به گزارش اصفهان زیبا؛ توسعه پایدار به معنای تأمین نیازهای حال بدون بهخطرانداختن توانایی نسلهای آینده است. این مفهوم بر سه بعد اصلی تأکید دارد: اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی. بهعبارتدیگر، توسعه پایدار بهدنبال ایجاد تعادل میان رشد اقتصادی، عدالت اجتماعی و حفاظت از محیطزیست است.
درزمینه برنامهریزی شهری، توسعه پایدار به معنای طراحی و مدیریت شهرها بهگونهای است که به نیازهای کنونی ساکنان پاسخ دهد و درعینحال به حفظ منابع طبیعی و بهبود کیفیت زندگی در آینده کمک کند. این رویکرد شامل استفاده بهینه از منابع، کاهش آلودگی، افزایش فضاهای سبز و ارتقای حملونقل عمومی میشود. برنامهریزی شهری پایدار به کاهش آلودگی، حفظ منابع طبیعی و مدیریت صحیح پسماندها کمک میکند. این امر به بهبود کیفیت هوا و آب و حفظ تنوع زیستی در مناطق شهری میانجامد.
با ایجاد فضاهای سبز، بهبود زیرساختهای حملونقل عمومی و افزایش دسترسی به خدمات اجتماعی، توسعه پایدار میتواند کیفیت زندگی ساکنان شهرها را بهبود بخشد. این امر به افزایش سلامت عمومی منجر میشود. توسعه پایدار به ایجاد مشاغل جدید در بخشهای سبز و فناوریهای نوین کمک میکند؛ همچنین با جذب سرمایهگذاریهای پایدار، میتواند به رشد اقتصادی شهرها کمک کرده و درعینحال از وابستگی به منابع تجدیدناپذیر جلوگیری کند. برنامهریزی شهری پایدار بهدنبال کاهش نابرابریها و تضمین دسترسی برابر به خدمات و امکانات شهری برای همه ساکنان است. این امر میتواند به ایجاد جوامع قویتر و همبستهتر منجر شود. با توجه به تغییرات اقلیمی و چالشهای ناشی از آن، برنامهریزی شهری پایدار میتواند به کاهش اثرات منفی این تغییرات کمک کند. بهعبارتدیگر، با این رویکرد، طراحی شهرها بهگونهای است که تابآوری بیشتری در برابر بلایای طبیعی داشته باشند.
پیادهسازی اصول توسعه پایدار در شهرها با چالشهای متعددی همراه است که میتواند مانع از تحقق اهداف این رویکرد شود. یکی از بزرگترین موانع در پیادهسازی توسعه پایدار، هزینههای اولیه بالای پروژهها و زیرساختهای پایدار است. بسیاری از پروژههای پایدار، مانند ساخت ساختمانهای سبز، توسعه حملونقل عمومی و ایجاد فضاهای سبز، نیاز به سرمایهگذاریهای کلان دارند. این هزینهها ممکن است برای دولتها و سرمایهگذاران خصوصی سنگین باشد. معمولا زمان بازگشت سرمایه برای پروژههای پایدار طولانیتر از پروژههای سنتی است که ممکن است باعث عدمتمایل سرمایهگذاران به مشارکت در این نوع پروژهها شود.
تغییرات در ساختارهای موجود و عادتهای مردم نیز میتواند با مقاومتهای اجتماعی و فرهنگی مواجه شود. بسیاری از ساکنان شهرها به شیوههای زندگی و حملونقل سنتی عادت کردهاند و تغییر به سمت شیوههای پایدار، ممکن است با مقاومت مواجه شود. برخی افراد ممکن است نسبت به تغییرات ناشی از برنامههای توسعه پایدار نگران باشند؛ بهویژه اگر این تغییرات به معنای تغییر در فضای زندگی و کار آنها باشد. در بسیاری از موارد، عدمهماهنگی و همکاری میان ذینفعان مختلف، ازجمله دولتها، بخش خصوصی و جامعه، میتواند مانع از پیادهسازی موفق توسعه پایدار شود. قوانین و مقررات موجود ممکن است مانع از پیادهسازی پروژههای پایدار شوند؛ همچنین پیادهسازی اصول توسعه پایدار نیازمند دانش و تخصصهای خاص است که ممکن است در بسیاری از شهرها وجود نداشته باشد.
در سالهای اخیر، بسیاری از شهرها در سراسر جهان به سمت اجرای برنامههای توسعه پایدار حرکت کردهاند و با موفقیت توانستهاند تأثیرات مثبت آن را بر اقتصاد محلی خود مشاهده کنند. کپنهاگ بهعنوان یکی از پیشروان درزمینه توسعه پایدار شناخته میشود. این شهر قصد دارد تا سال 2025 به شهری بدون کربن تبدیل شود. برنامههای این شهر شامل توسعه حملونقل عمومی، افزایش استفاده از دوچرخه و بهبود کارایی انرژی در ساختمانهاست. پورتلند بهدلیل برنامهریزی شهری پایدار و تلاش برای کاهش وابستگی به خودرو شناخته شده است. بارسلونا بهعنوان یک شهر هوشمند و پایدار شناخته میشود. این شهر به بهبود زیرساختهای حملونقل عمومی، توسعه فضاهای سبز و استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر پرداخته است.
سئول با اجرای برنامههای گستردهای در زمینه مدیریت پسماند، بهبود کیفیت هوا و توسعه فضاهای سبز، به شهر پایداری تبدیل شده است. تحقق اهداف توسعه پایدار و تقویت اقتصاد شهری نیازمند همکاری و همافزایی میان دولت، بخش خصوصی و جامعه است. این همکاری نهتنها به بهبود کیفیت زندگی شهروندان کمک میکند؛ بلکه به ایجاد یک محیط پایدار و اقتصادی سالم نیز میانجامد. تأمین منابع مالی و سرمایهگذاری، تبادل دانش و فناوری، برنامهریزی و سیاستگذاری مشترک، ایجاد فضاهای عمومی و اجتماعی و تقویت تابآوری اقتصادی از طریق تدوین سیاستهای حمایت ازجمله کمکهای ناشی از همکاری دولت، بخش خصوصی و جامعه است. با توجه به چالشهای کنونی، نیاز به یک رویکرد یکپارچه و همافزایی میان تمامی ذینفعان بیشازپیش احساس میشود. تنها از طریق همکاری و مشارکت میتوان به اهداف توسعه پایدار دست یافت و آیندهای بهتر برای شهرها و ساکنان آنها ساخت.