در این راه نهادم. رأی و حقی که پایه جمهوریت نظام است و امام بزرگوار و رهبر معظم انقلاب همواره بر آن تأکید داشته اند. جهانگیری خاطرنشان کرد: به خدا پناه میبرم و عدم احراز صلاحیت بسیاری از شایستگان را تهدیدی جدی برای مشارکت همگانی و رقابت عادلانه گرایشها و جریانهای سیاسی به ویژه اصلاحگرایان میدانم و امیدوارم که جمهوریت نظام، مشارکت مؤثر مردم در تعیین سرنوشت خود، منافع ملی و آینده ایران فدای مصالح آنی سیاسی نشود.
معاون اول رئیس جمهوری افزود: اکنون تکلیف از من ساقط است و پایان فعالیتهای انتخاباتی خود را اعلام میکنم و از اقشار مختلف مردم و نخبگان و فعالان سیاسی و آشنا به مسائل کشور بهویژه از همفکران و جوانان و شخصیتهای دلسوز و احزاب و تشکلهای سیاسی و صنفی که در این روزها برای کاستن از رنج مردم و کمک به ترسیم آیندهای بهتر و امیدبخش برای ایران در همه جای کشور مشتاقانه و دلسوزانه به میدان آمدند و به اینجانب اعتماد و ابراز لطف داشته اند، کمال تشکر و قدردانی را دارم و عموم شهروندان را به مشارکت در انتخابات دعوت میکنم.
اما مهمترین واکنش، از آن سیدابراهیم رئیسی بود که صبح روز گذشته در دیدار با جمعی از جوانان دانشگاهی در پاسخ به دغدغه برخی از حاضران گفت: «از دیروز عصر که از نتایج تعیین صلاحیتها مطلع شدم، شاید شماها و خود آقایان هم خبر نداشته باشید، تماسهایی گرفتم و در حال انجام رایزنیهایی هستم که صحنه انتخابات، رقابتیتر و مشارکتیتر شود.»
این هفت نفر
تا اینجای کار به نظر میرسد پنجاهونه میلیون و سیصدودههزار و سیصدوهفت نفر واجدین شرایط شرکت در انتخابات ریاست جمهوری در ۱۴۰۰ که یک میلیون و سیصد و نود و دو هزار و صد و چهل و هشت نفر آنها رأی اولی هستند، ناگزیرند از بین این هفت نفر، یکی را به عنوان رئیس جمهور منتخب خود برگزینند.
اما این هفت نفر چه سابقه و رزومهای دارند؟ در جدول زیر ببینید.
