به گزارش اصفهان زیبا؛ از میدان قدس به ابتدای خیابان سروش که میروی، داخل کوچه62 یک مجموعه سرسبز با نردههای رنگارنگ قرار دارد و در بالاترین قسمت ساختمانش با رنگ قرمز نوشته شده «مرکز تخصصی بانوان آفتاب». درست است روی ساختمان نوشته شده بود دفتر تخصصی بانوان آفتاب؛ اما اگر کسی شناختی از این مجموعه نداشته باشد، قطعا آن را با یک دبیرستان دخترانه اشتباه خواهد گرفت؛ چرا که یکی از مسئولان مرکز مثل معاونان مدرسه با بلندگو فریاد میکشید «دختران، جمع شوید!»
دانشآموزان از چند مدرسه مختلف با فرمهایی که سورمهای بودند،اما از لحاظ زیبایی با یکدیگر فرق میکردند، جلوی در ایستادند تا به برنامههای امروز که قرار است سپری کنند، گوش دهند. حضور همه آنها فرصت مناسبی بود تا از نظرشان درباره برنامه مرکز تخصصی بانوان آفتاب آگاه شوم.«آیه» اولین همصحبت من بود. او از حضور در چنین برنامهای عصبانی بود و گفت: «این آموزشها چه ربطی به درس آمادگی دفاعی دارد؟ اصلا چرا برای گرفتن نمره مجبور هستیم در چنین برنامهای شرکت کنیم؟» باوجوداینکه حرفهای او از روی خشم و عصبانیت بود، نمیدانم چرا هفت نفر از دوستانش برای نشاندادن اینکه با حرف آیه همنظر هستند، چندثانیهای به شرایط خودشان و او خندیدند!
دوست داشتم با چند دانشآموز دیگر هم صحبت کنم؛ اما عقربه ساعتمچیام به ساعت قرار ملاقات با مریم آقایی، مسئول مرکز تخصصی بانوان آفتاب، نزدیک شده بود. ناچار شدم پس از اتمام صحبت با آقایی دوباره با نوجوانان همصحبت شوم. به دفتر مسئول مرکز تخصصی بانوان آفتاب رفتیم و گفتوگو را باهدف آگاهی از فعالیتها، برنامهها و مشکلات کانون آفتاب شروع کردیم.
هدف آفتاب رسیدن بانوان به زیست عفیفانه و الگوی سوم زن است
آقایی در ابتدا به اهدافی که برای فعالیت در مرکز تخصصی بانوان آفتاب انجام دادهاند پرداخت: حدود سه سال است در مرکز مشغول به کار هستم. اهدافی که پس از ورود به دفتر تخصصی بانوان برای ما مشخص کردند، ارتقای فرهنگ زیست عفیفانه و تبیین الگوی سوم زن بود. پس از ورود برای محققشدن این دو برنامه، جلسههای مختلفی را برگزار کردیم و تاکنون برنامههای مختلفی برای محققشدن این اهداف برگزار کردهایم. در اتاقهای فکری که تشکیل دادیم، به این نتیجه رسیدیم: مخاطبی که میتوان بهصورت تأثیرگذار روی او کرد، رده سنی نوجوان است؛ بنابراین محتواهای مختلف مانند همایشها و… را بیشتر برای این رده سنی قرار دادیم. در همین راستا، کنشگر این موضوع را نیز خودمان تربیت کردیم تا بتوانیم محتوای موردنیاز را به نوجوانان انتقال دهیم. در حال حاضر همایشهایی را با عنوان راز مستوری برگزار میکنیم. این همایش حدود 20 ساعت آموزشی دارد. اگر افراد به ادامهدادن این دورهها تمایل داشته باشند، ما برای آنها دورههای تخصصیتر برگزار میکنیم. در این دورههای تخصصیتر طرح درس داریم. پس از انتهای دوره برای دوستان شرکتکننده کلاسهای فن بیان و… برگزار میکنیم. خروجی همه این دورهها یک مربی هویت برای نوجوانان است.
