به گزارش اصفهان زیبا؛ کلید حل مشکلات جهان امروز در گرو تربیت درست و کارآمد انسان‌هاست؛ تربیت و پرورشی که برای دست‌یافتن به آن، کانون‌ها و انجمن‌های مختلف با رویکرد تربیتی و فرهنگی شکل گرفته‌اند.
«به آن کسی که محرومیت دارد و دستش از حقوق خود خالی مانده است، باید بیشترین توجه و همت و تلاش را اختصاص داد؛ لذا امام به طور دائم بر حقوق مستضعفان و محرومان و پابرهنگان تکیه می‌کرد.» حضرت آیت الله خامنه‌ای
به نظر می‌رسد زندگی در جهان امروز همچون کلافی، دشوار‌تر و پیچده‌تر از گذشته شده است؛ مسئله‌ای که سبب می‌شود انسان امروز را بیش از گذشتگانش به آموزش، پرورش و تربیتی نیازمند کند تا راهنمایی در زندگی اش باشد؛ تعلیم و تربیتی که به خودی خود، کاری است بسیار ظریف، دشوار، پیچیده و نیازمند کاردانی و تجربه.
در این میان، مناطق کم‌برخوردار و حاشیــه‌نشیــن شهــر که در معـرض آسیب‌های اجتماعی بیشتری هستند، مورد کم‌توجهی و کم‌لطفی واقع شده‌اند؛ در حالی که حل دائمی مشکلات اجتماعی و شهری تنها با فعالیتهای فرهنگی و تربیتی ممکن است. حالا چندسالی است جمعی از جوانان اصفهانی با دغدغه حل مشکلات کودکان مناطق محروم وارد میدان عمل شده‌اند.
انجمن «چترنیلی» جمعی متشکل از دانشجویان و طلاب اصفهانی است که به منظور حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان، فعالیت فرهنگی‌تربیتی خود را در حاشیه شهر اصفهان آغاز کرده اند.
رسالت این انجمن، حمایت، آموزش و ترویج حقوق کودکانی است که به‌طور عام آسیب‌دیده، درمعرض آسیب، معلول و بی‌بضاعت شناخته می‌شوند؛همچنین با توجه به لزوم فرهنگ‌سازی مناسب در ارتباط با چگونگی برخورد با کودکان خاص، بخشی از فعالیت این انجمن به آگاه‌سازی عموم مردم در این رابطه اختصاص یافته است. این رویکرد تربیتی چتر نیلی در کنار فعالیتهای فرهنگی، اجتمــاعی، مــددکـــاری و کـارآفرینی وجه تمــایـــزی اســت بر فعالیت آن‌ها.
کودکان نیلی اصفهان
به نقل از محمدعلی قیصریان، عضو هیئت مدیره انجمن «چترنیلی»، در روزهای ابتدایی سال ۱۳۹۳ جمعی از جوانان دانشجو و طلاب اصفهان، با دغدغه حمایت از حقوق کودکان مناطق محروم، انجمن «چترنیلی» را به‌صورت کاملا جهادی و خودجوش برپا می‌کنند.
در ابتدا فعالیت تربیتی‌فرهنگی این جوانان در منطقه دارک، به عنوان یکی از مناطق حاشیه‌ای شهر اصفهان آغاز می‌شود. با این حال خدمت این گروه جهادی، به این منطقه حاشیــه‌نشین محدود نمـی‌شــود و با تأسیس شعب مختلف در مناطق حصه، ناصرخسرو (ملک‌شهر)، خورزوق، اسلام‌آباد، رهنان و یحیی‌آباد کاشان فعالیت خود را نه تنها در شهر اصفهان بلکــه در سطــح استـــان گستـــرش مـی‌دهنــد.
