به گزارش اصفهان زیبا؛ در اصفهان بیشتر ظرفیت‌های فرهنگی و تاریخی برای گردشگری مدنظر قرار گرفته و کمتر به جاذبه‌های طبیعی و ماجراجویانه برای رونق توریسم توجه شده؛ این در حالی است که گردشگری ماجراجویانه برای افرادی که در طول زندگی همیشه به‌دنبال تجربه و کشف ناشناخته‌ها هستند، شرایط ایدئالی را برای تخلیه انرژی و سفر هیجان‌انگیز فراهم می‌کند. در گردشگری ماجراجویانه شخص با قدم‌گذاشتن در طبیعت ناشناخته، به‌دنبال تجربه فعالیت‌هایی همراه با خطر و چالش است و در آن تلفیقی از فعالیت‌های بدنی، طبیعت‌گردی و آشنایی با فرهنگ‌های مختلف وجود دارد. برخی کارشناسان گردشگری در گفت‌وگو با «اصفهان زیبا» به ظرفیت‌های اصفهان در بخش گردشگری ماجراجویانه و ارائه پیشنهاد برای رونق این بخش در اصفهان اشاره می‌کنند.
یک کارشناس گردشگری به «اصفهان زیبا» می‌گوید: «گردشگری ماجراجویانه یکی از شاخه‌های پرهیجان گردشگری است که با فعالیت‌های چالش‌برانگیز هیجان‌آور و گاهی همراه با خطر کنترل‌شده شناخته می‌شود. این نوع گردشگری افراد را به کشف مکان‌های کمترشناخته‌شده، تجربه طبیعت وحشی یا شرکت در فعالیت‌های فیزیکی خاص و هیجان‌انگیز دعوت می‌کند.»
زیبا زارعی بیان می‌کند: «ویژگی‌های اصلی گردشگری ماجراجویانه فعالیت‌های چالش‌برانگیز مانند کوهنوردی، صخره‌نوردی، قایق‌سواری در آب‌های خروشان (رفتینگ)، غارنوردی، زیپ‌لاین و دوچرخه‌سواری کوهستان و فعالیت‌های طبیعت‌محور اغلب در مناطق بکر و دورافتاده مانند جنگل‌ها، کوه‌ها،بیابان‌ها یا دریاهاست.»
او خاطرنشان می‌کند: «این فعالیت‌ها با وجود هیجان‌انگیزبودن معمولا تحت نظارت حرفه‌ای انجام می‌شوند تا ایمنی شرکت‌کنندگان تأمین شود. بسیاری از این فعالیت‌ها به سطحی از آمادگی جسمانی و توانایی‌های بدنی نیاز دارند و باعث کشف محیط‌های جدید، یادگیری مهارت‌های خاص (مثلا صعود با طناب) یا حتی آشنایی با فرهنگ‌های خاص و بومی می‌شود.»
این فعال گردشگری تأکید می‌کند: «مردم به خاطر فرار از روزمرگی و تجربه هیجان، ایجاد حس موفقیت و اعتمادبه‌نفس، تعامل عمیق با طبیعت و فرهنگ‌های محلی به گردشگری ماجراجویی گرایش پیدا می‌کنند؛ از این رو تجربه لحظات خاص و غیرقابل تکرار اصفهان و ظرفیت‌های گردشگری ماجراجویانه اصفهان با ترکیب خاصی از تاریخ طبیعت و جاذبه‌های منحصربه‌فرد می‌تواند مقصد جذابی برای گردشگری ماجراجویانه باشد.»
او بیان می‌کند: «ترکیب ماجراجویی با تاریخ در اصفهان می‌تواند ترکیب گردشگری ماجراجویانه و گردشگری فرهنگی‌تاریخی را به همراه داشته باشد که تجربه‌ای منحصربه‌فرد خواهد بود؛ برای مثال بازدید از آثار تاریخی، مناطق صعب‌العبور یا ماجراجویی دریافت‌های قدیمی شهر، کوه‌پیمایی و صخره‌نوردی.»
تجربه کوه صفه برای ماجراجویی
زارعی عنوان می‌کند: «کوه صفه یکی از محبوب‌ترین مکان‌های ماجراجویی در اصفهان است. در این منطقه مسیرهای مختلف کوه‌پیمایی و صخره‌نوردی برای افراد مبتدی و حرفه‌ای وجود دارد؛ همچنین مناظر زیبا از شهر همچون غارهای کوچک در دل کوه و مجموعه‌های تفریحی مانند زیپ‌لاین و پارک نیز برای گردشگران جذابیت ایجاد می‌کنند.»