همه مردم جامعه سالم زیست عفیفانه دارند
او سپس به برنامههایی که انجام دادهاند اشاره کرد: محتوای آمادهشده در خصوص نوجوانان را برای 10هزار دانشآموز دوره دوم متوسطه ارائه کرده و بازخوردهای خوبی از آموزشوپرورش و دانشآموزان دریافت کردیم. محتوای این برنامه شامل چند بخش با چند آموزش متفات است. یکی از موضوعهایی که مربیان در کلاس به آن میپردازند، هویت است. در این بخش با آموزشها ودرسنامهای که برای مربی مشخص کردیم، مربی به تشریح موضوع هویت برای دانشآموزان میپردازد.نوجوان در بخش هویت متوجه میشود که خودش را چگونه میبیند و زمانی که متوجه شد خودش را چگونه میتواند ببیند متوجه میشود چگونه باید با مشکلات و جامعه برخورد کند.
پس از هویت به موضوع ارتباط میپردازند. دانشآموز در این مرحله آگاه میشود چگونه با خودش، دیگران و محیط اطراف ارتباط برقرار کند و یاد میگیرد چگونه این ارتباط را مدیریت کند؛ سپس تفاوتهای میان زن و مرد را میآموزد و متوجه میشود که این تفاوتها به نفع اوست یا به ضررش. این تفاوتها سبب پیشرفت او میشود یا موانعی برای رسیدن به موفقیتش است. پس از گذراندن این مرحله به مسئله بلوغ میرسیم. در این بخش، مدیریت و کنترل غریزه خدادادی را به آنها آموزش میدهیم. در نهایت نوجوانان به مرحله زیست عفیفانه میرسند. البته ما معتقدیم زیست عفیفانه یک سبک زندگی است و فقط مخصوص بانوان نیست؛ بلکه این زیست باید در کالبد تکتک افراد جامعه نفوذ کند تا جامعه به جامعهای سالم تبدیل شود.
درس آمادگی دفاعی چه ربطی به مرکز تخصصی بانوان دارد؟
توضیحهای آقایی که به پایان رسید، متوجه این موضوع شدم: فعالیتهایی که توضیح داده همان برنامهای است که بخشی از نمره درس آمادگی دفاعی آیه، دانشآموز یکی از مدارس ناحیه چهار اصفهان را در بر میگیرد. اینجا بود که سؤال آیه را از جانب خودم از او پرسیدم.
این آموزشها چه ربطی به درس آمادگی دفاعی دارد؟ و پاسخ او این بود: این برنامه با همکاری بسیج و آموزشوپرورش صورتگرفته است. دانشآموزان بهعنوان اردوی دفاعی در این برنامه شرکت و بخشی از نمره درس آمادگی دفاعی خود را دریافت میکنند. برای اینکه اردوی آموزشی برای نوجوانان لذتبخش باشد، در بین ساعتهای آموزشی، فضایی را با عنوان کافهبازی برای نوجوانان آماده کردهایم. دو سال است این برنامه برای مدارس ناحیه چهار برگزار میشود. البته با مدارس نواحی دیگر به گونههای دیگر هم در ارتباط هستیم. اگر ظرفیت لازم را داشته باشیم، قطعا فعالیتهای ما برای نوجوانان در مدارس فراگیرتر خواهد شد.
سال گذشته در این کافهبازی بیشتر بازیهای حرکتی و جنبشی را برنامهریزی کرده بودیم. امسال از بازیهای دیجیتال و فکری بیشتر بهره بردیم. به دلیل اینکه دانشآموزان از فضای مدرسه خارج شدهاند و همراه با بحث آموزش به بازی هم میپردازند، این آموزش تأثیرگذاری آنی و ذهنی خوبی دارد. ما نمیتوانیم انتظار داشته باشیم که نوجوان ما با چهار درس فشردهای که از صبح تا ظهر آموزش میبیند، رفتارش تغییر کند؛ چراکه انتظار نابجایی است. ما اکنون مبانی ابتدایی را که بیشتر بر اساس سایکوفیزیولوژی است، به آنها آموزش دادیم که رفرنسهای معتبری دارد و بیشتر هویت و ابعاد یک زن را برای نوجوانان مطرح میکند. برای تأثیرگذاری بیشتر این فعالیتها باید در ابعاد دیگر مانند مذهبی، فرهنگی و… ادامه داشته باشد. اکنونکه در فضای جنگ نیستیم، فرصت مناسبی فراهم است تا نوجوانان ما از نظر ذهنی و فکری توانمند شوند؛بهعلاوه، در حال حاضر ما در دوره جنگشناختی قرار گرفتهایم و آنچه بیشتر از جنگهای سخت به ما آسیب میرساند، همین جنگهای نرم است. باوجود چنین جنگهای مخربی وظیفه ما این است که بانوان را با هویت خودشان آشنا کنیم تا بتوانیم در مقابل تهاجمهای فرهنگی آنها را بیمه کنیم.
