شاخص تولید بخش صنعت به دلیل تأثیر نوسانات سطح فعالیت صنعت بر بخشهای دیگر اقتصاد بهعنوان یک شاخص مهم اقتصادی کوتاهمدت مورداستفاده قرار میگیرد.
ترس و بیاعتمادی حاکم بر بازار سرمایه سبب شده تا کوچکترین رخدادها نیز بر حجم و قدرت عرضهها بیفزاید. درست برعکس چند ماه نخست سال 1399 که بازار درخصوص اخبار منفی ایزوله شده بود، اکنون اخبار منفی فارغ از اینکه تأثیری بر سودآوری و عملکردهای شرکتهای بورسی داشته باشد، بازار سرمایه را قرمزپوش میکند.
شاید شما اسم «هایلهگبرسلاسی» را نشنیده باشید؛ اما این اسم در پس ذهن من حک شده است و شاید اگر آلزایمر هم بگیرم، این اسم از خاطرم نرود. برنده طلای دوی استقامت 10 هزار متر در المپیک 1996 آتلانتا و 2000 سیدنی فقط بخشی از عناوین قهرمانی این دونده اتیوپیایی است؛ کسی که توانست 20 بار رکورد جهان را بشکند و یکی از پرآوازهترین دوندههای استقامت لقب بگیرد. دوندههای پرآوازه دیگری هم وجود دارند مثل اوسین بولت و کِنِنیسا بِکِلِه که ازقضا مدالهای المپیک بیشتر و خوشرنگتری هم دارند؛ اما شاید نام، چهره و جثه خاص گبرسلاسی باعث شده نام او برای من جایگاه دیگری داشته باشد.
بازار سرمایه از هفت شهریور تاکنون در یک روند اصلاحی قرار دارد و نتوانسته به سقف قبلی خود نزدیک شود. بالا و پایین شاخص کل هم سهامداران را سردرگم کرده است. در اولین روز کاری این هفته، شاخص کل با افت چشمگیر به کانال 1.3 میلیون واحد بازگشت؛ ولی در معاملههای روز گذشته به لطف صف خرید روی برخی نمادهای شاخصساز همانند «شستا» و سبزپوشی نمادهای لیدری همانند «فولاد» دوباره سبزپوش شد. در این شرایـط، آنهایی که همچنان صبوری را در پیش گرفتهاند و آنهایی که قصد دارند با اصلاح پورتفوی خود به سود دست یابند، منتظر موج صعودی جدید بورس هستند.
شاخص کل بورس و به دنبال آن شاخص کل هموزن یک ریزموج صعودی دیگر را آغاز کردند تا شاید دوران رونق به بازار سرمایه باز گردد. در این میان دولتمردان و مجلسیها با برگزاری جلسات مختلف مدعی حمایت از بورس هستند ولی قیمتگذاری دستوری در کنار افزایش سود بینبانکی از اصلیترین دلایل ریزشی بودن بورس بیان میشود. بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه برخیمدعیاند شاید بازار مدتی رنج باشد تا در محدوده خاصی نوسان کند، در نتیجه احتمال آغاز روند صعودی جدید زیاد نیست.
اگرچه در سالهای اخیر بارها بر لزوم حذف ارز 4200 تومانی تأکید شده است؛ اما هر بار به دلیل شرایط سیاسی و اقتصادی کشور، امکان آن میسر نشده است. درواقع قیمت برخی از کالاهای اساسی همانند نان، گوشت، روغن و لبنیات به ارز 4200 تومانی گره خورده است و پذیرش گرانشدن این اقلام برای برخی دهکهای جمعیتی، سخت است. حذف این ارز علاوه بر تأثیری که بر قیمت کالاهای اساسی خواهد داشت بر بازار سرمایه نیز تأثیرگذار خواهد بود و میتواند محرک برخی از گروههای بورسی باشد.
محاسبه «ارزش»، مهمترین دغدغه سرمـایـهگذاران است و اسـتــراتــــژی سرمایهگذاران زیادی بر همین اساس بنا شده است. برخی به دنبال خرید سهامی هستند که زیر ارزش واقعی آن، قیمتگذاری شده است؛ روشی که وارن بافت بزرگ در این چند دهه دنبال کرده است. برخی نیز در جستوجوی سهامی هستند که ارزش آن روزبهروز افزایش یابد، همانند آنچه برای شرکت تسلا و مالک آن، ایلان ماسک رخ داده است. در واقع مبنای بسیاری از تصمیمهای انسان بر پایه «ارزشدار» بودن کار یا تصمیمی است.
