به گزارش اصفهان زیبا؛ هفته گذشته در گفتوگو با عوامل برنامه تلویزیونی «تفاوط» از ضرورت ورود رسانه تصویری مرکزی به مباحث مهم استان اصفهان و ساخت برنامههای معرفتی و گفتوگومحور سخن گفتیم. در گفتوگوی پیش رو ضمن تأکید بر مباحث قبلی، از مباحثی همچون ورود فعالانه نخبگان شهری در مسائل اجتماعی، ظرفیتهای منحصربهفرد شبکه استانی اصفهان و… صحبت کردهایم که در ادامه مشروح آن را میخوانید.
برنامه تفاوط را میتوان برنامهای نخبگانی دانست که سعی بر ایجاد تعامل با مردم عامه دارد. یکی از مشکلات مهم ما نیز امروزه این است که نتوانستهایم میان ادبیات نخبگانی و دانشگاهی با ادبیات مردم عامه زبان مشترکی پدید آوریم. رسانه یکی از آوردگاههایی است که میتواند این زبان مشترک را پدید آورد؛ اما از این ظرفیت غفلت شده است. شبکه اصفهان هم به جز برنامه تفاوط برنامهای برای ایجاد این تعامل ندارد. راهحل شما برای این موضوع چیست؟
علی شمس: در تفاوط قسمتهایی داریم که مخاطب اصلی ما نخبگان هستند؛ مانند برنامهای که درباره جنگ اوکراین بود. برنامه در این موضوع، موضع دارد و با نخبگان به گفتوگو مینشیند؛ اما مردم نیازی ندارند که بدانند این جنگ چه تأثیراتی بر منطقه خواهد گذاشت.
اما در برخی از قسمتها بهدنبال ایجاد زبان مشترک هستیم؛ مثل مسئله فرونشست و زایندهرود. مهم است که در این مسئله مطالبه مردمی برای مقابله با فرونشست شکل بگیرد. رسالت نخبگان در اینجا منظمکردن تودههای ازهمگسیخته است.
اکنون اصفهان یک حرف دارد و آن هم زایندهرود است. خشکی زایندهرود باعث فرونشست و مشکلات زیستمحیطی و حتی مسائل فرهنگی میشود؛ برای مثال، آمار بزهکاری در اصفهان رابطه مستقیمی با مسئله زایندهرود دارد.
چرا نخبگان تا قبل از تفاوط تعاملی با شبکه اصفهان نداشتند؟
شمس: این موضوع حتما به پل نیاز دارد؛ یعنی نیاز به فرد یا افرادی است که این نخبگان را به شبکه اصفهان وصل کند. همانطور که آقای پرورش گفتند، ما در ماههای ابتدایی شروع برنامه تفاوط با چالش دعوت مهمان درگیر بودیم؛ چون کسی حاضر نبود به برنامه بیاید. چرا؟ زیرا تصورش از تفاوط برنامهای شبیه به دیگر برنامههای تلویزیون بود. دغدغهاش این بود که چه لزومی دارد وقتی شأنم رعایت نمیشود، بروم و روی صندلی برنامه بنشینم!
پرورش: البته این رابطهای دوسویه است. صداوسیما همانند روزنامه است؛ با این تفاوت که بیستوچهارساعته روی آنتن است؛ بنایراین منتظر کسی نمیماند. نخبگان هم خودشان را کنار کشیدند. البته این بحثی طولانی است که نخبگان چقدر علاقه دارند در مسائل اجتماعی وارد شوند. برخی از اساتید دانشگاه صرفا کارمند ردهبالای دانشگاه هستند و چون ارتباطشان با جامعه قطع است، نمیتوان به آنها روشنفکران اجتماعی گفت. دانشگاه باید فهم کند که میتواند در جامعه مشارکت کرده و بایستی دغدغه اجتماعی داشته باشد. وقتی دانشگاه دغدغه نداشته باشد، نتیجهاش میشود همانی که امروزه شاهدش هستیم.
ما در این مدت تلاش فراوانی کردیم و با صداوسیما بسیار چانهزنی کردیم تا فضا را باز کند؛ چون قبلا وقتی این مباحث مطرح میشد، جواب میگرفتیم که این موضوع چه ربطی به شبکه اصفهان دارد؟ برود و در فلان شبکه مطرح کند.
در شبکه اصفهان و بهطورکلی در رسانه ملی با چالش مخاطب مواجه هستیم که البته این چالش در شبکههای استانی وخیمتر است. در این شرایط خیلی از کسانی که شاید هم نیتشان خیر باشد، توصیه میکنند برای شبکهای که با این بحران روبهروست برنامهای نسازید. شما هم به احتمال زیاد با این چالش روبهرو بودهاید. چه شد که با تمام این مسائل، تصمیم به ساخت تفاوط گرفتید؟
شمس: اولا که اینطور نیست. ما در صداوسیما مرکز پژوهش داریم که وظیفه این سازمان دقیقا برآورد آمار مخاطبان است. حسن مرکز پژوهش به این است که آمارش بدونتحقیق نیست و مثلا نمیگوید به نظرم تلویزیون اصفهان مخاطب ندارد. راجع به برنامهها با تکتک افراد جامعه مصاحبه میکند. دل ما برنامهسازان هم به این آمار خوش است. دوم اینکه اگر شبکه اصفهان را بخواهیم با دیگر شبکههای استانی مقایسه کنیم، طی آماری که همین چندهفته پیش منتشر شد، با اختلاف فاحشی در رتبه اول سیمای استانی قرار دارد.
