در تعطیلات خودبه خود ارتباط خانواده با یکدیگر بیشتر می‌شود که در این بین، چه خوبست اگر برای ارتباط موثر و بهتر با همدیگر مهارت آن را کسب کنیم. در این زمینه خزان شجاعی، کارشناس ارشد مشاور خانواده راهنمایی‌های مفیدی ارائه داده است که خواندن آن را به شما توصیه می‌کنیم.
خود را بشناسید
ارتباط، واژه گسترده‌ای است که با طرز رفتارهای ما معنا می‌شود، هر کس با توجه به شکل‌گیری شخصیتش با افراد ارتباط برقرار می‌کند.
اما انگیزه اصلی ارتباط با دیگران دفع تنهایی نیست بلکه برای پرورش و پیشرفت و معنا در زندگیست. ارتباط در دل مهارت‌ها غنی می‌شود. ارتباط بطور خودکار در بین افراد ساخته نمی‌شود. هر چه توجه آگاهی لحظه به لحظه تمرین شود، ارتباط قوی‌تر خواهد شد.
منظور اینکه هر چه افراد خود را بیشتر بشناسند و استرس‌ها و هیجانات منفی روزمره خودشان را شناسایی کنند و تحت کنترل خود در بیاورند، ارتباط موثرتر خواهد شد.
به خوبی گوش دهید
امروزه با توجه به شرایط زندگی، افراد خانواده ارتباطشان کمرنگ‌تر شده و حتی حضور یکدیگر را کمتر احساس می‌کنند، کمتر با هم مذاکره و گفتگو می‌کنند و همین امر باعث شده است بسیاری تعارضاتشان حل نشده باقی بماند و زمانی‌که افراد خانواده در ایام تعطیل مثل تعطیلات نوروزی مدت زمان طولانی‌تری را با هم سپری می‌کنند، میزان تنش و تعارض و خشم آنها بیشتر می‌شود و تمام این ناکامی‌های ارتباطی، بخاطر نبود مهارتی بنام گوش دادن فعال است.
متاسفانه بسیاری از خانواده‌ها این مهارت مهم را در ارتباط با همدیگر یاد نگرفته‌اند و هر کسی برای خواسته خودش جنگیده است.
تصورکنید این افراد تمام کل روز را در کنار هم چگونه می‌توانند بدون درگیری لفظی سپری کنند.
بهتر است بدانید گوش دادن فعال، یکی از مهارت‌های اساسی زندگی است و باعث می‌شود تعادل بین پویایی و ثبات ایجاد شود.
همچنین منجر به احساس رضایت و تنش کمتری بین افراد خواهد شد. چون زیر سایه این مهارت صمیمت رشد می‌کند و اینکه افراد آگاه می‌شوند نسبت به خواسته و نیازهای یکدیگر رفتارهای جهت‌مندانه‌تری برقرار کنند، رفتارهایی که صریح هستند و ابهامی ندارند و در ارتباط آنها سمی مثل ذهنخوانی رخنه نمی‌کند.
احساساتتان را بیان کنید
افراد خانواده می‌توانند مشکلات و اختلافات خود را نه به صورت منفعلانه و نه به صورت پرخاشگرانه، بلکه به صورت جراتمندانه برطرف کنند. بسیاری از ما می‌دانیم گوش دادن فعال تعریفش چیست ولی چون تمرین نکردیم و درزندگی بکار نگرفتیم، نتوانستیم با اعضای خانواده خود ارتباط برقرارکنیم.
اما سه رهنمود برای بیان احساست و خواسته‌ها وجود دارد که میتواند باعث شود اعضا را اقناع کنید و در مقابلش به خواسته‌هایتان برسید:
الف) استفاده از عبارت من: سعی کنید موقعی که از دست همسر و فرزندتان ناراحت هستید، از عبارت من استفاده کنید. «من عصبانیم» در واقع مسئولیت را بر عهده خودتان گذاشتید.
اگر از عبارت تو استفاده کنید، باعث تنش می‌شود و اوضاع خانه را دچار آشفتگی می‌کنید. بنابراین نگذارید طرف مقابل شما دچارناامنی شود و از لحاظ عاطفی بهم بریزد و از اینکه باید چند روزی در کنار شما سپری شود را عذاب‌آور خطاب کند.
