به گزارش اصفهان زیبا؛ در دوران قاجاریه، مسابقات کشتی پهلوانی مهم‌ترین و تنها رقابت ورزشی بود که برگزار و به‌شدت موردتوجه مقامات حکومتی نیز واقع می‌شد؛ تا جایی که باستانی‌کاران مشهور، عمدتا در خدمت سلاطین و حاکمان بودند.
در روزهای سلطنت ناصرالدین‌شاه، ظل‌السلطان قدرتمندترین مرد اصفهان بود و ازآنجایی‌که خود را لایق جانشینی پدر می‌دانست، به تقلید از پدر، همواره جمعی کشتی‌گیر نزد خود نگه داشته و برای آنان زورخانه‌ای ساخته بود. به‌این‌ترتیب هر پهلوانی که به اصفهان وارد می‌شد، در حضور ظل‌السلطان کشتی می‌گرفت. معروف‌ترین کشتی‌گیر دستگاه ظل السلطان، «پهلوان یوسف ترکمن» بود که او را «یوسف سیاه» نیز می‌نامیدند.
درباره پهلوان یوسف گفته‌اند که او در منزل خود ماده سگی داشته که او را به ضرب چوب می‌کشد و توله آن را نگه می‌دارد. عاقبت بعد از چندی توله‌سگ مزبور به‌تلافی مرگ مادر، شکم پهلوان یوسف را می‌درد و او را به دیار عدم می‌فرستد. به‌محض این که خبر کشته شدن پهلوان را به همسرش که «سکنجبین» نام داشت، می‌دهند، او نتوانست این داغ را تحمل کند و با پاره کردن یقه پیراهن و سر دادن فریاد و فغان از منزل بیرون آمد؛ درحالی‌که بر سر و سینه می‌زد. شوخ‌طبعان اصفهان هم دراین‌باره چنین سرودند:
یوسف ترکمنو سگ پاره کرده‌س (یوسف ترکمن را سگ پاره کرده است)
خانم سکنجبین یقه پاره کرده‌س (خانم سکنجبین یقه پاره کرده است)
از دیگر کشتی‌گیران نامی اصفهان، «حسین‌علی پینه‌دوز» بود که با دستگاه‌های مختلف موسیقی آشنا بود و صدایی خوش داشت. همچنین کلاغی دست‌آموز داشت که همواره روی شانه‌اش می‌نشست و هنگام عبور از بازار، هرکس قصد گرفتن کلاغ را داشت، پرنده تربیت‌شده پرواز می‌کرد و در موقع مناسب دوباره بر شانه پهلوان قرار می‌گرفت. بعدها که حسین‌علی پینه‌دوز از دنیا رفت، در تکیه لسان الارض جنب قبر پهلوان حسین سید آقا به خاک سپرده شد.حسین سید آقا کشتی‌گیری بود که زورخانه محله باباقاسم را بنیان گذاشت و کشتی‌گیران فراوانی در آنجا تربیت شدند.
بعدها که حسین آقا از دنیا رفت، تندیس پهلوانی روی سنگ مزارش حجاری شد و نزدیک به یک قرن نیز این حجاری باارزش پابرجا بود؛ اما در دهه‌های اخیر همچون بسیاری دیگر از آثار باارزش تاریخی، دستخوش بی‌توجهی شد.غلامحسین اصفهانی دیگر پهلوان حکومتی آن دوران بود که در قشون ظل‌السلطان مسئول موزیک بود و همین سبب شد به «پهلوان غلامحسین موزیکی» مشهور شود.
او که در زورخانه حسن‌آباد کشتی می‌گرفت، فرزند خود را نیز کشتی‌گیر بار آورد که با نام پهلوان علی مزدک شهرت فراوانی به دست آورد.محمدباقرخان مبارکه نیز یکی دیگر از کشتی‌گیران خادم ظل‌السلطان بود که توپچی قشون او به شمار می‌رفت. او که زورخانه درب کوشک را ساخته بود، روزی در جوار حاکم به شکار رفت و مورد حمله و نیش یک افعی قرار گرفت. محمدباقرخان هم به‌سرعت و برای این که زهر به سایر نقاط بدن سرایت نکند، با خنجر شست پایش را قطع کرد و به‌این‌ترتیب جان خود را نجات داد.