قیصریان با اشاره به اینکه در حال حاضر نزدیک به ششصدهفتصد کودک محروم تحت‌پوشش این کانون هستند، بیان کرد: اگر بخواهیم به‌طور دقیق بگوییم که در این سال‌ها نسبت جنسی مخاطبان انجمن به چه صورت بوده است، مسئله مشخصی نیست؛ اما از سال 1399 تاکنون فعالیتهای فرهنگی مجموعه متمرکز بر دختران شهر اصفهان بوده است.
او با اشاره به اهمیت فعالیتهای فرهنگی دخترانه، ادامه داد: یکی از دلایلی که باعث توجه بیشتر انجمن بر فعالیتهای دخترانه شد، فقدان چنین فعالیتهای آموزشی و تربیتی برای دختران است که اتفاقا با حمایت و استقبال بیشتر مخاطبانمان همراه شده است.
تمام آنچه «چتر نیلی» می‌خواهد
این فعال فرهنگی با تأکید بر اهمیت همه‌جانبه‌بودن فعالیتهای فرهنگی انجمن «چترنیلی» بیان کرد: درحال حاضر فعالیت عمده مراکز چترنیلی در چهار بعد خلاصه می‌شود که محور اصلی آن، مسائل آموزشی و تربیتی است.
او افزود: در این راستا دختران و پسران از مقطع ابتدایی تا دبیرستان، با محوریت کار گروهی و تعامل با یکدیگر، به‌صورت گروهی زیرنظر مربیان کارآزموده پرورش می‌یابند. بی‌شک چنین تعاملاتی اگر به‌صورت هــدفمنـد دنبـال شود، منجــر بــه مسئولیت‌پذیری کودکان امروز در آینده‌ای نه چندان دور می‌شود. برای مثال، نحوه برگزاری فعالیت‌هایی مثل هیئت‌های مذهبی، جشن‌های مناسبتی، اردوها و گردش‌ها، مدیریت کتابخانه و اتاق بازی با مدیریت و برنـامه‌ریــزی خود بچــه‌هــا صــورت می‌گیرد.
قیصریان همچنین با اشاره به انواع آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد که کودکان مناطق حاشیه‌نشین شهر را تهدید می‌کند، تصریح کرد: آموزش مهارت‌های فردی بر پایه مباحث اعتقادی و دینی می‌تواند کودکان را در برابر انواع آسیب‌های اجتماعی حفظ کند. به همین‌منظور در انجمن «چترنیلی» دوره‌های خودمراقبتی و خــودشفـابخشـی برای کـودکــان و خانواده‌ها نیز برگزار می‌شود.
او شاخه دوم فعالیتهای مجموعه را حوزه سلامت و مشاوره دانست و بیان کرد: باتوجه به اینکه مناطق حاشیه‌نشین و کم‌برخوردار در معرض انواع آسیب‌های اجتماعی هستند، مشاوره‌های فردی و گروهی می‌تواند به سلامت روح و روان افراد و همچنین چگونه زیستن آن‌ها کمک کند.
عضو هیئت مدیره انجمن «چترنیلی» افــزود: بــاتوجــه بــه ایــن مسئلـــه مشاوره‌های رایگان فردی و گروهی توسط مشاوران حاذق را به‌صورت هفتگی برای کودکان و خانواده‌هایشان فراهم کرده‌ایم.
او با بیان بعد دیگری از مشکلات کودکان محروم خاطرنشان کرد: مسئله دیگری که چنین کودکانی با آن مواجه هستند، سلامت جسمانی است. زندگی توأم با فقر، کمبود امکانات، سهل‌انگـاری و کوتـاهــی خانواده‌ها، باعث مشکلات جسمانی متعددی در کودکان شده است که امیدواریم با خدمات رایگانی که تـوسط پزشکــان مطرح شهرمان در خدمت کودکان و خانواده‌ها قرار مـی‌گیــرد، شــاهـد وضعیـت بهتــری باشیم.