ب) در بین احساسات صادق باشید: اگر خسته‌اید وانمود نکنید خسته نیستید، ضرورت ندارد احساس واقعی خودتان را کتمان کنید، هیجانات خود را به رسمیت بشناسید.
ج) در بیان احساسات همخوان باشید: تمام جوارح شما با حرف‌هایتان هماهنگ باشد. وقتی تن صدا و زبان بدنتان هماهنگ نباشد، میتواند طرف مقابلتان را گیج کند.
در هر صورت، این سه رهنمود فوق باعث می‌شود یک ارتباط موثر را با یکدیگر داشته باشید.
در نظر داشته باشید افراد در زندگی ما قدرت ذهنخوانی ندارند و نمی‌توانند نیازها و خواسته‌های ما را بخوانند. زمانی که شما با توجه به این سه رهنمود، خواسته‌های خود را بگویید، اعضای خانواده شما هم به انتظارات شما واقف می‌شوند و در این مسیر، آنها هم از طرز برخورد شما یاد می‌گیرند چگونه ارتباط برقرارکنند.
صبور باشید
یادتان باشد مغز انسان همیشه در حال یادگیری است. باید صبور باشید و خودآگاهی خود را بالا ببرید و به دیگران فرصت دهید. این را بدانید هیچکس ناتوان نیست، فقط فقر مهارت دارد. وقتی شما حد و مرز در خانواده ایجاد کنید، می‌توانید لحظات شیرینی را با هم تجربه کنید.
وجود تعارض اجتناب‌ناپذیر است، فقط کافیست با هم مذاکره بدون قضاوت و سرزنش داشته باشید. اگر همسرتان یا فرزندتان خشمگین می‌شوند، در لحظه آگاه باشید و موقعیت را از بیرون نگاه کنید، هرگز در تله ناکامی آنها گیر نمی‌افتید بلکه می‌توانید آنها را همراهی کنید. ضمن اینکه توجه شما را که ببینند آرام می‌شوند.
فراموش نکنید همه احتیاج به توجه مثبت دارند، زمانی که احساسات آنها سرکوب نشود، بهتر می‌توانند تنش‌های درونی خود را آرام سازند و احساس همخوانی را از سوی شما دریافت کنند. ضمنا فرد به سوی همکاری با شما تمایل پیدا می‌کند.
کیک زندگیتان را درست قاچ کنید
اما برای ایام تعطیل برای اینکه دچار روزمرگی و افسردگی نشوید، از الان با خانواده کیکی را برای هر کدام طراحی کنید، کیکی که برای هر قاچش یک برنامه طراحی شده باشد.
هر چه قاچ این کیک‌ها بیشتر باشد، شما هدفمندتر خواهید شد. مثلا یک قاچ را برای بودن در کنار همسرتان قراردهید، قاچ دیگر برای بازی با فرزندتان، قاچ دیگر ورزش و قاچ دیگر تماس با دوستان، قاچ دیگر فضای مجازی و اینترنت و…
از حالا می‌توانید از طریق مذاکره و گفت‌وگو، قاچ‌های زندگیتان را طراحی کنید و از اختلافات و تنش‌ها کم کنید.
فراموش نکنید در ایامی بسر می‌برید که نمی‌توانید در فضای بیرون وقت بگذرانید چراکه باعث بهم ریختگی خلق می‌شود و همین امر موجب می‌شود هر لحظه افراد با هم دعوا کنند.
نگران نباشید؛ یاد بگیرید به صورت فعال به یکدیگر گوش کنید، از خودتان شروع کنید، اول به خودتان و احساسات خودتان گوش دهید، خودتان را نوازش کنید، یک جمله مثبت، یک نگاه عمیق‌تر به وجود خودتان هدیه کنید.
کسی که خودش را دوست داشته باشد و ذهنش را مورد شفقت قراردهد، دیگران را با تمام تفاوت‌هایشان می‌پذیرد و دوست دارد.
