بنابراین باید توجه داشت که صرف راهاندازی سیستمهای قطارشهری بدون توجه به مقتضیات و شرایط یک شهر، منتج به نتایج مثبت نمیشود و مطالعه و تحلیل دقیق پیش از اجرای چنین پروژههای سنگین و بزرگی، یک ضرورت است.
انتظارهای شهروندان از مترو
استفادهکنندگان از مـتـرو بـا ویژگیهای فــردی مـتـفـاوت، درک متفاوتی از مطلوبیت، ترجیح و رضایت دارند و پژوهشهای متعددی که در این زمینه صورت گرفته است، عوامل مختلفی را در این زمینه برمیشمارد.
پژوهشی با عنوان «بـرآورد زمان انتظار مسافران در ایستگاه مترو و بررسی عوامل مؤثر بر آن با استفاده از رویکرد شبیهسازی» نشان میدهد که در سیستمهای حملونقل همگانی شـهـری، تعیین زمــان انتظار مـسـافـران در ایستگاهها برای بهرهمندی از خدمات ارائهشده، اهمیت فراوانی دارد. عامل دیگری که میتواند در ارتقای رضایتمندی مسافران مؤثر باشد، بهرهگیری از سیستمهای حملونقل عمومی دیگر در کنار ایستگاههای مترو بهمنظور تسهیل دسترسیهاست؛ چنانکه پژوهشی با عنوان «سنجش اولویت عوامل تأثیرگذار در معماری ایستگاههای مترو بر رضایتمندی کاربران، مطالعه موردی: ایستگاههای خطوط 1 و 2 متروی تهران» نشان میدهد که مکان قرارگیری ایستگاهها در شهر، مسیرها و دسترسیها، ایمنی اجتماعی و نظارت و نورپردازی و فراخی فضای معماری از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر معماری ایستگاههای مترو و رضایتمندی مسافران از سفر با مترو اسـت. یکی دیگر از متغیرهایی که میتواند بر افزایش رضایتمندی مسافران مؤثر باشد، مناسبسازی ایستگاهها برای معلولان، نابینایان و دوچرخهسواران است. فضای مناسب مترو، اعـم از نظافت و تمیزی، سیستمهای سرمایشی و گرمایشی و سیستم تهویه مطبوع ازجمله عواملی هستند که میتوانند بر رضایت مسافران تأثیرگذار باشند. ارائه خدمات مترو به مسافران در روزهای تعطیل و ساعات غیراداری ازجمله عواملی است که باعث افزایش رضایتمندی مسافران میشود. امنیت ایستگاههای مترو و مناسببودن موقعیت مکانی ایستگاهها نیز از دیگر متغیرهای تأثیرگذار بر رضایت از مترو است. پژوهش دیگری با نام «تجزیهوتحلیل فازی و ارزیابی کیفیت خدمات حملونقل عمومی، مطالعه مـوردی: شهر دارالـسـلام، تانزانیا» با بررسی مترو در شهر دارالسلام نشان داد که اجرای سیستم مترو در مسیرهای محدود میتواند از ویژگیهای منفی آن بهشمار آید.
ارائه پیشنهاد…
نویسندگان پژوهش «تحلیل انتظارهای شهروندان از قطارشهری با استفاده از مدل کانو و تصمیمگیری چندمعیاره فازی» درنهایت به این نتیجه میرسند که «مناسببودن زمان انتظار مسافران برای دریافت خدمت»، مهمترین انتظار شهروندان از قطارشهری بهشمار میآید؛ بنابراین پیشنهادهای لازم در این خصوص عبارتاند از:
بهینهسازی ترکیب انـواع تجهیزات دریافت کرایه: بهمنظور تعیین نحوه چیدمان تجهیزات در عملکرد یک یا دوطرفه و با هدف کاهش زمان انتظار مسافران است.
تغییر رویه دریافت کرایه: از قبیل حذف پرداخت اسکناس و سکه.
جایگزین کارتهای اعتباری: کارت بلیت مدتدار و… .
افزایش تعداد جایگاههای فروش بلیت و استقرار آنها در مکانهای دور از محل تردد با هدف کاهش حجم ترافیک
اصـلاح تجهیزات دریافت کرایه: با هدف افزایش سرعت در ارائه خدمات صدور بلیت به مسافران.
زمانبندی حرکت قطارها: با توجه به اینکه بسیاری از ایستگاهها نقطه تبادل مسافران خطوط مختلف قطارها بـوده و مسافران ناگزیرند از پلهها، پلههای برقی و دروازههای کنترل بلیت عبور کنند، برای تعیین نرخ ورود مسافران و الگوی تردد آنها در راهروها، سکوها و… بایستی تأخیر حرکت و اعزام قطارها، سرفاصله زمانی ورود قطارها و تعداد مسافران، ورودی به آنها و خروجی از آنها ارزیابی شود.
طرح ایستگاه: برای کمکردن زمان انتظار مسافران الزام است چرخه گردش آنها در ایستگاه و محوطههای ورودی و خروجی، تجهیزات تهیه و کنترل بلیت و… بهدرستی و دقت طراحیشده باشد.
افزایش تعداد خدمتدهندگان: این افزایش باعث میشود از فشار کاری وارد بر خدمتدهندگان کاسته شود و منحنی زمان انتظار مشتریان نیز رفتار بهینهتری را نشان دهد.