کتابهای دانشآموزان نیازمند محتوایی جدید
مسئول مرکز تخصصی بانوان آفتاب نقلقولی از دانشآموزان را بیان کرد که با گفتههای آیه متفاوت بود؛ چراکه او گفت: دانشآموزان از این کلاسها بسیار استقبال کرده و چندینبار تکرار کردند ایکاش چنین مسائلی برای مادران ما نیز مطرح شده بود. پرداختن به مسائل مرتبط با بانوان برای شخصیتپروری آنها بسیار حائز اهمیت است؛ اما متأسفانه به این مباحث کمتر پرداخته میشود. ایکاش میشد محتواهایی که اکنون آموزش میدهیم، جزئی از کتابهای درسی دختران باشد. این مسئله را با شورای عالی انقلاب فرهنگی و معاونت زنان ریاستجمهوری دوره قبل نیز مطرح کردیم؛ چراکه اگر نوجوان ما خودآگاهی داشته باشد، نوع مواجههاش با مشکلات و اتفاقها متفاوت خواهد شد و میتواند به مدیریت رفتارش برسد.
برقراری ارتباط خوب و تأثیرگذار آفتاب با نوجوانان
آقایی در ادامه بیان کرد: در سال گذشته حدود ششهزار دانشآموز در اردوی درس دفاعی شرکت کردند. از بین این ششهزار نفر با 70 نفر طی اطلاعرسانی که انجام دادیم، پاتوقی را با عنوان برنادخت در بانوسرای آفتاب تشکیل دادیم و از آن دانشآموزانی که این مبانی را بهصورت فشرده آموزش دیده بودند، درخواست کردیم با حضور خود و با ایجاد برنامههای متفاوتتری مانند کافهفیلم و کافهکتاب و… بهصورت جزئیتر این مفاهیم را آموزش ببینند. ما بر این باور هستیم که برای برقراری ارتباط خوب و تأثیرگذار با نوجوان باید با خانواده او هم ارتباط بگیریم؛ به همین دلیل تصمیم گرفتیم با گزینش 70 نفر از نوجوانان دغدغهمند این حوزه و والدین آنها در نقاط مختلف شهر ارتباط بگیریم.
آفتابی که مسبب اشتغال نوجوانان شد
مسئول مرکز تخصصی بانوان آفتاب درباره برنامهای که سبب اشتغال نوجوانان شده بود، توضیح داد: یکی از فعالیتهایی که شهرداری انجام میدهد، قراردادن آموزههای شهری در تابلوها و گالریهای شهری برای آگاهی مردم است. ما نیز در راستای زیست عفیفانه تصمیم گرفتیم اتفاقی را در سطح شهر رقم بزنیم. یکی از فعالیتهایی که در این راستا انجام دادیم،
برگزاری نمایشگاه در اردیبهشت بود که با حضور هنرستانهای نواحی ششگانه اصفهان صورت گرفت. در این نمایشگاه به هر ناحیه یک غرفه دادند و دانشآموزان در این غرفهها هنر خود را به نمایش گذاشتند. در کنار این غرفهها یک سوله بازی متشکل از بازیهایی که نوجوانان دختر ما نمیتوانند در فضای باز شهری به آن بپردازند، مانند فوتبال ساحلی، فوتبال حبابی و… برگزار شد. در این رویداد که «فردخت» نام داشت، به دانشآموزان رشته گرافیک محتوای آموزشی را برای طراحی پوستر آموزش دادیم.
