به گزارش اصفهان زیبا؛ فرهنگسرای قرآنی «معلم» در محلهٔ جاوانِ اصفهان قرار گرفته است؛ درست در ورودی محلهای که مرزهای آن با بلوار صمدیهلباف، بزرگراه شهید خرازی و بلوار کهندژ تعریف میشود و با محلههای بازوگاه، برزان، لادان، خرم، جوزدان و آفاران پیوند دارد. فضای پیرامونی این فرهنگسرا، بهواسطه قرارگرفتن در قلب یکی از محلههای قدیمی و ریشهدار شهر، همواره حالوهوایی صمیمی و آشنا دارد؛ جایی که کوچهها هنوز بوی همسایگی و خاطرههای قدیمی زندگی را در خود نگه داشتهاند.
بنیاد این مرکز، یادگار یکی از شهدای همین محله است: شهید حمیدرضا عابدی. پس از شهادت او، پدر خانواده، حاج حسن آقای عابدی، خانهٔ خود را که سالها جلسههای قرآن در آن برقرار بود، برای فعالیتهای قرآنی اهدا کرد تا «دارالقرآن» این محله شکل گیرد؛ نقطهای که بعدها به مجموعه فرهنگی و قرآنی «معلم» تبدیل شد؛ هنوز هم بسیاری از اهالی قدیمی محله، جلسههای قرآن در آن خانه قدیمی را به یاد دارند. ورودی فرهنگسرا در بیشتر ساعات روز سرشار از جنبوجوش است.
گروههای نوجوان که پس از پایان کلاس با شور و هیجان از کلاسهای آموزشی یا سالن ورزشی بیرون میآیند، صدای نشاط از محوطه ورزشی و گفتوگوی کوتاه مربیان با خانوادهها، فضایی زنده و گرم میآفریند. گاهی نوجوانان با لباسهای ورزشی و گاهی با کیفهای رنگارنگ هنری از کلاسها خارج میشوند و همین رفتوآمد پرشور، روح زندهای به محیط میبخشد. اینجا خانهای است که نوجوانان، حضورش را شکل میدهند.
جاوان؛ محلهای با ریشههای دینی نوجوانانی با رؤیاهای بزرگ
حاج سید محمد منزوی، مدیر فرهنگسرای قرآنی معلم، در گفتوگو با «هممحله» با خوشرویی و آرامشی همراه با جدیت میگوید: «روی تابلوی ما نوشته مجموعه فرهنگیقرآنی معلم. یعنی ما خودمان را فقط یک فرهنگسرا نمیدانیم؛ بلکه خانهای هستیم برای رشد، همافزایی و بالیدن نسلها. نوجوانها روح این مجموعهاند.»
او تأکید میکند: «تقریبا همهٔ برنامهها با مشورت شورای اجرایی، شورای هماندیشی و خودِ نوجوانان طراحی میشود. تا صدای بچهها شنیده نشود، برنامه معنا ندارد.»
منزوی همچنین توضیح میدهد: «نگاه فرهنگسرا به نوجوانان صرفا آموزشی نیست؛ بلکه تلاش میشود هر نوجوان بااستعداد، روحیه و نیاز خود دیده شود. بسیاری از نوجوانانِ فعال در این فرهنگسرا، در گفتوگوهای صمیمانه با مربیان توانمند خود از رؤیاها و دغدغههایشان سخن میگویند و کلاسها نیز بر همین اساس شکل میگیرد. در این فرهنگسرا، قرآن نهفقط موضوع یک کلاس، که محور یک سبک تربیتی است. دورههای روانخوانی، حفظ، تفسیر و مفاهیم برای تمام سنین برگزار و مفاهیم اخلاقی با زبانبازی برای نوجوانان بازآفرینی میشود؛ از آموزش احترام به والدین گرفته تا مهارتهای ارتباطی. مربیان دلسوز تلاش میکنند مفهوم هر آیه یا روایت را با یک موقعیت روزمره برای بچهها پیوند دهند تا بتوانند آن را در زندگی واقعی لمس کنند.»
فرهنگسرای معلم؛ از نشاط محمدی تا کافهبازی برای نوجوانان
طرحهای مختلف بهوقت خوش نوجوانی با نامهایی که برای نسل جوان آشنا و جذاباند، در این مجموعه جریان دارد: مهارتافزایی یا نشاط محمدی (پسران دوم تا پنجم دبستان)، سیب سرخ بهشتی (دختران سوم تا ششم دبستان)، کافه بازی (پسران ششم تا هشتم)، رفیقانه (دختران دوره دوم متوسطه) و روبهدریا (دختران دوره اول متوسطه). در کلاسهای کافه بازی، کودکان با بازیهای فکری، جورچینها و تمرینهای گروهی، مهارت حل مسئله و همکاری را میآموزند. در رفیقانه و روبهدریا، دختران نوجوان درباره هویت، مسئولیتپذیری، مدیریت روابط و برنامهریزی آینده گفتوگو میکنند. بهوقت نوجوانی برای پسران فضایی باز و صمیمانه است؛ جایی که آنها درباره چالشهای روزمره حرف میزنند و در کنار یکدیگر رشد میکنند.