به جرئت میتوان گفت تا پنج سال پیش، کتابهای خوب در حوزه سرمایهگذاری محدود بود و حتی در شهرهای کوچک دور از دسترس بود. اما در دوران شکوفایی بورس در سالهای 98 و 99 و اوجگیری بازار رمزارز در دو سال اخیر، حالا این کتابها متنوعتر، در دسترستر و پرتیراژتر شدهاند. نویسندههایی که سالها بود کتاب جدید ننوشته بودند دوباره دستبهکار شدهاند. مترجمان با توجه به نیاز و خواسته روز، به مباحث بلاکچین توجه ویژهای میکنند و در سمت دیگر، قفسه کتابهای مالی و سرمایهگذاری هر روز غنیتر میشود. از سوی دیگر، افزایش سرمایهگذاران کمتجربه در چند سال اخیر، لشکری از سرمایهگذاران شکستخورده و مغموم را به همراه داشته است.
بازار سرمایه این روزها شرایط پرنوسانی را دنبال میکند. برخی روزها افت چند ده هزار واحدی دارد و در برخی روزها، چند ده هـزار واحـد رشـد مـیکــنـد. بـرخـی از سرمایهگذاران این روزها عقب نشستهاند و منتظرند دریای طوفانی بورس، آرام بگیرد تا بهتر بتوانند قطبنمای خود را تنظیم کنند. برخی دیگر نیز اسیر این امواج شدهاند و سعی میکنند با جهشهای پیدرپی روی سهام مختلف، خود را از این مهلکه نجات دهند. گروهی نیز که جزرومد این دریا با روحیاتشان سازگار نبود، مسیر سرمایـهگـذاری خود را دور از آبهــای خروشان پی گرفتهاند.
تحلیلگران دربازارهای مختلف همواره سعی کردند با ابزارهای مختلف تحلیلی، عیار ارزیابیهای خود را افزایش دهند. اگر تا یکی دو دهه قبل، این ابزارها (چه درتحلیل بنیادی و چه در تحلیل تکنیکال) محدود بود، اما این روزها شرایط به گونهای تغییر کرده است که ابزارهای تحلیلی به روز و کارآمدی در حال ظهور و استفاده زیاد قرار میگیرد. دامیننس هم یکی از این ابزارهاست. اگرچه این ابزار تا این لحظه فقط برای چند رمزارز قابلیت استفاده دارد اما در مطالب تحلیلی به کرات از این ابزار یاد میشود.
نیمه نخست سال گذشته در روند صعودی بازار سرمایه نماد «وآوا» به یکی از تاریخیترین شرکتهای بازار تبدیل شد و حالا «شیبا»ی ایلان ماسک روندی مشابه با آن را در پیش گرفته است. وآوا اول آبان 98 در قیمت 2160 ریال برای اولین بار عرضه شد و چند ماه بعد تا قیمت 23527 پیش رفت. کار به جایی رسید تا مدیرت وآوا در شفافسازیها رشد قیمت سهام خودش را غیر منطقی اعلام کند؛ ولی وآوا باز هم در بازگشاییها افسانهای عمل میکرد و صفوف خریدی تاریخی داشت. حالا همان سناریو در کریپتو کارنسی برای شیبا تکرار شده است.
چرا پاییز بورس ریزشی بود؟ فعالان بازار سرمایه در شبکههای اجتماعی دلایل مختلفی برای توجیه روند اصلاحی شاخص کل و شاخص هموزن در طول مهرماه بیان میکنند. عدهای نوسانهای ارزی و احتمال کاهش نرخ دلار را مقصر میدانند و عدهای از افزایش نرخ سود بین بانکی میگویند. آغاز مذاکرات وین و البته فروش اوراق بدهی دولتی نیز از دیگر دلایل اصلاح بورس بیان میشود. فعالان بازار سرمایه در شبکههای اجتماعی با دلایل مختلف ادعای خود را توجیه میکنند و عقیده دارند بورس اولویت اول کشور نیست؛ پس شاید روند اصلاح زمانی، مدتها ادامهدار باشد.