در ادامه قیصریان با اشاره به اهمیت اشتغال‌زایی در شرایط کنونی و همچنین استفاده از نیروی انسانی جوان بیان کرد: محــور سـوم فعـالیــت انجمــن «چترنیلی» متمرکز بر فعالیتهای اقتصادی و کارآفرینی است. تلاش ما این بوده است که شرایط کار در خانه برای مادران فراهم شود تا بتوانند در کنار توجه به امور خانه و خانواده، کمک‌هزینه‌ای برای زندگی‌شان داشته باشند؛ به همین منظور چرخ‌های خیـــاطـی بـرای آن‌ها تهیـه کـرده و ماهانه کارها از در خانه‌ها جمع‌آوری و به بازار عرضه می‌شود. خوشبختانه تاکنون چنین فعالیتهای اقتصادی مورداستقبال خانواده‌ها و اهالی محل به خصوص در منطقه «حصه» قرار گرفته است.
او مسئله دیگر انجمن را در ارتباط با حوزه مددکاری و مسائل معیشتی دانست و افزود: با توجه به اینکه مشکلات مالی خانواده‌ها در کنار حفظ شأن اجتماعی آن‌ها یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها‌ی گروه است.
عضو هیئت مدیره انجمن «چترنیلی» ادامــه داد: تهیــه و عـرضــه ارزاق و مایحتاج خانوارها به‌صورت کاملا هدفمند، محدود و گزینشی و با حفظ آبرو و عزت‌نفس افراد انجام می‌شود. با وجود این، یکی از نگرانی‌های گروه، فعالیتهای غیرفرهنگی و صرفا هیجانی افراد برای کمک‌های معیشتی به مناطق محروم است.
قیصریان تصریح کرد: متأسفانه گاهی در این مناطق افرادی دیده می‌شوند که بدون شناخت خانوارها و محله، با نیتی خیرخواهانه ارزاق و کالاهایی را در خانه‌ها پخش می‌کنند؛ درحالی که اگر این کمک‌ها به‌صورت هدفمند انجام نشود، آسیب اجتماعی آن‌ها چه‌بسا از فوایدش بیشتر است.
پنجمیــن و آخــریــن محور فعــالیــت «چترنیلی» به گفته این فعال فرهنگی، برگزاری اردوها و برنامه‌های مفرح برای اوقات فراغت کودکان است. او با ابراز تأسف از سطح رفاه برخی خانواده‌های محروم بیان کرد: ما گاهی با کودکانی مواجه می‌شویم که در این شهر زندگی می‌کنند؛ اما تا به‌حال سی‌وسه‌پل آن را هم ندیده‌اند!
چنین مسائلی باعث شد تا ایجاد و برگزاری تفریحات اردوهای درون‌شهری و برون‌شهری، زیارتی و سیاحتی، بازدید از اماکن تاریخی، تئاتر و سینما، پارک و شهربازی به‌عنوان یکی از اولویت‌های گروه شناخته شود؛ فعالیت‌هایی که به‌طور مستقیم بر روحیه و احوال روانی بچه‌ها تأثیرگذار است.
معنای زندگی زیر آسمان کبود
مجتبی بصراوی نیز مسئول واحد آموزش انجمن «چتر نیلی» است. او که ۱۳ سال تجربه مدیریت مجموعه فرهنگی «رسالت» را نیز در کارنامه خود دارد، در ارتباط با پرورش هویت کودکان معتقد است: رشد شخصیت کودکان مبتنی بر دو مؤلفه است؛ یکی هویت فردی و دیگری هویت اجتماعی که مهم‌ترین بعد هویت انسان، بعد اجتماعی او است. با در نظرگرفتن این مسئله یکی از ویژگی‌های انجمن «چترنیلی» هویت‌یابی کودکان است.
او افزود: در این مؤسسه فرهنگی، کودکان هویت اجتماعی خود را پیدا می‌کنند و جایگاه اجتماعی خود را با «چتر نیلی» معرفی می‌کنند. در این میان علاوه‌بر تأثیر مستقیمی که این انجمن بر روی شناخت بچه‌ها از هویت اجتماعی‌شان دارد، اگر بتوانیم به واسطه انجمن هویت فردی و نظام فکـری‌عقیـدتی کودکــان را پــرورش دهیم، دیگر نگران جنبه اجتماعی شخصیت آن‌ها نیستیم؛ چراکه یک نظام فکری و عقیدتی سالم می‌تواند راهگشای مسیر زندگی بچه‌ها باشد.