پرورش: ما بعد از برنامههای روتین شبکه اصفهان مثل «هشتبهشت» و «زندهرود» و البته پخش زنده مسابقات ورزشی، پرمخاطبترین برنامه شبکه اصفهان با 12درصد بیننده هستیم. 12درصد جمعیت اصفهان تقریبا 600 یا 700هزار نفر میشود. شما کدام نشریه یا لایو یا روزنامهای را سراغ دارید که این تعداد مخاطب داشته باشد؟ اشتباه بزرگی وجود دارد که برخی گمان میکنند دوران تلویزیون به پایان رسیده است. سهولت دسترسی، بالابودن ضریب نفوذ، سابقه تاریخی و رایگانبودن باعث شده است تلویزیون همچنان رسانه اول باشد. اگر تلویزیون تمام شده بود، عدهای بهدنبال جنجال در برنامههایش نبودند.
برنامه تفاوط الان در خارج از استان هم شناخته شده است. برای مدیران مرکزی سازمان هم این برنامه مهم است؛ یعنی مهم است که مهمان چه کسی است یا موضوع برنامه درباره چیست و چه مسائلی در برنامه بیان میشود. درحالیکه دوسال قبل اینگونه نبود. تفاوط برنامه مرجع شبکه اصفهان است.
اگر کسی از شما بپرسد تفاوت اصفهان قبل و بعد از شروع «تفاوط» چیست، چه میگویید؟
شمس: ما در حوزههای مهم شهر از قبیل فرونشست، خشکسالی، انتخابات مجلس و… به وسع خودمان سهم داریم؛ زیرا از دو سال گذشته که برنامه را تولید کردیم، به سراغ حوزههای مختلف رفتیم. درمجموع از عملکرد و نقطهای که به آن رسیدهایم، راضی هستیم.
پرورش: تا پیش از تفـاوط کلمــه «اصفهانستیزی» کلمهای ممنوعه بود و امکان استفاده از آن روی آنتن زنده نبود. قفل این کلمه را ما شکستیم و کمکم تبدیل به یک مطالبه عمومی شد؛ مثلا نقد ما به یادداشت اخیر آقای دکتر رنانی هم از این باب بود که شما دارید صفات ناپسندی را به مردم اصفهان نسبت میدهید؛ درحالیکه ما بهشکل گستردهای با موضوع اصفهانستیزی روبهرو هستیم. پس یادداشت شما نه تنها کمکی به بهبود وضعیت نمیکند، که جایگاه اصفهان را تنزل هم میدهد.
ما در تفاوط رسالتی برای خودمان قائل هستیم و آن، حفاظت از اصفهان است. این حفاظت شامل هرچیزی میشود. تفاوط به اصفهان اعتبار فکری و اندیشهای داده است؛ ضمن آنکه این برنامه مکانی برای معرفی افراد جدیدی بوده است. چرا همیشه در اصفهان با مشکل نیروی انسانی مواجه بودهایم؟ البته سهم ما در حد همان 70دقیقه جمعـهشـبهـاست. این برنامه چه برای ما و چه برای شبکه اصفهان و چه برای نخبگان تجربهای موفق است.
ظرفیتهای متمایزکننده شبکه اصفهان از نظر شما چیست؟ و چه ظرفیتها و استعدادهایی وجود دارد که تاکنون از آنها غفلت شده است؟ دلیل غفلت را چه میدانید؟
شمس: استفاده از نخبگان. همیشه تصوری وجود دارد که تهرانیها از ما بهتر هستند یا احتمالا از ما فهمیدهتر باشند؛ درحالیکه اصلا اینگونه نیست. راجع به هر استانی اگر این مسئله صدق کند، راجع به اصفهان صدق نمیکند؛ چراکه نخبگان اصفهانی در حوزههای تخصصی خود، حرف برای گفتن دارند. موضوع آن است که از این افراد استفاده نمیشود. البته گفته شد که برخی از نخبگان هم تمایلی به دیدهشدن ندارند. تجربه ما در طول این مدت ثابت کرده که بهاصطلاح هر موقع ناز مهمانی را برای حضور در برنامه کشیدیم، از اتفاق، برنامه بسیار خوبی از کار درآمده است. شاید برای دعوت از برخی مهمانها ششهفت ماه مدام پیگیر بودیم تا او را مجاب به حضور کنیم.
نقد شما به تفاوط چیست؟
پرورش: شاید میتوانستیم در فرم و مسائلی از قبیل دکور پیشرفت کنیم. شاید در آیتمسازی باید بهتر میشدیم. البته این موضوعها به خاطر محدودیتهای مالی شبکه اصفهان است. این بحثی مفصل است و همان بلاهایی که تمرکزگرایی منابع مالی در تهران بر سر همه دستگاههای اصفهان آورده، بر سر شبکه اصفهان هم آوردهاست.
ما واقعا هرچه در توانمان بوده است، در طی این مدت انجام دادهایم. احساس میکنم همان چیزی که میخواستیم اتفاق افتاده است. به نظرم تفاوط به نقطهای رسیده که حفظ کیفیت و برندش مهم است. تفاوط درحالحاضر سرمایه مهمی برای شبکه اصفهان است که باید حفظ شود.
شمس: به نظرم تفاوط به یک مجری خانم برای پرداخت به مسائل حوزه زنان نیاز داشت که برای حضور این مجری به نتیجه نرسیدیم. ما در 150 قسمت برنامه تنها پنج یا شش قسمت مرتبط با زنان داشتهایم. البته چند قسمت پربار و مفید که به مسائل مهم این حوزه اشاره کردیم.
بسیار دوست داشتم همانند برنامهای مثل «جیوگی» نخبگان دانشجویی را در برنامه دعوت کنیم؛ اما به این نتیجه رسیدیم که این حرکت به برند برنامه لطمه میزند. درمجموع از عملکرد خود طی این مدت راضی هستیم.
