مبلمان شهری به لحاظ اجتماعی با ایجاد بهانههایی برای حضور مدتدار، اثراتی ماندگار در ذهن مخاطبان بهجا میگذارد و حضورپذیری و خوانایی فضا را ارتقا میبخشد؛ بهطوریکه امروزه اهمیت و نقش مبلمان شهری در خدماترسانی و زیباسازی شهرها برکسی پوشیده نیست و از اجزای جداییناپذیر آن بهشمار میرود.
کیفیت فضاهای شهری نشاندهنده شخصیت آن شهر، منطقه یا مکان است و مبلمان شهری وظیفه هویتبخشی به محیط را بر عهده دارد. همچنین المانهای شهری از اجزای مهم مبلمان شهری است که میتواند در ارتقای حس مکان و هویت شهروندان تأثیر بسزایی داشته باشند و بهتر است ازنظر گرافیکی بهطوری طراحی شود که با محیط پیرامونی بهصورت منطقی و بصری ترکیب شود.
مبلمان شهری ازجمله عناصر سازنده فضاهای شهری محسوب میشود که میتواند تأثیر شگرفی بر تقویت دیدگاه شهروندان داشته باشد و کمیت، کیفیت، زیبایی، راحتی، دوام و محل استقرار آنها نقش مهمی در دستیابی به شهری زیبا و سالم دارد، شهری که در آن شهروندان احساس آسایش کنند و حضور در آن را به نشستن در خانه ترجیح دهند.
تأثیر المانها، مبلمان و طراحی شهری بر تقویت نگرش شهروندان درخصوص شهر محل سکونت آنان نیازمند ارزیابی است. چراکه المانها و مبلمان شهری میتواند باعث سرزندگی و افزایش روحیه مردم و پیرو آن، افزایش کیفیت زندگی شود.
بنابراین ارگانهای مربوط و متخصصان درزمینه طراحی المانها و مبلمان شهری میتوانند با بهرهگیری از متدهای روز دنیا، اقدام به زیباسازی شهرها کنند و از این طریق شهر خود را بیشازپیش موردتوجه مسافران و توریستها قرار دهند.
اگر مهمترین نیازهای انسان را عامل بقا، امنیت در شهر و احساس تعلقخاطر بدانیم، مبلمانشهری باید به این نیازهای انسانی پاسخ دهد.
در این راستا خوشایندی، تمیزی، جذابیت، سازماندهیشدن، قابلاعتمادبودن، هماهنگی و تعادل از شاخصهای مبلمان شهری است. بهویژه المانهای درون شهر و پارکها که نقش مؤثری در القای هویت شهری و تقویت حس مکان شهروندان دارد و باید طوری طراحی شود که خوانایی آنها از سوی شهروندان و هماهنگی طرح آنها با وقایع آن مکان سازگاری داشته باشد.
فراموششدن هویت و حفظ سیمای بصری بر اساس عملکردها
نقش مبلمان شهری در خدمترسانی به شهروندان بر کسی پوشیده نیست. اما مسئولان و متصدیان امور شهری معتقد هستند که علاوه بر امر خدماترسانی، حفظ هویت و زیبایی سیمای شهری اولویت دارد.
چنانچه گاهی مشاهده میشود که با گسترش بیضابطه بسیاری از شهرهای بزرگ و افزایش جمعیت، رفتهرفته تسلط مسئولان شهری به کنترل اوضاع اجتماعی و پرداختن به امور سیمای شهرها و ساماندهی آنها کمتر از گذشته شده و گاهی هویت حفظ سیمای بصری در زیرپوشش عملکردها و پاسخ به نیاز روزمره شهروندان به فراموشی سپرده میشود.
در برخی موارد نیز بهجرئت میتوان گفت که هجوم بیرویه و حسابنشده جمعیت از روستاها و شهرهای کوچکتر به شهرهای بزرگ و درنتیجه نیاز بیشتر به خدمات شهری مناسب، موجب بهوجودآمدن سیمایی نامناسب در کالبد شهر میشود.
