همین چند روز پیش بود که علی مزینانی، مدیرمسئول «روزنامه هفت صبح»، از احتمال منتشرنشدن نسخه کاغذی این روزنامه بهدلیل کمبود کاغذ در ایران در یکرشته توییت خبر داد. البته گرانی و کمبود کاغذ صرفا منحصر به روزنامه نمیشود، بلکه به گفته محمدعلی انصاریپور، رئیس اتحادیه چاپخانهداران اصفهان، تداوم این مسئله میتواند منجر به تعطیلی چاپخانهها شود.
در روزهای اخیر خبرهایی مبنی بر کمیاب و گران شدن کاغذ به گوش رسید. وضعیت کاغذ در اصفهان چگونه است؟ آیا شما نیز با این مشکل مواجه هستید؟
تأمینکننده کاغذ روزنامه ارشاد است؛ بــنــابــرایــن کاغــذ روزنــامــه مصرف عام بازار را ندارد؛ اما کاغذ تحریر که در بازار موردمصرف چاپخانههاست، کاغذی وارداتی است که تابع نوسانها و قیمت ارز است؛ همچنین اکنون قیمت جهانی آن نیز با تغییر روبهرو شده است. از سوی دیگر، بحث واردات و فقدان تخصیص ارز به آن نیز میتواند بر گرانی و کمیابشدن کاغذ تأثیر بسزایی بگذارد. بالاخره مجموعه این عوامل دستبهدست هم دادهاند تا مشکلات زیادی بهوجود آید. متأسفانه در حال حاضر شاهد بحران افزایش قیمت کاغذ هستیم؛ ضمن اینکه قیمت کاغذ نسبت به مواد اولیه همه صنایع بیشترین افزایش قیمت را در ماههای اخیر داشته است و بهطور چشمگیری افزایشیافته و تقریبا در حال فلجکردن چاپخانههاست؛ چراکه خوراک اصلی و ماده اولیه چاپخانهها کاغذ است که معمولا به داخل کشور نیز وارد میشود. تولید داخلی درنهایت تنها 20درصد از کاغذ موردنیاز را تأمین میکند و 80 درصد مابقی باید به داخل کشور وارد شود. بههرحال، کشورمان ازنظر سوقالجیشی در منطقه خشکی قرار دارد؛ به همین دلیل نیز نمیتواند تولیدکننده کاغذ باشد؛ چون باید مواد اولیه وارد کند و طبیعتا این موضوع بسیار هزینهبر خواهد بود.
در صحبتهایتان اشاره کردید که قیمت کاغذ با افزایش چشمگیری روبهرو بوده است. میتوانید بگویید از سال گذشته تاکنون کاغذ چقدر گران شده است؟
کاغذ قیمت روز دارد و اگر بخواهیم نسبت به سال گذشته آن را مقایسه کنیم، میتوان گفت تقریباهر بند کاغذ که بهعنوان یکی از معیارهای محاسبه قیمت کاغذ به شمار میآید، حدود 150 هزار تومان افزایشیافته است. البته ازآنجاکه تأمین کاغذ روزنامه به عهده وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی است، اقداماتی برای حل مشکل آنها انجام میشود؛ هرچند آنها نیز با معضلهای مربوط به خود دستوپنجه نرم میکنند.
در صورت حذف ارز چهارهزار و 200 تومانی چه مشکلی بهوجود خواهد آمد؟
درواقع ارز 4200تومانی برای صنعت چاپ بهجز کتاب تا حدودی حذفشده است؛ به این معنا که سهمیهای در حوزه چاپ وجود نداشته که حالا بخواهد منتفی هم بشود. این اتفاق، چندین سال است که برای تولیدکنندگان صنعت چاپ رخداده و اصلا ارز 4200 تومانی برای آنها وجود نداشته است؛ تنها سهمیهای به کتاب و ناشران اختصاص مییافت که آنها هم در خوشبینانهترین حالت حدود 12 درصد از صنعت چاپ را تشکیل میدهد. هیچ ارزی برای واردات کاغذ و مقوا اختصاص نیافته است.
دو سال گذشته نیز کاغذ، هم گران شد و هم نایاب و بسیاری از روزنامهها نیز ناچار به توقف نسخه چاپی خود شدند. فکر میکنید چرا از آن زمان تاکنون مشکل کاغذ حل نشده است؟
بههرحال مصرف کاغذ در کشور بسیار بالاست. به نظر من، دراینباره باید دیدگاه وزارت ارشاد (یا بهطورکلی دولت) در خصوص صنعت چاپ را موردبررسی قرار دهیم. اگر صنعت چاپ بهعنوان یک صنعت مادر و پوششدهنده همه صنایع دیگر موردتوجه دولت قرار گیرد، برای اختصاص ارز و مدیریت آن باید اقدامات و حمایتهایی انجام شود که مسلما تأثیرگذار خواهد بود؛ اما اگر رویکرد صنعت چاپ فقط مختص چاپ کتاب و حوزه نشر شود، هیچ اتفاق خاصی در این عرصه رخ نخواهد داد و مشکلات فعلی نهتنها حل نمیشوند، بلکه در صورت تداوم حادتر نیز میشوند؛ چون همانطور که اشاره کردم، قیمت کاغذ تابع نوسانهای ارزی و قیمت جهانی است و در کشور ما نیز قیمت ارز مدام در حال تغییر است. اکنون نیز در آستانه پایان سال میلادی قرار داریم که معمولا در این زمان کاغذ با افزایش قیمت کارخانه نیز مواجه میشود.
