به گزارش اصفهان زیبا؛ بازار تحلیلهای انتخاباتی در میان بخش بزرگی از جامعه داغ است. یکی از ابزارهایی که در دورههای اخیر هم نظر مردم و هم نظر کاندیداهای مورد نظر را به خودش جلب کرده افکار سنجیها و نظرسنجیهای مراکز مختلف است که برخی از آنان در فضای عمومی منتشر میشود و برخی نیز در اختیار کاندیداها و ستادها قرار میگیرد. بخشی از این افکارسنجیها با همان روش سنتی و معمول آماری و پرسشنامههای سنتی ایجاد میشود و درنهایت منجر میشود نتایج انتخابات را تخمین بزند.
آنچه در ادامه قرار است بررسی کنیم، شیوههای مدرن افکارسنجی است که بر مبنای تحلیل دیتاهای غیرمستقیم و جمعآوریشده از فضای مجازی انجام میشود و خروجی این افکارسنجیها و تحلیل دادهها جزئیات متفاوتی نسبت به افکارسنجیهای سنتی ارائه میدهد؛ برای مثال از این نوع تحلیل دادهها استفاده میشود تا مشخص شود فلان جمله یک کاندیدا در مناظره چقدر توانسته نظر مردم را به خود جلب کند و نوع واکنش احساسی آنها چگونه بوده است. خشمگین شدهاند یا حمایت کردهاند. حتی این تحلیل میتواند دقیقتر شود و به این منجر گردد که کدام قشر از مردم یا کدام بازه سنی چه نوع واکنش را بیشتر از خود بروز داده است.
تحلیل واکنش افراد مشهور
در این روش که به شیوههای سنتی نزدیکتر است، واکنش افراد مشهور به اظهارات و عملکرد کاندیداها موردبررسی قرار میگیرد. با توجه به اینکه افراد مشهور در جامعه تأثیرگذاری زیادی دارند، تحلیل واکنشهای آنها میتواند نشاندهنده جهتگیریهای مختلف اجتماعی و حتی جریانهای پنهان سیاسی باشد.
این تحلیلها معمولا از طریق پایش شبکههای اجتماعی، اخبار رسانهای و حتی مصاحبههای مستقیم با این افراد انجام میپذیرد. برای مثال، وقتی یک هنرپیشه معروف یا ورزشکار پرطرفدار حمایت خود را از کاندیدایی اعلام میکند، واکنشها به این حمایت میتواند نشاندهنده تأثیرگذاری این کاندیدا بر اقشار مختلف جامعه باشد. همچنین اگر این افراد مشهور نقد یا اعتراض به سیاستهای کاندیداها داشته باشند، میزان و نوع واکنشها میتواند بازخوردی ارزشمند برای ستادهای انتخاباتی باشد.
در این روش نیاز است متخصصان آمار و تحلیلگران از روشهای سنتی برای تحلیل اصل اخبار و واکنشها استفاده کنند و افراد مشهور بر اساس ملاکهای مختلف مانند میزان دنبالکننده یا مواردی از این نوع دستهبندی و مشخص میشوند.
پایش اخبار و رسانهها
پایش اخبار و رسانهها یکی دیگر از ابزارهای نوین در تحلیل دادههای انتخاباتی است. این روش شامل رصد و تحلیل محتوای منتشرشده در خبرگزاریها، وبسایتهای خبری و سایر رسانههای آنلاین است. با استفاده از این تحلیل، میتوان فهمید که کاندیداها چگونه در رسانهها به تصویر کشیده میشوند و چه نوع پوشش خبری دریافت میکنند. بررسی میزان و نوع اخبار منتشرشده درباره هر کاندیدا، میتواند نشاندهنده میزان محبوبیت و تأثیرگذاری آنها در جامعه باشد. همچنین با رصد واکنشهای رسانهای به سخنرانیها و تبلیغات انتخاباتی، میتوان به تحلیل دقیقتری از تأثیر این اقدامات بر نظر عمومی دست یافت. این اطلاعات میتواند به کاندیداها و ستادهای انتخاباتی خروجی استراتژیهای خود را بر اساس پوشش رسانهای و نظرات عمومی نشان دهد.