این فعال فرهنگی، با تأکید بر تفاوت کار و سختی فعالیتهای فرهنگی و تربیتی در مناطق محروم بیان کرد: مشکل عمده ما با بچه‌های این مناطق، سطح پایین امید به زندگی در آن‌هاست. کودکان مناطق محروم پذیرفته‌اند که زندگی همین است و توقع پایین آن‌ها از زندگی، متأسفانه مانع تلاش آن‌ها برای تغییر وضعیت موجود می‌شود.
بصراوی افزود: البته جذب کودکان حاشیه شهر به فعالیتهای فرهنگی و تربیتی به مراتب راحت‌تر از کودکان سطح شهر است؛ چراکه بچه‌های مناطق محروم بیشتر از کودکان سطح شهر جویای محبت، توجه، ارتباط دوستانه و جمع خوب و سالم هستند.
در همین راستا، قیصریان نیز با توجه به بافت جمعیتی فشرده در مناطق محروم بیان کرد: برای حمایت از کودکان محروم نیازی به تبلیغات نیست؛ کافی است در این مناطق حضور پیدا کنید و فعالیت خود را شروع کنید، اهالی محل خودشان به گوش یکدیگر می‌رسانند.
او با اشاره به استعدادهای بالقوه کودکان نیز ادامه داد: درست است که شرایط زندگی کودکان حاشیه شهر با کودکان سطح شهر متفاوت است؛ اما از لحاظ یادگیری و توانایی‌های بالقوه، کودکان این مناطق با دیگر کودکان هیچ تفاوتی ندارند. طبق شناخت و تجربه ما همه کودکان مناطق محروم مستعـد و تــوانمنــد برای یادگیری هستند.
«چتر نیلی» در روزهای ابری
قیصریان در انتها با ابراز امیدواری نسبت به ارتباط کودکان با مجموعه بیان کرد: به لطف خدا بچه‌ها نسبت به کانون احساس تعلق وافری دارند و ارتباط آن‌ها با انجمن و مربیان درطول زمان قطع نمی‌شود.
مجتبی بصراوی نیز با بیان برکات معنوی حاصل از فعالیتهای فرهنگی گفت: بی‌شک حضور و فعالیت مستمر افراد در چنین مجموعه‌هایی و تأثیراتی که بر سرنوشت بچه‌ها می‌گذارند، ارزش بسیاری دارد. با این حال هیچ کس انتظار ندارد نتیجه فعالیت و تلاش‌های ما یک‌شبه حاصل شود؛ چراکه کار تربیتی نیازمند تداوم و استمرار است و تغییرات حاصل از آن طی سال‌های آتی قابل مشاهده خواهد بود.
با این وجود گاهی مربیانی بوده‌اند که به دلیل شرایط سخت و محیط نامناسب کار، ارتباطشان با مجموعه قطع شده که همین مسئله، یعنی کمبود نیروی انسانی و مربیان دلسوز یکی از مشکلات فعلی مجموعه برای ارتباط با کودکان است.
او همچنین در ارتباط با تأمین هزینه‌های انجمن بیان کرد: باتوجه به اینکه انجمن «چترنیلی» منبع درآمد ثابتی ندارد، ما به‌صورت پروژه‌ای از خیران کمک می‌گیریم و طرح‌های خود را پیش می‌بریم. با اینکه استقبال خیران و اشخاص حقیقی از چنین فعالیت‌‌ها و طرح‌هایی کم نیست و گاهی خود افراد بدون برنامه‌ریزی قبلی ما برای بچه‌ها تدارکاتی می‌بینند، مشکلات مالی اولین مانع برای انجام فعالیتهای انجمن است.
