حذف ارز دولتی با روغن چه می‌کند؟

گزارش‌ها از تأمین بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد دانه‌های روغنی و روغن خام از طریق واردات حکایت می‌کند و انتشار خبر افزایش ۲۰۰ تا ۲۵۰ درصد قیمت روغن با اصلاح نظام یارانه موجب شده امروز زمزمه‌های گرانی و کمبود روغن خوراکی در بازار اصفهان به گوش برسد.
بررسی میدانی نشان می‌دهد قیمت روغن مایع 900 گرمی در مهر 99 حدود 10 هزار تومان بود؛ ولی در عرض یک سال قیمت روغن مایع حدود 80 درصد بالا رفت و به 18 هزار تومان رسید. عرضه روغن مایع از سال گذشته به مشکل برخورد. اردیبهـشت 99 تولیدکنندگان روغن درخواست افزایش قیمت دادند و با درخواست آن‌ها موافقت شد؛ ولی میزان افزایش قیمت باب میل آن‌ها نبود تا تولیدکنندگان بار دیگر با ارسال نامه‌هایی به دولت خواستار افزایش مجدد قیمت‌ها شدند که دولت دست رد به این درخواست بزد. بازار روغن در پاییز و زمستان99 نیز رنگ آرامش را ندید و میزبان تنش‌های فراوان و نوسانات قیمتی بود. این کالا با حضور در صف‌های طولانی و به صورت شرطی به دست مصرف‌کننده می‌رسید. سرانجام قیمت روغن مایع 900 گرمی در فروردین 1400 به حوالی 14 هزار تومان کاهش یافت؛ ولی سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان در خرداد سال جاری قیمت هرکیلوگرم روغن خام سویا و روغن خام پالم را از پنج‌هزار و 500 تومان به هفت‌هزار و 500 تومان و روغن آفتابگردان را از شش هزار به 9هزار تومان افزایش داد. به دنبال این تغییرات قیمت روغن خوراکی در سطح خرده‌فروشی‌ها بالا رفت. این رشد قیمتی، توزیع عادی و معمول روغن را به همراه داشت.
امیرهوشنگ بیرشک، دبیر انجمن روغن نباتی در ۱۹ تیرماه سال جاری نیز از آرامش بازار روغن نباتی پس از چند ماه پرتنش خبر داد و در آن زمان اعلام کرد: «صنعت روغن نباتی آمادگی دارد تا تمامی نیاز کشور در بخش خانوار، صنف و صنعت را به طور کامل برطرف کند.» ولی این ثبات تا شهریور بیشتر دوام نداشت و تا انتهای شهریور بهای روغن 900گرمی به ۱۷ هزار تومان رسید. روند صعودی قیمت روغن خوراکی در پاییز نیز متوقف نشد و در ابتدای آبان هر روغن مایع 900 گرمی با بهای 18 هزار تومان به فروش می‌رسید.
به‌تازگی انتشار اخباری مبنی بر جدی‌شدن اصلاح نظام یارانه بار دیگر در بازار روغن خوراکی تنش ایجاد کرده است و عده‌ای از خریداران از بازگشت صف‌های طولانی و دریافت کد ملی برای خرید روغن می‌گویند. شماری از فعالان بازار و سوپرمارکت‌دارها نیز معتقدند عرضه روغن کم شده و قیمت آن بالا رفته است. درمقابل مسئولان افزایش قیمت روغن خوراکی و کمبود آن را تکذیب کردند.
به گزارش باشگاه خبرنگاران، قاسم‌علی حسنی، دبیرکل اتحادیه بنکداران مواد غذایی در این خصوص بیان داشت: «تاکنون کمبودی در عرضه روغن به بازار احساس نشده است. روغن بر مبنای قیمت مصوب درج‌شده بر کالا عرضه می‌شود و قیمت آن در بازار تغییری نداشته است. با اصلاح نظام یارانه و افزایش قیمت روغن پیش‌بینی می‌شود که مصرف روغن ۲۵ درصد کاهش یابد.» مشاهدات میدانی اصفهان‌زیبا نیز نشان می‌دهد روغن خوراکی به میزان نیاز در فروشگاه‌های زنجیره‌ای توزیع می‌شود و این کالا در فروشگاه‌های بزرگ هر چند روز یک‌مرتبه شارژ می‌شود تا محدودیتی برای خرید وجود نداشته باشد. با این اوصاف گرانی و کمبود عرضه روغن در شرایط فعلی شایعه‌ای بیش نیست که عده‌ای دلال با استفاده از خبر حذف ارز دولتی قصد برهم‌زدن آرامش نسبی بازار را دارند.
رشید عزیزپور، عضو هیئت‌مدیره انجمن صنایع روغن نباتی ایران در این باره و در گفت‌وگو با تسنیم گفت: «برخی مواقع در برهه‌هایی از سال، شاهد کمبودهایی در بازار روغن مصرفی خانوار بودیم که این موضوع بیشتر ناشی از جو روانی و انتشار اخبار کذب در فضاهای مجازی بود که مصرف‌کنندگان به بازار هجوم می‌آورند و بیشتر از نیاز خود خریداری و در منزل انبار می‌کنند؛ اما خوشبختانه از ابتدای سال، کاهشی در تولید و واردات این کالای مصرفی رخ نداده است.» البته اصلاح نظام یارانه بر بازار روغن خوراکی بی‌تأثیر نخواهد بود و به گفته قائم‌مقام نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی هم‌اکنون بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد دانه‌های روغنی و روغن خام مورد نیاز از طریق واردات تأمین می‌شود.
به گزارش باشگاه خبرنگاران، ملک‌زاده، قائم‌مقام نظام صنفی کشاورزی توضیح داد: «گرچه با تغییر تخصیص ارز و اصلاح نظام یارانه در بحث بازار مدتی دچار اختلال می‌شویم، این موضوع کشاورزان را به سمت و سوی خوداتکایی سوق می‌دهد.» عباسی معروفان، سرپرست دفتر خدمات بازرگانی وزارت جهاد نیز در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران از افزایش ۲۰۰ تا ۲۵۰ درصد قیمت روغن با اصلاح نظام یارانه خبر داد و گفت: «با ایجاد زیرساخت لازم، نگرانی در این زمینه وجود ندارد؛ زیرا تغییر روش تخصیص ارز ابتدا از روغن خام، ذرت و کنجاله صورت می‌گیرد و قیمت روغن سال آینده به صورت ناگهانی بالا نمی‌رود.»