تحلیل دادههای شبکههای اجتماعی
یکی از روشهای مدرن تحلیل افکار عمومی، استفاده از دادههای شبکههای اجتماعی است. با توجه به گستردگی و نفوذ این شبکهها در زندگی روزمره افراد، تحلیل دادههای تولیدشده در این فضا میتواند اطلاعات بسیار دقیقی درباره نظرات و احساسات مردم ارائه دهد؛ بهعنوانمثال تحلیل توییتها، پستهای اینستاگرام و کامنتها در شبکههای اجتماعی میتواند تصویری شفاف از دیدگاههای مختلف افراد نسبت به کاندیداها و موضوعات مختلف ارائه دهد.
این تحلیلها اغلب با استفاده از الگوریتمهای پیشرفته یادگیری ماشین و هوش مصنوعی انجام میشوند که قادرند احساسات و نگرشهای پنهان در متنها را شناسایی کنند؛ برای مثال یک کاندیدا میتواند با تحلیل احساسات مردم نسبت به سخنرانیهای خود، متوجه شود که کدام بخش از سخنانش مورد استقبال قرار گرفته و کدام بخشها نیاز به بهبود دارند.
این روش با استفاده از الگوریتمهای پردازش زبان طبیعی (NLP) و یادگیری ماشین، به بررسی و تحلیل نظرات و احساسات کاربران در شبکههای اجتماعی، وبسایتها و سایر سکوهای آنلاین میپردازد؛ برای مثال، میتوان مشخص کرد که یک کاندیدا با چه میزان بازخورد مثبت یا منفی مواجه شده است و چه عباراتی بیشترین واکنشهای احساسی را برانگیختهاند و آن احساسات مثبت بوده یا منفی و حتی اینکه کاربران از چه لحنی (تخریب، تقدیر، انتقاد، عصبانیت، شادی و…) برای صحبت درباره آن موضوع استفاده کردهاند.
در واقع این روش شامل دو بخش کلی است. ابتدا باید اطلاعات از شبکههای اجتماعی گوناگون بهوسیله رباتها جمعآوری شود. معمولا شبکههای اجتماعی راهکارهایی برای مقابله با این رباتها و جلوگیری از جمعآوری اطلاعات توسط آنها دارند؛ زیرا این اطلاعات برای آنها سرمایه محسوب میشود و بخشی از درآمد شبکههای اجتماعی حاصل فروش این اطلاعات به بنگاههای تبلیغاتی و… در جهان است. توسعه رباتهایی که بتواند این سازوکارها را دور بزند، بخشی مهمی از کار شرکتهایی است که در زمینه تحلیل داده فعالیت میکنند.
البته برخی از شبکههای اجتماعی مانند X، با پرداخت هزینه به شما امکان جمعآوری محتوا از این سکو را میدهند. البته همچنان به توسعه ربات برای جمعآوری آن اطلاعات نیاز است. درواقع شبکهای مثل X به شما دسترسی دریافت این اطلاعات را میفروشد و نرمافزار مستقیمی در اختیار مشتریان عادی خود قرار نمیدهد و نرمافزارها توسط خود مشتریان توسعه مییابد که خود این مسئله نیز نیازمند هزینه مجزاست.
بخش دوم این روش دادن این اطلاعات جمعآوریشده به مدلهای هوش مصنوعی برای دریافت و دستهبندی نتایج است. این مدلها آموزش دیدهاند تا بتوانند از متنهای گوناگون احساسات و نوع واکنشهای کاربران و سایر ملاکها را استخراج کنند. ساخت این مدلهای هوش مصنوعی نیز توسط شرکتهای افکارسنجی و با استفاده از تحقیقات صورتگرفته و توسعه مدلهای موجود در این زمینه انجام میشود.
تحلیل دادههای گوگل ترندز و جستوجوهای اینترنتی
استفاده از ابزارهایی مانند گوگل ترندز میتواند نشاندهنده روندهای جستوجوی اینترنتی و دغدغههای مردم درباره موضوعات مختلف باشد. این روش به ستادهای انتخاباتی این امکان را میدهد تا متوجه شوند کدام موضوعات در جامعه مورد توجه بیشتری قرار دارد و بیشترین جستوجو را در مقایسه با موضوعات دیگر در اینترنت داشته است و بر اساس آنها استراتژیهای تبلیغاتی خود را تنظیم کنند.