این کارشناس گردشگری ادامه می‌دهد: «همچنین پارک سنگ نور، دوچرخه‌سواری ماجراجویانه در مسیرهای کوهستانی، تجربه مسیرهای پیرامون کوه صفه و دشت‌های اطراف شهر مکان‌های مناسبی برای دوچرخه‌سواری کوهستانی هستند. این ورزش با هیجان و چشم‌اندازهای خیره‌کننده همراه است.»
زارعی می‌افزاید: «مسیرهایی با شیب‌های متفاوت برای تجربه هیجان و ورزش وجود دارد؛ تجربه غار شاه‌لو در نزدیکی اصفهان مکانی ماجراجویانه خاص است که برای ورود به این غار به تجهیزات و راهنمایی نیاز است. این غار طبیعت زیبا و ساختارهای زمین‌شناسی منحصربه‌فردی دارد.»
چتربازی و هیجان‌هایش برای گردشگران
زارعی عنوان می‌کند: «گردشگران اگر عاشق هیجان در آسمان هستند، امکان پرواز با پاراگلایدر (چتربازی) بر فراز مناطق حاشیه‌ای شهر و کوه صفه فراهم است. پرواز در آسمان، تماشای چشم‌اندازهای بی‌نظیر از شهر و طبیعت اطراف، قایق‌سواری و رفتینگ در صورت وجود آب در زاینده‌رود نیز تجربه‌های دیگری هستند.»
قایق‌سواری در کنار پل‌های تاریخی
این کارشناس گردشگری می‌افزاید: «اگر سطح آب زاینده‌رود اجازه دهد، قایق‌سواری یکی از فعالیت‌های هیجان‌انگیز در این رودخانه زیباست. حرکت در میان مناظر طبیعی و تاریخی مثل سی‌وسه‌پل و پل خواجو نیز از جذابیت‌های دیگر به شمار می‌رود.»
او اذعان می‌کند: «ماجراجویی تاریخی در محله‌های قدیمی اصفهان و تجربه گشت‌وگذار در محله‌های قدیمی مثل جلفا و میدان نقش‌جهان می‌تواند ماجراجویی همراه با کشف تاریخ و فرهنگ باشد. سرزدن به خانه‌های تاریخی، کشف کوچه‌های تنگ و پررمزوراز و آشنایی با داستان‌های گذشته نیز برای گردشگران جذابیت ایجاد می‌کند.»
فرصت کویرنوردی برای ماجراجویان
زارعی بیان می‌کند: «کویرنوردی نیز یکی دیگر از فعالیت‌هایی است که زیرمجموعه گردشگری ماجراجویانه به‌شمار می‌رود؛ گشت و گذار در کویر ورزنه و تجربه ورزنه که در نزدیکی اصفهان قرار دارد، یک مقصد عالی برای کویرنوردی است. شترسواری، موتورسواری روی شن‌ها یا حتی تماشای آسمان پرستاره برای گردشگران جذابیت دارد.»
این کارشناس گردشگری تأکید می‌کند: «تپه‌های شنی بلند، تالاب گاوخونی و تجربه زندگی در طبیعت بکر از جاذبه‌های گردشگری در این منطقه است.» او می‌گوید: «پارک ناژوان با امکانات تفریحی مانند زیپ‌لاین و پل معلق تجربه‌ای متفاوت برای دوستداران هیجان است. حرکت در ارتفاع، حس پرواز و دیدن طبیعت زیبای پارک از جاذبه‌های این پارک است.»
این کارشناس گردشگری اذعان می‌کند: «اصفهان با وجود پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی در زمینه گردشگری ماجراجویانه ظرفیت‌های فراوانی دارد؛ اما هنوز به سطح شهرها یا مقاصدی که به‌طور خاص برای این نوع گردشگری توسعه یافته‌اند مانند شیراز برای کوهنوردی یا کیش برای ورزش‌های آبی نرسیده است.»
زارعی تصریح می‌کند: «اصفهان در سطحی متوسط قرار دارد و اگرچه ظرفیت‌های خوبی در زمینه گردشگری ماجراجویانه دارد؛ اما برای رقابت با مقاصدی که به طور تخصصی در این زمینه فعال هستند به توسعه زیرساخت‌ها، آموزش راهنمایان حرفه‌ای و تبلیغات هدفمند نیازمند است. برای توسعه گردشگری ماجراجویانه در اصفهان باید به شکل سیستماتیک روی زیرساخت‌ها، برنامه‌ریزی‌ها و جذب گردشگران هدف کار کرد.»