منزوی در ادامه میگوید: «نشاط محمدی فقط یک کارگاه نیست؛ یک شیوهٔ زندگی است: یاددادن مفاهیم تربیتی با بازی، نه با پند و اندرز.
در جلسههای این کارگاه، نوجوانان در گروههای کوچک تقسیم میشوند، بازی میکنند، موقعیتهای انتخابی و چالشی را تجربه و در پایان، خودِ آنها نتیجهگیری میکنند؛ فرایندی که اعتمادبهنفس و مهارت گفتوگو را در آنها تقویت میکند.»
رسانه و هوش مصنوعی تحولی در ارتباطات و اطلاعات
سواد رسانهای به معنای توانایی تحلیل، ارزیابی و درک محتوای رسانههاست. با ظهور هوش مصنوعی، نیاز به سواد رسانهای بیشتر احساس میشود؛ زیرا این فناوری میتواند محتوای پیچیده و حتی گمراهکننده تولید کند. این مهارت به افراد کمک میکند از خطرهایی مانند اخبار جعلی، تبلیغات گمراهکننده و دستکاری اطلاعات جلوگیری کنند؛ به همین منظور در این فرهنگسرا دورههای متعدد سواد رسانه و هوش مصنوعی با استادان برجسته و مجرب برگزار میشود. در کنار اینها، هنر نیز بخشی جداییناپذیر از برنامههاست.
کلاسهایی مانند گلدوزی، قلاببافی، بافتنی و هنرهای تجسمی برای دختران نوجوان، با فضایی آرام و ودلنشین برگزار میشود. دختران باحوصله روی کارهای خود تمرکز کرده و گاهی آثار زیبایی خلق میکنند که در نمایشگاههای مناسبتی در فرهنگسرا به نمایش گذاشته میشود؛ برای پسران نیز فعالیتهای ترکیبی فرهنگیهنری در کنار بازی و مهارت برگزار میشود و همین تنوع، جذابیت برنامهها را دوچندان کرده است. کلاسهای فن بیان و گویندگی نیز در فرهنگسرا برگزار میشود و آقای رسول جوادی، یکی از تهیهکنندگان و گزارشگران موفق صداوسیمای مرکز اصفهان، مربی این دوره است. فراگیران پس از طی دوره سهماهه، توانایی ساخت پادکست یا تهیه برنامههای کوتاه صوتی و رسانهای را کسب میکنند؛ مهارتی که بسیاری از نوجوانان به آن علاقه دارند.
قرآن و ورزش؛ دو ستون نشاطانگیز فرهنگسرا
ورزشهای متنوعی در این مرکز برگزار میشود: تکواندو، کاراته، ژیمناستیک، پیلاتس، حرکات اصلاحی، ایروفیتنس، آمادگی جسمانی، پینگپنگ، ایرهاکی، فوتبال دستی و بازیهای فکری. سالن ورزشی فرهنگسرا اغلب پر از شور و هیجان است. کودکان در کلاس ژیمناستیک با مربی حرکات ابتدایی را تمرین میکنند و نوجوانان در کلاس تکواندو با لباسهای سفید و کمربندهای رنگی ردیف میشوند. بسیاری از قهرمانان نوجوان این رشتهها به فضل الهی، تربیتشدگان همین مجموعهاند؛ برخی از آنان امروز مربیان فرهنگسرا یا فعال در مراکز دیگر شدهاند.
اردوهای نوجوانی از قایقرانی تا شادیِ دستهجمعی
پس از سالها تجربه، فرهنگسرا امروز اردوهای پرشور و منسجمی برگزار میکند؛ «اردوهای به وقت خوش نوجوانی» نیز که با همکاری اداره فرهنگیاجتماعی شهرداری منطقه۲ برگزار میشود، پیوند تازهای میان آموزش، تفریح و هویت گروهی ایجاد میکند. بسیاری از خانوادهها پس از برگزاری این اردو اعلام کردهاند که این تجربه برای فرزندانشان بسیار تأثیرگذار بوده و یکی از روزهای فراموشنشدنی نوجوانان است، روزی سرشار از شادی، نشاط و رقابت.در این اردوها نوجوانان با انرژی فراوان در کنار هم فعالیت میکنند و این حضور گروهی، روابط دوستانه و همکاری را تقویت میکند.فرهنگسرای قرآنی معلم، در دوره اخیر با برگزاری ۳۴۰ کلاس آموزشی، هنری، ورزشی و فرهنگی موفق شده است بیش از ششهزار و ۱۵۰ نفر از شهروندان را در برنامههای اجتماعی مشارکت دهد؛ آماری که نشان میدهد این مرکز نهفقط یک کلاس آموزشی، بلکه محور گفتوگو و زندگی اجتماعی محله است.
