به گونهای که امروزه شاهد ارتباط و پیوند افراد متعلق به شهرها و مکانهای دور هستیم و آنچنان که پژوهشها نشان میدهد، این پیوندهای متراکم، آگاهی متراکم ایجاد کرده و سبب شده است قید و بندهای جغرافیایی، اجتماعی و سیاسی از بین برود و حضور شهروندان در عرصهای فروتر و فراتر از مرزهای ملی تحقق یابد. از سویی، چنین فضایی زمینهساز گسترش ارتباطات با سایر نقاط جهان در سطوح، لایهها و بخشهای مختلف یک جامعه میشود که کلانشهرها بهعنوان بخشهای کوچکتری از یک کشور جایگاه ویژهای در آن یافتهاند.
از آنجا که در دنیای امروز، نوع نگاه به شهرها و اجزای آنها تغییر کرده و از حالت انفعال خارج شده و به برندهایی پویا و اثرگذار تغییر کرده است، فرصتی ایجاد شده که شهرها همسو با دولت مرکزی به گونهای مستقل در راستای به حداکثر رساندن منافع شهروندان ابتکار عمل به خرج دهند و در نتیجه بستری برای بهرهگیری از دیپلماسی شهری فراهم شود.
امروزه از دیپلماسی شهری به عنوان ابزارهای سیاستگذاری شهری، فرایندها، نهادها و ترتیبات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی فرهنگی یاد میکنند که مدیریتهای شهری به منظور کنترل کشمکشها و در راستای تقویت همکاریهای جهانی بیناشهری و رسیدن به منافع و علایق شهری و شهروندی مشترک با هدف برقراری یک زیست فضای شهری پایدار از آن استفاده میکنند تا اینکه بتوانند فضای دموکراتیک و پر رفاه و سرشار از نشاط و آزادی حقوق بشری را برای شهروندان خود و شهروندان جهانی ایجاد کنند.
در عین حال و به طور خاص میتوان به ایجاد برندینگ شهری از خلال دیپلماسی شهری نیز اشاره کرد. برندینگ شهری با ایجاد نمادسازی و برند خاص برای شهر و توسعه مبادلات فرهنگی میتواند بر رونق گردشگری بیفزاید و زمینهای برای توسعه اقتصادی شهر فراهم آورد. کلانشهر اصفهان با دارا بودن آثار باستانی متعدد و میراث فرهنگی ملموس و ناملموس متنوع و منحصربهفرد خود و البته حضور هنرمندان و نخبگان مطرح در عرصههای بینالمللی، ظرفیتهای گردشگری ویژهای دارد که اگر مدیریت و برنامهریزی مؤثری در این زمینه صورت گیرد، میتواند به یکی از برندهای گردشگری در سطح جهان تبدیل شود و تحقق آن میتواند به رونق اقتصاد شهری و به طور خاص اقتصاد هنر کمک کرده و یک درآمد پایدار شهری را به ارمغان آورد. یکی از مؤثرترین روشهای موفقیت در این عرصه، راهبرد بهرهگیری از دیپلماسی شهری است که خوشبختانه اصفهان در سالهای اخیر به این موضوع توجه ویژهای داشته و در راستای گسترش ارتباط با سایر شهرهای جهان اقدامات مفیدی به انجام رسانده است. گسترش ارتباط و تعامل با شهرهای خواهرخوانده و همچنین افزایش خواهرخواندهها از جمله این فعالیتهاست که در جهت معرفی اصفهان به سایر شهرهای جهان صورت میگیرد. هماکنون کلانشهر اصفهان با 14شهر از کشورهای مختلف دنیا پیمان خواهرخواندگی منعقد کرده است و لایحه خواهرخواندگی شهر حیدرآباد نیز در کمیسیون فرهنگی و شورای اسلامی شهر اصفهان تصویب و مذاکرات در این خصوص صورت گرفته و مراحل خواهرخواندگی آن در دست اقدام است تا بهزودی این شهر نیز به خواهرخواندههای اصفهان افزوده شود. سیستم مدیریتشهری اصفهان نیز طی چهارسال گذشته توانست تعاملات خود را با این شهرهای خواهر خوانده گسترش دهد و در حوزههای متعدد با آنها تبادل تجربه و اطلاعات داشته باشد.
در همین راستا و به منظور بهرهگیری بیشتر از تعاملات بیناشهری و به ویژه خواهرخواندهها، شهرداری اصفهان با استفاده از مفهوم دیپلماسی شهروندی طرح «شهروند دیپلمات» را ارائه کرد. رویکردی که شهروندان معمولی بهعنوان نمایندگان غیررسمی کشور خودشان و در زمینه روابط خارجی، ایفای نقش میکنند. در دیپلماسی شهروندی، شهروندان از حق برقراری ارتباط با شهروندان جوامع دیگر برخوردار هستند تا بتوانند به دیدگاههای مشترک برسند یا تأثیرات نامطلوب ناشی از سیاستهای خارجی نادرست برخی دولتها را از بین ببرند. اهداف طرح «شهروند دیپلمات» عبارتاند از: ارتباطات مؤثر با شرکای خارجی (خواهرخواندهها)، شناسایی تسهیلگران شهروندی، توسعه همکاریهای اقتصادی و علمی به ترتیب با محوریت بخش خصوصی و دانشگاههای اصفهان، افزایش تعاملات با دستگاه دیپلماسی کشور و همچنین شکلگیری دانش، مهارت و نگرش بینالمللی در تمامی مجموعههای شهر.
با اجرای این طرح، تسهیلگران میتوانند به تقویت جایگاه اصفهان از طریق معرفی ظرفیتهای خود در زمینههای فرهنگی، اقتصادی، هنری، علمی و… این شهر بپردازند. بنابراین همه کسانی که با خارج از مرزهای ایران اعم از بازرگانان، اساتید، ورزشکاران، دانشجویان، فعالان فرهنگی و رسانهای و ایرانیان خارج از کشور در ارتباط هستند، میتوانند کنشگرانی در جهت تقویت ارتباطات فرهنگی، هنری، اقتصادی و علمی اصفهان و دیگر شهرهای جهان به شمار آیند. شورای اسلامی شهر اصفهان نیز در بودجهگذاری 1400 و با تصویب ردیف بودجه یک و نیم میلیارد تومان در راستای عملیاتیشدن این طرح اقدام کرد و شهرداری اصفهان نیز به برنامهریزی برای برگزاری سلسلهنشستهایی برای تدوین برنامه اقدام همکاری با هر شهر خواهرخوانده اصفهان خواهد پرداخت که خروجی این سلسلهنشستها روشنشدن مسیر ارتباطات اصفهان محور برای همه فعالان بینالمللی اصفهان اعم از دولتی، غیردولتی و شهروندی با این شهرهای خواهرخوانده خواهد بود. ما امیدواریم با پیگیری و تداوم این فعالیتها، اصفهان به جایگاه شایسته خود در زمینه گردشگری دست یابد.