او بیان می‌کند: «اصفهان بیشتر روی گردشگری فرهنگی مثل میدان نقش‌جهان، پل خواجو و کلیسای وانک و کمتر روی گردشگری طبیعی یا ماجراجویانه سرمایه‌گذاری کرده
است. در واقع نگاه سنتی به گردشگری باعث کم‌توجهی به این نوع فعالیت‌ها شده است.»
چالش‌های توسعه گردشگری ماجراجویانه در اصفهان
این کارشناس گردشگری می‌گوید: امکانات ماجراجویانه در اصفهان محدود است؛ مثلا تنها چند مسیر کوه‌پیمایی عمومی در کوه صفه یا زیپ‌لاین در پارک ناژوان وجود دارد. کویر ورزنه که قابلیت‌های زیادی برای کویرنوردی دارد، فاقد زیرساخت‌های گسترده و استاندارد است.»
او خاطرنشان می‌کند: «نبود تبلیغات نیز معضل دیگری است. ظرفیت‌های ماجراجویانه اصفهان به‌خوبی معرفی نشده‌اند. بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی حتی از وجود فعالیت‌هایی مثل پاراگلایدر (چتربازی) در کوه صفه یا تورهای کویرنوردی ورزنه مطلع نیستند؛ این در حالی است که رقبای قدرتمندی در ایران در این زمینه وجود دارد. مقاصدی مثل کرمان با معرفی کویر لوت و کوه‌های مرتفع شیراز برای کوهنوردی و کیش برای ورزش‌های آبی و غواصی و مازندران یا گیلان با معرفی جنگل‌نوردی و کوه‌پیمایی بسیار پیشرفته‌تر عمل کرده‌اند و شهرت بیشتری دارند.»
ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه اصفهان برای گردشگری ماجراجویانه
این کارشناس می‌افزاید: «اصفهان نقاط قوتی دارد که در صورت بهره‌برداری مناسب به بهبود جایگاهش کمک می‌کند. اصفهان شامل تنوع اقلیمی از کوه‌های صفه و کرکس گرفته تا دشت‌ها و کویرهای اطراف اصفهان، گزینه‌های متنوعی برای گردشگری ماجراجویانه دارد. از لحاظ موقعیت نیز اصفهان در مرکز ایران قرار دارد و دسترسی به آن از سایر شهرها آسان‌تر است؛ ضمن اینکه جاذبه‌های طبیعی اصفهان می‌تواند با بناهای تاریخی و فرهنگی تلفیق شوند و تجربه‌ای منحصربه‌فرد به گردشگران ارائه دهند.»
او عنوان می‌کند: «اصفهان ظرفیت‌های متنوعی برای گردشگری ماجراجویانه دارد که در دو دسته بالفعل (ظرفیت‌هایی که اکنون درحال استفاده هستند) و بالقوه (ظرفیت‌هایی که هنوز توسعه نیافته یا به‌خوبی استفاده نمی‌شوند) بررسی می‌شوند. ظرفیت‌های بالفعل هم‌اکنون موجود هستند؛ ولی به شکل محدود و غیرحرفه‌ای مورداستفاده قرار می‌گیرند؛ مانند کوه‌پیمایی و صخره‌نوردی. در کوه صفه اصفهان مسیرهای کوهنوردی در سطوح مختلف برای عموم مردم وجود دارد؛ ضمن اینکه زیپ‌لاین و صخره‌نوردی در این منطقه فعال هستند و پرواز با پاراگلایدر از دامنه‌های کوه صفه انجام می‌شود. کوه کرکس نزدیک نطنز نیز مناسب برای کوه‌پیمایی حرفه‌ای و صعودهای چندروزه است.»
زارعی می‌گوید: «فعالیت‌های کویری نیز جزو ظرفیت‌های بالفعل اصفهان در زمینه گردشگری ماجراجویانه محسوب می‌شود. فعالیت‌هایی مثل شترسواری، موتورهای چهارچرخ، کویرنوردی با خودروهای آفرود، تماشای آسمان شب و کمپینگ در کویر و شن‌سواری در تپه‌های شنی در کویر ورزنه از جمله این فعالیت‌هاست.»
