به گزارش اصفهان زیبا؛ یکی از بیماری‌های شایع امروز، آرتروز است. آرتروز، نوعی از آرتریت است که پیش‌رونده محسوب می‌شود؛ بنابراین باید برای پیشگیری و درمان آن جدی بود. این موضوع مطرح‌شده در همایش «گام‌های سلامت» باغ تجربه است که در سالن باغ غدیر با سخنرانی دکتر الهه حاج‌صادقی، پژوهشگر طب سنتی و متخصص طب سوزنی، برگزار شد.
آرتروز، نوعی بیماری تخریبی مفصلی پیش‌رونده است. این بیماری مراحل دارد و معمولا از بخش خارجی استخوان شروع می‌شود؛ اما در بدن ما تمام استخوان‌هایی که حرکت می‌کنند، مفصل دارند. مفصل بین استخوان‌ها قرار می‌گیرد تا ساییده نشوند؛ با این اوصاف اگر مفصل دچار اختلال شود، آرتریت ایجاد می‌شود.
علائم بروز
دردهای اسکلتی و استخوانی، ورم، قرمزی و التهاب، گزگز انگشتان همراه با درد، گرفتگی در ماهیچه‌ها، گاهی تب و عدم انعطاف‌پذیری و سختی برگشت به حالت اولیه انگشتان زمان خم‌کردن آن‌ها، بدراه‌رفتن، بدشکل‌شدن و کجی استخوان، پهن‌شدن استخوان‌های انگشتان.
علائم پنهان: سردردی که با گردن‌درد شروع شده و به شانه منتهی شود، احساس سردی و یخی در استخوان‌ها و کف پا، احساس وجود و حرکت مایع در استخوان و دردهای مزمن کتف.
نکته: علائم آرتروز در افراد متفاوت است؛ مثلا در افرادی که استخوان‌بندی درشت دارند، معمولا درد از گردن و افرادی که استخوان‌بندی ریزتری دارند، درد از لگن شروع می‌شود. نکته دیگر اینکه، توجه به علائم، هرچند راهی برای تشخیص آرتروز است، برای تشخیص قطعی آن، نیاز به آزمایش است.
عوامل بروز
عوامل زیادی در بروز آرتروز دخیل است؛ ازجمله: سرماخوردگی مداوم، کاهش سیستم ایمنی بدن، رژیم غذایی غلط، ژنتیک، بیماری‌های خودایمنی و بیماری‌هایی مثل سرطان، انمی و… .
سایر عوامل، عبارت‌اند از: کاهش املاح و مواد معدنی در بدن که عبارت‌اند از: آهن، کلسیم، منیزیوم، منگنز، ویتامینD3، سلنیوم.
بعضی از مشاغل نیز باعث ایجاد آرتروز می‌شود؛ مثلا تأسیساتی‌ها یا آرایشگران و نیز شاغلانی که کار تکراری و یکنواخت با دست انجام می‌دهند. اشعه‌ها و امواج دستگاه‌هایی نظیر مایکروویو، مودم و… نیز تهدیدی برای آرتروز است.
ضمنا خواب بی‌کیفیت در بروز این بیماری نقش دارد؛ چراکه خواب باکیفیت باعث جذب املاح در بدن می‌شود (خواب باکیفیت، خوابی است که در حدی از سطح هوشیاری باشد، نه سبک و نه خیلی عمیق). نشانه خواب خوب این است که زمان بیدارشدن، سرحال باشید.
راه‌های پیشگیری و درمان
از سن دو سال به بالا باید برای پیشگیری از آرتروز اقدام شود.
♦ روی برچسب غذاها دقت کنید و مصرف مواد غذایی حاوی نگهدارنده را محدود کنید.
♦ از پروبیوتیک استفاده کنید؛ مثلا لبنیات حاوی پروبیوتیک که باکتری مفید برای بدن دارد، مصرف کنید (قرص‌هایی که نام آن‌ها با «بیو» آغاز می‌شود، دارای باکتری مفید برای بدن هستند).
