به گزارش اصفهان زیبا؛ یکی از زیباترین و بزرگ‌ترین اتاق‌های عمارت انگورستان تعلق به زهراخانم دختر ملک‌التجار بوده است. عارفه سلیمانی، کارشناس اسناد و نسخ خطی که مشغول تحقیقات درخصوص اسناد و تاریخ انگورستان ملک است، در گفت‌وگو با «هم‌محله» گفت: در ساخت این بنای تاریخی دو شخصیت نقش داشتند: یک نفر محمد ملک و دیگری محمدابراهیم ملک که این دو پدر و پسر بودند.
این کارشناس اسناد اظهار کرد: اینجا در ابتدا باغ انگور بوده و برای همین به انگورستان معروف شده است. این‌طور که می‌گویند، از همان زمانی که محمد و محمدابراهیم در قید حیات بودند، مراسم مذهبی در اینجا برگزار می‌شده است. این‌طور که می‌گویند، طبقه پایین را محمد ملک می‌سازد و طبقه فوقانی را پسرش بنا می‌کند که علاوه بر مراسم مذهبی، کسانی که ناتوان و بی‌بضاعت بودند، مراسم عقد خود را در این مکان انجام می‌دادند و این‌طور که می‌گویند خودشان و خانواده‌شان هم برای مدتی در اینجا ساکن بودند.سلیمانی اضافه کرد: این‌طور که می‌گویند این‌ها اهل بوشهر بودند.
محمد ملک تجارت‌خانه‌اش را در اصفهان دایر می‌کند. او تجارت گسترده‌ای با کشورهای خارجی مثل انگلیس، آلمان، فرانسه و هند و تجارت داخلی با تاجرانی همچون علی‌اکبر شیرازی و عبدالرسول اصفهانی داشت. او تصریح کرد: این تاجر بزرگ همه نوع کالا و اقلام را تجارت می‌کرد؛ به‌خصوص تریاک تجارت این‌ها بوده و زمانی که محمد ملک فوت می‌کند به پسر ارشدش که در قید حیات بوده، به اسم محمدابراهیم این تجارت را واگذار می‌کند. محمدابراهیم تنها یک فرزند دختر به اسم زهرا ملک داشت که برحسب شنیده‌ها پسر ظل‌السلطان، حاکم اصفهان، خواستگار او بود؛ ولی چون محمدابراهیم رابطه خوبی با حکومت نداشت، شبانه دخترش را به عقد برادرزاده‌اش به اسم محمدباقر ملک درمی‌آورد. زهراخانم دختر ملک‌التجار بود و به همین دلیل هم یکی از زیباترین و بزرگ‌ترین اتاق‌های عمارت انگورستان متعلق به او بود.
سلیمانی درخصوص لقب ملک‌التجار گفت: ملک‌التجار لقبی نیست که در دوران قاجار در ایران رواج داشته یا همگانی بوده باشد؛ بر اساس شنیده‌ها ناصرالدین‌شاه برای سفر به فرنگ به ۵۰هزار تومان پول نیاز پیدا می‌کند. به محمد ملک می‌گوید و محمد ملک که به صدر معروف بود، تاجران را جمع می‌کند و از آن‌ها می‌خواهد که این پول را فراهم کنند؛ ولی تاجران موفق به جمع‌آوری این مقدار پول نمی‌شوند؛ بنابراین محمد ملک پول‌های جمع‌شده را که به ۵۰هزار تومان نرسیده بود، به صاحبانش برمی‌گرداند و خودش ۵۰ هزار تومان را به ناصرالدین‌شاه می‌دهد و از آن پس محمد ملک از طرف ناصرالدین‌شاه لقب ملک‌التجار را دریافت می‌کند و این لقب روی این خانواده می‌ماند؛ به‌طوری‌که الان برادرزاده‌های محمد، دارای نام خانوادگی ملک‌پور هستند.
وقتی محمدابراهیم ملک فوت می‌کند، در وصیت‌نامه‌اش برای املاکش و هر آنچه در جاهای مختلف شهر و حتی اموال فراوانی خارج از کشور داشته است، پنج نفر متولی انتخاب می‌کند و پنج نفر هم ناظر بر کار این پنج متولی مشخص می‌کند. سلیمانی افزود: حالا از نسل آن متولی‌ها یک نفر به اسم آقای نجفی در قید حیات است که او هم مسئولیت انگورستان ملک را به آقای جوانمردی سپرده است.
قبر مرمرین ملک‌التجار در اتاق پنج‌دری انگورستان ملک
در زمان زندگی ملک‌التجار، افراد ثروتمند و مذهبی وصیت می‌کردند پس از فوتشان آن‌ها را در کربلا به خاک بسپارند؛ اما ازآنجایی‌که ملک‌التجار عمارت خود را خانه امام‌حسین(ع) می‌دانست، در وصیت‌نامه خود ذکر کرده بود پس از فوت او را در خانه خود دفن کنند؛ ازهمین‌رو در ضلع شمالی بنا و در میان اتاق پنج‌دری با تزیینات و نقاشی‌های فاخر، می‌توانید شاهد قبر مرمرین او باشید؛ پس از فوت او، همسرش نیز در همین بخش دفن شد؛ اما نشانی از سنگ‌قبرش قابل‌رؤیت نیست.
متأسفانه در دوره پهلوی دوم و در جریان تعریض خیابان ملک، بخش زیادی از انگورستان ملک از بین رفت و تنها ساختمان آن باقی ماند؛ ولی از این ساختمان همچنان برای کار خیر و حوض‌خانه استفاده می‌شود. اکنون خانه ملک‌التجار زیرنظر سازمان اوقاف و امور خیریه قرار دارد و به دست متولیان اداره می‌شود و این روند همچنان ادامه دارد.این روزها در خانه ملک‌التجار، رسم روضه‌خوانی در دهه اول محرم و دهه آخر صفر هنوز پابرجاست؛ علاوه بر این، امکان بازدید از این خانه در زمان‌های دیگر سال هم وجود دارد.