این کارشناس گردشگری اظهار می‌کند: «فعالیت‌های ماجراجویانه شهری مانند زیپ لاین و پل معلق در پارک صفه، مسیرهای دوچرخه‌سواری و کوهستانی در پارک صفه، زیپ لاین و قایق‌سواری محدود در پارک ناژوان و فعالیت‌هایی همچون غارنوردی مانند غارشاه‌لو در نزدیکی کوه صفه برای غارنوردی ابتدایی، قایق‌سواری تفریحی درصورت پربودن آب زاینده‌رود، قایق‌سواری و فعالیت‌های آبی در محدوده پل‌های تاریخی انجام می‌شود.»
او تصریح می‌کند: «ظرفیت‌های بالقوه اصفهان در زمینه گردشگری ماجراجویانه اما به دلیل کمبود زیرساخت یا برنامه‌ریزی هنوز به‌خوبی بهره‌برداری نشده‌اند؛ امکان طراحی مسیرهای کوهنوردی چندروزه و ایجاد پناهگاه کوهستانی و ایستگاه‌های استراحت در کوه‌های کرکس و کوه‌های اطراف اصفهان وجود دارد.»
زارعی خاطرنشان می‌کند: «توسعه فعالیت‌های کویری پیشرفته نیز به رونق گردشگری ماجراجویانه کمک می‌کند. ایجاد کمپ‌های مجهز کویری برای اقامت شبانه، توسعه مسیرهای استاندارد برای آفرود و دوچرخه‌سواری کویری، برگزاری جشنواره‌های بین‌المللی کویرنوردی و تماشای ستارگان و فعالیت‌های آبی پیشرفته مانند توسعه قایق‌سواری حرفه‌ای و راه‌اندازی تورهای ماهیگیری ورزشی، همچنین توسعه سایت‌های پرواز درمناطقی مانند کوه صفه و کوه کرکس، امکان ایجاد مسیرهای بالن‌سواری در مناطق کویری و اطراف زاینده‌رود جزو ظرفیت‌های بالقوه اصفهان در زمینه این نوع گردشگری هستند.»
او بیان می‌کند: «امکان تجهیز غار شاه‌لو و غارهای کمترشناخته‌شده برای غارنوردی حرفه‌ای با راهنمایی و ایمنی بیشتر وجود دارد. ایجاد مسیرهای دوچرخه‌سواری استاندارد در مناطق کوهستانی مانند کوه صفه و کرکس و برگزاری تورهای چندروزه دوچرخه‌سواری در دشت‌ها و کویرهای اطراف اصفهان وجود دارد. کوهستان‌های فریدون‌شهر یا روستاهای کوهستانی قابلیت تبدیل به مقاصد طبیعت‌گردی ماجراجویانه دارند.»
زارعی تصریح می‌کند: «با توسعه گردشگری ماجراجویانه جذابیت اصفهان برای گروه‌های مختلف گردشگری داخلی و خارجی افزایش می‌یابد. جذب گردشگری ماجراجویانه هزینه بالاتری نسبت به گردشگران عادی دارد. با توسعه این فعالیت‌ها فرصت‌های شغلی جدیدی برای راهنمایان گردشگری، ارائه‌دهندگان خدمات و اقامتگاه‌ها ایجاد می‌شود.»
او می‌گوید: «برای توسعه گردشگری ماجراجویانه نیازمند سرمایه‌گذاری برای ایجاد زیرساخت‌های حرفه‌ای، آموزش راهنمایان تور در زمینه کوهنوردی و کویرنوردی و غارنوردی، معرفی این ظرفیت‌ها در سطح ملی و بین‌المللی و اطمینان از پایداری این فعالیت‌ها بدون آسیب به طبیعت است.»
این کارشناس گردشگری خاطرنشان می‌کند: «برای رونق گردشگری ماجراجویانه در اصفهان مسئولان می‌توانند اقداماتی مانند سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، تبلیغات و بازاریابی حرفه‌ای، آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی، تقویت ایمنی و مدیریت بحران، حمایت مالی و قانونی از سرمایه‌گذاران، حفاظت از محیط‌زیست، برگزاری رویدادهای ملی و بین‌المللی انجام دهند. با انجام این اقدامات اصفهان می‌تواند به یکی از قطب‌های اصلی گردشگری ماجراجویانه در ایران و منطقه تبدیل شود و تنوع بیشتری به محصولات گردشگری بیفزاید.»