بهنحوی که در بسیاری از موارد برای پاسخگویی به نیاز شهروندان در امر خدمات شهری، دقت فدای سرعت شده و حفظ هویت و زیبایی، بهویژه در مبلمان شهری، قربانی نیازهای مقطعی و نسنجیده روزمره شهر میشود.
لزوم توجه به خصیصههای فرهنگی و هویت هر شهر
مبلمانشهری از اجزا و تجهیزات مهم و جداییناپذیر هر شهر بهحساب میآید. در طراحی، ساخت، نصب و چیدمان مبلمان شهری باید به خصیصههای فرهنگی و هویت هر شهر توجه کرد تا برای شهروندان آن ملموستر باشد و ارتباط بصری ایجاد کند.
لزوم توجه به ارزشهای کهن و راهکارهایی جهت انتقال آنها به نسلهای بعدی، مهمترین دغدغه حوزه فرهنگ و هنر است که دراینبین توجه به طراحی اجزای مبلمان در فضاهای شهر یکی از بهترین راهحلهای انتقال این ارزشها محسوب میشود.
مبلمان شهری بر زیباسازی و هویتبخشی فضاهای شهری، سلامت جسمانی و روانی شهروندان و کیفیتبخشی فضاهای شهری تأثیر دارد؛ همچنین بین متغیرهای مبلمان شهری و جذب گردشگر در شهر، بین متغیرهای مبلمان شهری و توسعه گردشگری شهری رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد.
هدف اصلی طراحی فضاهای شهری، ارتقای کیفیت زندگی و ایجاد محیطی آرام و جذاب برای شهروندان است. مبلمان شهری بهعنوان یکی از اصلیترین عناصر محیط شهری، سهم بسزایی در مطلوبیت فضا دارد و استانداردهای آن منجر به افزایش کارایی این عناصر، پایداری بیشتر مبلمانشهری و ارتقای سطح رضایت کاربران میشود.
زیبایی و کیفیت مبلمان نیز بر ارتقای شاخصهای بصری پیاده راههای ساحلی تأثیر مثبت و معناداری ایجاد میکند. بهنحوی که بیشتر شهروندان تأثیرگذاری کیفیت مبلمانشهری و تأثیرگذاری زیبایی مبلمان شهری را بر ارتقای کیفیت بصری و زیباشناختی پیاده راههای شهرها مطلوب ارزیابی کردند.
بنابراین با استفاده از اصول و مبانی حاکم بر هر یک از عناصر تأثیرگذار بر مبلمانشهری باید به ساماندهی محیطها و منظر پیادهراههای شهرها پرداخت و با خلق گزینههای ممکن و سازگار به محیطی مطلوب نائل آمد.
مناسبسازی مبلمانهای شهری متناسب با نیازهای معلولان و جانبازان
مناسبسازی مبلمانهای شهری متناسب با نیازهای معلولان و جانبازان طی دو دهه اخیر در تحولات اجتماعی و فرهنگی جامعه سبب شد افراد معلول به میزان چشمگیری جذب جامعه شوند.
اما وجود بعضی موانع بهویژه موانع عرصه برنامهریزی شهری و شهرسازی باعث شد بسیاری از فضاهای شهری شرایط لازم برای حضور این قشر در جامعه را نداشته باشد.
هدف ارزیابی مبلمان و تجهیزات شهری است و مبلمانشهری و اهداف طراحی آن به نارساییها و کمبودهای مبلمانشهری ویژه معلولان در شهرها میپردازد.
مبلمانشهری به لحاظ اجتماعی با ایجاد بهانههایی برای حضور مدتدار، اثراتی ماندگار بر ذهن مخاطبان میگذارد و حضورپذیری و خوانایی فضا را ارتقا میبخشد. بااینحال نقش طراحی تجربهمحور مبلمانشهری در فضای شهرهای امروز موضوع پراهمیتی است.