به گزارش اصفهان زیبا؛ محله زاجان یکی از محله‌های قدیمی و اصیل در غرب شهر اصفهان است. این محله دارای پیشینه تاریخی و فرهنگی بوده و به‌عنوان یکی از محله‌های بااصالت اصفهان، بافتی سنتی و تاریخی دارد و بسیاری از ویژگی‌های معماری و سبک زندگی قدیمی اصفهان را در خود حفظ کرده است.
قدمت محله زاجان که در لفظ محلی‌ها به زاگون معروف است، به دوران پیش از اسلام می‌رسد.خانه‌های قدیمی با دیوارهای گلی، سقف‌های قوسی و حیاط‌های بزرگ از ویژگی‌های معماری این محله است. برخی از این خانه‌ها هنوز هم پابرجا هستند و حال‌وهوای گذشته را زنده نگه داشته‌اند.ساکنان محله زاجان اغلب افرادی اصیل و بافرهنگ هستند که به آداب‌ورسوم قدیمی اصفهان پایبند بوده و بسیار مهمان‌نوازی و صمیمی هستند.
در گذشته زاجان محله هنرمندان بود
در گذشته، رهنان یکی از مراکز مهم صنعت و هنر در اصفهان شناخته می‌شد و مردم زاجان هم به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محله‌های رهنان، اغلب هنرمند و صنعتگر بودند و به تولید صنایع‌دستی مانند قالی‌بافی، خاتم‌کاری، قلم‌زنی و سفالگری مبادرت داشتند. ناصر صباغی، یکی از هنرمندان میان‌سال که متولد و ساکن محله زاجان است دراین‌خصوص گفت: من در سال 1347، در محله زاجان در خانواده‌ای هنرمند به دنیا آمدم؛ به طوری که اغلب افراد خانواده من در شغل خاتم کاری، که یکی از هنرهای اصیل و سنتی مخصوص شهر اصفهان است، مشغول به فعالیت بودند.
این هنرمند محله زاجان با بیان اینکه یکی از گونه‌های زیبا، اصیل و هنرمندانه صنایع‌دستی اصفهان خاتم‌سازی است، اذعان کرد: هنر خاتم‌کاری، در واقع هنر آرایش سطح اشیای چوبی به صورتی شبیه به موزاییک با مثلث‌های کوچک است که هر چه این مثلث‌ها ظریف‌تر و طرح‌ها و اشکال منظم‌تر باشند، خاتم مرغوب‌تر خواهد بود.
آغاز خاتم‌کاری در اصفهان از دوره سلجوقیان
این هنرمند ادامه داد: سابقه خاتم‌کاری در اصفهان به دوره سلجوقیان می‌رسد که برخی از آن‌ها مانند درِ شبستان مسجد جامع اصفهان به جا مانده است و این هنر در زمان صفویه به اوج می‌رسد که هم اکنون آثاری مثل درِ مدرسه سلطانی چهارباغ که در بازار هنر قرار دارد، از آن زمان به یادگار باقی مانده است.
صباغی ضمن اظهار تأسف از روبه‌افول‌رفتن این هنر دستی ارزشمند، عنوان کرد: شرایط اقتصادی مردم در سال‌های اخیر، به‌گونه‌ای پیش رفته است که اولویت هر خانواده اول تأمین مایحتاج خوراکی است و حقوق افراد این امکان را به آن‌ها نمی‌دهد که وسایل تزیینی خریداری کنند.
این خاتم‌کار اصفهانی افزود: کاهش رفت‌وآمد گردشگرها به شهر اصفهان و موانع جدی که بر سر راه صادرات محصولات خاتم‌کاری وجود دارد، باعث شده است تا این هنر اصیل ایرانی کمتر مورد توجه قرار بگیرد و کم‌کم رو به فراموشی برود؛ چرا که اکنون اندک افراد انگشت‌شماری در این حرفه باقی‌مانده‌اند و با درآمد بسیار ناچیز خود امرارمعاش می‌کنند.
محله زاجان امکانات رفاهی نیاز دارد
صباغی اظهار کرد: ما به‌عنوان تولیدکننده باید محصولاتمان را به‌صورت چکی به فروشگاه‌ها بفروشیم و تا زمانی که چک ما تبدیل به پول بشود، با وضعیت افزایش روزانه تورم قطعا دچار ضرر می‌شویم و همین موضوع باعث شده تا فعالان صنف خاتم‌کاری از شغل خود کناره‌گیری کنند.
او در پایان در خصوص محله زاجان گفت: متأسفانه این محله طی گذشت سالیان طولانی از زمان تولد من تاکنون تغییرات چشمگیری نداشته است و فرزندان ما اگر بخواهند از لحاظ تحصیلی، ورزشی و فرهنگی پیشرفت کنند، باید به محله‌های دیگر بروند؛ زیرا در محله زاجان مدرسه خوب، فرهنگ‌سرا و ورزشگاه نداریم.
این خاتم‌کار اصفهانی افزود: بیشتر نوجوانان و جوانان در محله زاجان به رشته‌های فنی و حرفه‌ای علاقه دارند؛ اما باعث تأسف است که ما هنرستان نداریم و در یک‌کلام می‌توان گفت که وضعیت این محله به‌شدت نیاز به بازبینی و دلسوزی بیشتر مسئولان دارد.