♦ از محیط سرما و گرمای شدید بپرهیزید (رفت‌وآمد ناگهانی از محیط سرد به گرم و برعکس آن نیز برای بدن مضر است).
♦ از دم‌نوش‌هایی مثل زنجبیل و دارچین، زردچوبه، هل، زیره، پونه، گزنه، گل‌سرخ، میخک و فلفل سیاه استفاده کنید (افراد گرم‌مزاج همراه با دم‌نوش‌های خیلی گرم مثل گزنه یا زنجبیل، می‌توانند لیموترش مصرف کنند).
♦ از قرص‌های گیاهی نظیر آلترادین که حاوی عصاره زنجبیل است یا قرص گزنه استفاده کنید.
♦ از غضروف‌سازهای حیوانی مثل پاچه یا پای مرغ استفاده کنید (نسخه‌ای از ابن‌سینا: پس از پختن کله‌پاچه، آب و استخوان آن را جدا کنید و مجدد حدود چهار ساعت اجازه دهید تا بپزد؛ سپس کمی آب لیموترش تازه را روی آن بریزید تا ژلاتینش بیرون آید و آن را مصرف کنید).
♦ از پاستیل خارجی مطمئن استفاده کنید.
♦ زمان خرید داروهای غضروف‌ساز حتما به برچسب آن دقت کنید و بدون قند آن را بخرید؛ مثلا شارک یا هلسی.
♦ ویتامین D3 را همراه با منابع غذایی کلسیم مصرف کنید. منابع غذایی آن عبارت‌اند از: انجیر، دانه‌های روغنی، مویز، کشمش، آجیل به‌خصوص بادام سنگی، شیره بادام (به‌خاطر سنگینی‌اش، هفته‌ای یک یا دو بار بیشتر مصرف نشود)، حریره بادام (برای اطفال)، خشکبار، نان خشک (چون دارای رطوبت کمی است و راحت هضم می‌شود)، نان‌جو، پودر سنجد همراه با هسته و پوسته آن، برگ مو، خرماخرک و… .
♦ مصرف سبزی‌های برگ‌سبز مانند اسفناج، برگ‌چغندر، کرفس و نیز انواع کلم را از قلم نیندازید.
♦ قویت بخورید و به کودکانتان نیز گرانول غذایی (ترکیبی از آجیل و عسل) بدهید؛ همچنین کیک خانگی به‌همراه کنجد و بادام‌زمینی برای کودکانتان مفید است.
♦ آب و مایعات به‌اندازه لازم بنوشید تا از خشکی بدن پیشگیری شود (آب موجود در مواد غذایی نیز جزو مایعات محسوب می‌شود).
♦ طب سوزنی انجام دهید.
♦ برای پیشگیری از خشکی بدن از ویتامین A و E استفاده کنید و بدنتان را با روغن‌های مناسب ماساژ دهید.
♦ ورزش کنید. توجه داشته باشید که کار، ارتباطی با ورزش ندارد. ورزش جداست و باید اصولی انجام شود؛ مثلا پیاده‌روی (از پیاده‌روی طولانی‌مدت بپرهیزید و بین آن کمی استراحت کنید)؛ همچنین ورزش باید متناسب با سن، مزاج، توانایی و بیماری‌هایتان باشد.
♦ یکی از ورزش‌های مناسب برای پیشگیری یا درمان آرتروز، این است که بنشینید و پای خود را دراز کنید؛ سپس پنجه را به‌سمت بالا حرکت دهید یا دست‌ها را به‌سمت جلو ببرید و شصت را داخل مشت قرار دهید؛ سپس به‌سمت عقربه‌ها و بعد برعکس آن تا 10 بار بگردانید.
♦ چرخاندن کمر به دو سمت نیز مفید است؛ همچنین حرکت گردن به این شکل که دستان خود را زیر چانه قرار دهید و به آرامی در جهات مختلف و آرام حرکت دهید. یوگا نیز مفید است.
