به گزارش اصفهان زیبا؛ کسانی که برای نخستین بار وارد تحریریه اصفهانزیبا میشوند، اعلانهای نصب شده بر دیوار با عنوان «رعایت الزامات نقد» نظرشان را جلب میکند. در این اعلان «نقد اصولی و مطالبهگرانه پیرامون مسائل و مشکلات اصفهان و مردم آن» به عنوان «رویکرد قطعی روزنامه اصفهانزیبا» اعلام شده و الزاماتی جهت اجرایی شدن این رویکرد تعیین شده است، از جمله آنکه: «گزارشهای انتقادی در هر حوزه باید توضیحدهنده سوالات مشخص و معلوم در نقد مشکلات آن حوزه و معرفی متولیان و مسئولان حل مشکلات آن حوزه باشد و از کلیگویی بدون مشخص نمودن جزئیات و متولی حل مسائل و مشکلات پرهیز شود.»
«گزارشهای انتقادی ناظر به هر حوزه باید با مصاحبه با مسئول یا مسئولان مربوطه همراه شود و تمامی مسائل مطرح شده در گزارش انتقادی، در مصاحبه با مسئول مربوطه مطرح شود.»
«در انتخاب تیتر و زیرتیتر برای هر گزارش باید دقت مناسب صورت گیرد تا همراه با استفاده از ظرفیتهای خلاقانه و بدیع تیتر، از تفاوت جهتدهی تیتر با روح کلی گزارش جلوگیری شود.»
«مبادی تهیه اطلاعات مطرحشده در گزارش، باید موثق و مطمئن باشد.»
«در مواردی که علاوه بر طرح مشکلات و مصاحبه با مسئولین نیاز به مصاحبه با کارشناسان وجود دارد، حتما با کارشناس یا کارشناسان تراز اول و مطمئن حوزه مورد نظر مصاحبه شود و در صورت وجود دو یا چند نظر و دیدگاه متفاوت در یک موضوع، برای هر یک از نظرات و دیدگاهها با کارشناس مجرب صاحب آن دیدگاه و نظر مصاحبه شود.»
رعایت این نکات در طول سالهای فعالیت روزنامه اصفهانزیبا باعث شده این روزنامه علیرغم مطالبهگری پیرامون مشکلات و مسائل از افتادن در دام نگاههای انتزاعی ویا سیاهنمایی و یاساندیشی در امان بماند. با این همه، تجربه نشان داده سازمانها و نهادهای گوناگون در مواجهه با انتقادات روزنامه، راههای متفاوتی در پیش گرفتهاند که در ادامه به نمونهای از آن اشاره میشود.
روز دوشنبه روزنامه اصفهان زیبا در گزارشی به مسأله عدم همکاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجفآباد در اعطای مجوز به یکی از تشکلهای دانشجویی پرداخت. خبرنگار متعهد روزنامه در این گزارش پای صحبتهای نماینده هیئت مؤسس مجمع دانشجویان عدالتخواه دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجفآباد نشست و پس از آن به سراغ نماینده ریاست دانشگاه در هیأت نظارت بر تشکلهای دانشجویی واحد نجف آباد رفت و صحبتهای این دو نفر پیرامون مشکل به وجودآمده به صورت کامل در گزارش منعکس شد. علیرغم پیگیری مکرر خبرنگار اصفهانزیبا، متاسفانه معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجفآباد حاضر به گفتوگو با اصفهانزیبا نشد و گزارش مذکور با هدف مطالبهگری از دانشگاه آزاد منتشر شد.
نکته جالب اینکه بلافاصله پس از انتشار این گزارش، دانشگاه آزاد واحد نجفآباد تکذیبیهای صادر نمود که متن آن به صورت کامل در این صفحه منتشر شدهاست.
اما آنچه محل تامل و عبرت است فاصله طولانی «واکنش» تا «پاسخگویی» است. در ابتدا اشاره کردم که اصفهان زیبا برای پرداختن به موضوعات گوناگون، خود را ملزم به رعایت اصولی میداند که یکی از مهمترین آنها مصاحبه با مسئول یا مسئولانی است که مورد انتقاد قرار گرفتهاند. مدیر فعال در برابر رسانه «پاسخگو» است و مدیر منفعل با عدم پاسخگویی به رسانه، نسبت به آن «واکنش» نشان میدهد. در واقع «پاسخگویی» یعنی استفاده از فرصت رسانه برای تبیین مساله به صورت صحیح اما «واکنش» به معنای برخوردی منفعلانه با مساله است.
در نمونه حاضر، دانشگاه در تکذیبیه خود مکررا از واژه «خبر» برای توصیف «گزارش» اصفهان زیبا استفاده کرده و حتی نماینده ریاست دانشگاه در هیأت نظارت بر تشکلهای دانشجویی واحد نجف آباد را «راوی خبر» نامیده است! این واژگونهنمایی نشان میدهد انفعالی که «پاسخگویی» را به «واکنش» تقلیل داده، همچنان ادامه دارد و ظاهرا برای عدهای از مدیران عدم پذیرش واقعیت، مطلوبتر از مواجهه صادقانه با مسائل و مشکلات است.