پس از اتمام کارگاه اتودهای دانشآموزان داوری شد. گروه داوران متشکل از داوران آموزشوپرورش، داوران فنی شهرداری و هنرمندانی بود که محتوا را داوری میکردند. در نهایت از پنج اثر برتر با حضور معاون آموزشوپرورش تقدیر شد. در همان مراسم از رئیس اداره شهروندی خواهش کردیم دانشآموزان با شهرداری تعامل داشته باشند و خدا را شکر برای برخی از نوجوانان زمینه اشتغال فراهم شد و تعدادی از دانشآموزان برای شهرداری طراحی پوستر انجام میدهند. یک رویداد دیگر نیز برگزار کردیم. این رویداد برای دختران در چهارباغ برگزار شد و زمینهای برای نشاندادن هنر نوجوانان و جذب مشتری بود.
سوزندوزی اصفهان رو به افول است
برنامهها و فعالیتهایی که در حوزه نوجوانان انجام شده بود، به پایان رسید و آقایی شروع به گفتن برنامهها و فعالیتهایی کرد که برای بانوان انجام دادند: به مناسبت هفته اصفهان یک رویداد با عنوان سوزندوزی برگزار کردیم؛ چراکه هنرمندان سوزندوزی اصفهان اعتقاد دارند سوزندوزی اصفهان رو به افول است و کسی در این زمینه فعالیت نمیکند و فقط سوزندوزیهای کرمانشاه و سیستانوبلوچستان موردتوجه قرار گرفتهاند. جلسههای مختلفی را برگزار کردیم و به همفکری با افراد مختلف در جهت توسعه این هنر پرداختیم تا نسل جوان نیز به این هنر گرایش پیدا کند و سوزندوزی اصفهان کمرنگ و فراموش نشود. در همین جهت در رویداد پیشکسوتان هنر سوزندوزی اصفهان، نوجوانان رشته صنایعدستی کنار پیشکسوتان قرار گرفتند و تجارب خود را به هم انتقال دادند. در حاشیه این مراسم، برای دخترانی که در حوزه صنایعدستی فعالیت میکردند، بستری برای نشاندادن هنرشان و فروش آن ایجاد کردیم. ما موضوعمحور هستیم؛ بنابراین برای مناسبتها کمتر برنامه داریم.
آفتابی برای همه مناطق اصفهان
او ادامه داد: زمانی که برای بانوان فعالیت میکنید باید به آنها الگو معرفی کنید. از الگوهای اصفهانی؛ بانوامین و بانو همایونی را در کنار الگوهای جدید در همایشهای مختلف به بانوان معرفی میکنیم. باتوجهبه رسالتی که بهعنوان یک دفتر شهری داریم، همین همایش معرفی الگوها را به مناطق مختلف اصفهان میبریم. برنامههای دیگری را نیز به مناطق مختلف بردیم؛ بهعنوانمثال، اکنون در منطقه 15 برای نوجوانان برنامهای همراه با کافه فیلم و کافه کتاب داریم. تعدادی مستند در دنیا دررابطهبا بانوان وجود دارد؛ مانند مستند زن چیست. این مستندها را در کنار آموزشی که میبینند، در کافه فیلم مشاهده میکنند؛ سپس بهنقد و بررسی فیلم میپردازند؛ چرا که هدف ما این است که نوجوان تحلیلگرایانه به فیلم نگاه کند نه برای سپریکردن وقت به تماشای فیلم بنشیند.
رسیدن بانوان به موفقیت نیازمند خودآگاهی است
در حوزه بانوان یک طرح توانمندسازی داریم. برای اجراییکردن این طرح هم اتاق فکر تشکیل دادیم و به این نتیجه رسیدیم که بانوان زمانی میتوانند به موفقیت برسند که درباره خودشان خودآگاهی داشته باشند؛ بنابراین رویکرد کانون مادران، حل کردن مشکلات خانواده است. خانواده خودمحور یعنی خانوادهای که به خودش و تواناییهایش آگاه است و اگر دچار مشکل شد، بهراحتی میتواند آن را حل کند. این طرح به 15 منطقه شهرداری اصفهان ارسال شده است. به مناطقی که کانون مادران خود را تشکیل دهند، کارشناس میفرستیم. این آموزشها باید بهصورت مستمر برگزار شود؛ چرا که انسانها در طول زمان مسائل مختلفی دارند؛بهعنوانمثال، فرد زمانی که مجرد است، مشکلات متفاوتی با زمانی که ازدواجکرده، دارد. خدا را شکر بانوان از این آموزشها استقبال کردند و اگر آقایان هم در کنار بانوان آموزش ببینند، قطعا نتایج بهتری خواهیم داشت.