برای مثال، اگر در یک بازه زمانی خاص، جستوجوهای مرتبط با یک کاندیدا افزایش یابد، این موضوع میتواند نشاندهنده افزایش علاقه یا نگرانی مردم نسبت به آن کاندیدا باشد. تحلیل دقیق این دادهها میتواند به کاندیداها کمک کند تا موضوعات مهم و دغدغههای مردم را شناسایی کنند و به آنها پاسخ مناسبی دهند. در این روش نیاز است تا متخصصان به بررسی مثبت یا منفی بودن این واکنشها بپردازند. یکی از معمولترین ابزارها برای بررسی میزان جستوجوی کلمات، گوگل ترندز است که شرکت گوگل آن را بهصورت رایگان در اختیار همه قرار داده است. البته باید توجه داشت این شیوه بر مبنای جستوجوهای اینترنتی است، نه فعالیت کاربران شبکههای اجتماعی.
استفاده از ابزارهای پیشبینی
یکی از دیگر روشهای مدرن افکارسنجی، استفاده از ابزارهای پیشبینی مبتنی بر هوش مصنوعی و یادگیری ماشین است. این ابزارها با تحلیل حجم بزرگی از دادهها و الگوهای گذشته، میتوانند پیشبینیهایی دقیقتر و سریعتر از نتایج انتخابات ارائه دهند. این پیشبینیها بر اساس تحلیلهای دقیق از نظرات مردم در فضای مجازی، دادههای جستوجوهای اینترنتی و حتی رفتارهای رسانهای افراد انجام میشود؛ برای مثال، یک ابزار پیشبینی میتواند با تحلیل دادههای مالی و اقتصادی مرتبط با یک منطقه، پیشبینی کند که چگونه تغییرات اقتصادی میتواند بر نتایج انتخابات در آن منطقه تأثیر بگذارد. همچنین این ابزارها میتوانند الگوهای رفتاری مشابهی را که در انتخابات گذشته منجر به پیروزی یک کاندیدا شدهاند، شناسایی کرده و از آنها برای بهبود استراتژیهای انتخاباتی استفاده کنند.
این نوع از هوش مصنوعی جزو استفادههای بسیار پیشرفته از هوش مصنوعی است که معمولا امکان آن در اختیار شرکتهای محدودی است که هنوز شواهد زیادی از حضور این نوع از پیشبینی آینده توسط شرکتهای خصوصی در ایران وجود ندارد.
بهطورکلی استفاده از تحلیل کلان دادهها یکی از پیشرفتهترین روشهای افکارسنجی نوین است. در این روش، حجم بزرگی از دادهها از منابع مختلف مانند شبکههای اجتماعی، موتورهای جستوجو، دادههای مالی و اقتصادی و حتی دادههای مکانی جمعآوری و تحلیل میشود. این دادهها میتوانند الگوهای پیچیدهای از رفتار و نگرشهای مردم را شناسایی کنند که با روشهای سنتی قابل دسترسی نیستند.
برای مثال، تحلیل کلان دادهها میتواند نشان دهد که چگونه تغییرات در قیمت سوخت میتواند بر نگرش مردم نسبت به سیاستهای اقتصادی یک کاندیدا تأثیر بگذارد. یا اینکه چگونه تغییرات در شرایط آبوهوایی میتواند بر رفتار رأیدهی مردم در مناطق مختلف تأثیرگذار باشد.
استفاده از روشهای نوین افکارسنجی میتواند منجر به نتایجی شود که تا پیش از این و با روشهای سنتی قابل انجام نبود. البته استفاده از این روشها مختص انتخابات نیست و بسیاری از شرکتهای بازاریابی نیز از این روشها برای طراحی استراتژی تبلیغاتی خود استفاده میکنند.
اما این ابزارهای نوین به کاندیداهای ریاستجمهوری این فرصت را میدهد تا اشتباهات و نقاط قوت استراتژیها و افعال تبلیغاتی خود را با سرعت بیشتر و دقت بالاتر بررسی کنند. باوجود این ابزارها لازم است تا همزمان سواد سیاسی جامعه نیز افزایش یابد تا کسی با استفاده از این تحلیلهای عمیق و مبتنی بر ابزارهای پیشرفته نتواند بهراحتی جامعه را فریب دهد و از اثرگذاری در افکار عمومی سوءاستفاده کند و منافع ملی را به خطر اندازد.