پیوند با مدارس، مساجد و محله شبکهای برای رشد جمعی
منزوی میگوید: «فرهنگسرا رقیب مسجد نیست؛ رفیق مسجد است. رقیب مدرسه نیست؛ مکمل مدرسه است.همکاری با مدارس محدوده، مساجد، کانونها و مراکز فرهنگی، زمینه اجرای دورهها، مسابقات و اعزام مربی را فراهم کرده است. برگزاری مسابقات قرآن، پومسه کشوری، رویدادهای هنری، نمایشگاههای مناسبتی و بازارچههای توانمندسازی ازجمله فعالیتهای مستمر این مجموعه است.»
توانمندسازی خانوادهها و حمایت از اقشار کمبرخوردار
کلاسهای حرفهآموزی مانند خیاطی، بافتنی، آشپزی، میناکاری و فیروزهکوبی راهی برای تقویت اقتصاد خانوادهها فراهم کرده است. شهریههای کلاسها که حدود یکچهارم قیمت کلاسهای مشابه در سطح شهر است، برای خانوادههای کمتوان با تخفیف همراهشده و بستههای معیشتی نیز بهصورت دورهای توزیع میشود. همین حمایتها سبب شده است خانوادهها ارتباطی عمیقتر و صمیمیتر با فرهنگسرا برقرار کنند.
مدیر فرهنگسرای قرآنی معلم با تأکید بر ضرورت گسترش فضا میگوید: «در تابستانها کمبود فضا داریم. سالن ورزشی ما چندمنظوره است و گاها برای برگزاری مراسم جشن و… مجبور به تعطیلکردن کلاس میشویم. طرح توسعه اگر اجرایی شود، میتوانیم پاسخگوی نیاز نسل امروز باشیم.»
او از حمایتهای شهردار اصفهان و مدیریت منطقه۲ قدردانی میکند و تحقق این طرح را «قدم مهمی برای آیندهٔ فرهنگی محله» میداند. فعالیتهای ویژه مادران و بانوان نیز جایگاه مهمی در فرهنگسرا دارد. کلاسهای ورزشی برای بانوان و سالمندان برگزار میشود و کانون مادران با حمایت دفتر تخصصی بانوان آفتاب بهصورت مستمر در موضوعهای تربیتی، روانشناسی و مهارتهای زندگی برنامه ارائه میدهد؛ همچنین طرح «خوب بمان» نیز با حضور استادان دفتر تخصصی باغ تجربه سازمان فرهنگیتفریحی شهرداری برگزار میشود و مباحث سلامت جسم و روان سالمندان را دنبال میکند؛ کانون همسران نیز با محورهای تبیینی، فرزندآوری و فرزندپروری و با حضور آقای دکتر جمالی، از دیگر برنامههای مستمر فرهنگسراست. این فرهنگسرا گروهسرودی با عنوان «کریم آلطاها» دارد و گروه تئاتر «پرتو نور معلم» نیز با تولید آثار نمایشی در مناسبتهای مختلف فعالیت میکند. برگزاری نمایشگاههای ملی و مذهبی، نمایشگاه عکس، نمایشگاه لوازمالتحریر، محصولات ارگانیک، نمایشگاههای بهاره و عیدانه و نمایشگاه توانمندسازی خانوادهها نیز بخشی از فعالیتهای این مجموعه است.
فرهنگسرای قرآنی معلم امروز بیش از یک ساختمان فرهنگی است؛ مرکزی برای معاشرت نسلی، خانهای برای یادگیری جمعی و مکانی که در آن نوجوانان محله جاوان و سایر محلههای اطراف با بازی، هنر، ورزش و قرآن رشد میکنند. در این مرکز هر صدا، از خندهٔ کودکان تا تلاوت قرآن نوجوانان، قطعهای از هویت فرهنگی محله را میسازد، هویتی که ریشه در خانهای قدیمی و در یاد شهیدی از همین خاک دارد و امروز در زندگی هزاران شهروند ادامه مییابد.