بانوان نیازمند محیط مناسب در شهر
آقایی شهر اصفهان را نیازمند فضاهای اختصاصی برای بانوان دانست و بیان کرد: سال گذشته رویداد شهربانوی زندگی را روز زن در پل شهرستان برگزار کردیم. در این رویداد کل عناصر شهری را در خدمت تکریم زنان قرار دادیم. بهغیراز شهرداری که شامل اتوبوسرانی، تاکسیرانی، فضاهای تفریحی و گردشگری و… است و به مناسبت روز زن خدمات متفاوتی را در بازه زمانی یک هفته در اختیار بانوان قرار میدهد، با ارگانها، اشخاص و… نیز تعامل کردیم؛ بهعنوانمثال، با اصناف صحبت کردیم تا صنفهایی که در خدمت بانوان هستند، برای بانوان تخفیف متفاوتی قائل شوند. با دانشگاه علومپزشکی صحبت کردیم و آنها در چهار نقطه مختلف از شهر خدمات درمانی را بهصورت رایگان در اختیار بانوان قرار دادند.
در خود پل شهرستان و باغهای بانوان خدمات تفریحی در اختیار بانوان قرار گرفت؛ یک نمایشگاه هم برگزار کردیم. در این نمایشگاه از بانوان در همه حوزهها استفاده شد؛ بهعنوانمثال، غرفههای بانوان خبرنگار، ورزشکار، نویسنده، زنان سرپرست خانواده، بانوانی که در حوزه صادرات فعالیت انجام دادند و… در کنار هم قرار گرفت؛ شبها نیز جشنهای خانوادگی برگزار میشد. مردم از فضای ایجادشده لذت میبردند و انتظار داشتند چنین فضایی بهصورت دائمی برای بانوان در نظر گرفته شود. محور یک خانواده زن است و اگر آرامش روانی او تأمین شود، این آرامش را به خانواده منتقل میکند. یکی از مؤلفههایی که آرامش را برای بانوان به ارمغان میآورد، تفریح است. باید فضایی که بانوان بتوانند در آن به تفریح بپردازند، فراهم شود.
مسئولان باید آگاه باشند که کار زیرساختی یک رویداد پرهیاهو نیست
در انتهای صحبت از مسئول مرکز تخصصی بانوان آفتاب درخواست کردم از موانعی بگوید که سبب عدم فعالیت قویتر آنها برای بانوان شده است. او مکثی کرد و گفت: اگر بخواهیم کار زیرساختی انجام دهیم، باید متوجه باشیم که کار زیرساختی یک رویداد پرهیاهو و هیجانی نیست؛ درنتیجه با برپایی مراسم بزرگ نمیتوان به هویت زنان پرداخت. متأسفانه نگاه مسئولان، نگاهی رویدادی است و این نگاه اشتباه بزرگترین چالشی است که ما با آن روبهرو هستیم.
برای کارهای زیرساختی ابتدا باید آموزش بدهیم و افراد برای یادگیری در کنار آموزشی که میبینند، نیازمند تفریح هستند. اگر آموزش تنها مؤثر بود، اکنون آموزشوپرورش ما گلستان بود. برای اینکه بانوان جذب مرکز شوند، باید برای آنها جذابیت ایجاد کنیم. اکنون ساختمان دفتر تخصصی بانوان مانند سایر مکانها چند کلاس برای آموزشدادن دارد. ما نیازمند دیتاشو هستیم. اکنون آموزش با تصویر تأثیرگذار است. چندین وقت است برای دریافت دیتاشو درخواست دادهایم. یک دیتاشو به ما ارائه کردهاند؛ باوجوداین کلاسهای دیگر هم به دیتاشو نیاز دارند.
