بازار سرمایه در حالی سال جدید را آغاز کرد که شیوع و همهگیری بیماری کرونا در تمامی کشورهای دنیا و ازجمله ایران سبب تعطیلی بیشتر کسبوکارها شده بود و کمبود تقاضا در غیاب بزرگان بازارهای جهانی ازجمله چین و آمریکا و از طرفی افزایش طرف عرضه سبب شد افت بیسابقه قیمت کامودیتیها در سطح جهانی را شاهد باشیم. قیمت نفت برای اولین بار در چند سال گذشته به زیر 20 دلار در هر بشکه کاهش پیدا کرد. از سوی دیگر مرزهای کشورهای همسایه ایران برای جلوگیری از ورود ویروس کشنده به این کشورها، به روی تاجران ایرانی بسته شد و صادرات نفت ایران هم با کاهش چشمگیری به 200-300 هزار بشکه در روز رسید که شرایط کشور را در مسیری دشوار قرارداد. در داخل مرزها هم وضعیت بهتری را شاهد نبودیم و بسیاری از مشاغل و صنایع داخلی به تعطیلی کشیده شد. کرونا بعد از شوک تحریمها در طی دو سال گذشته، اقتصاد کشور را بیشازپیش تحت تأثیر خود قرار داد؛ اما در بازار سرمایه وضعیت متفاوتی را شاهد بودیم. در طی چند هفته ابتدایی سال جدید رکوردهای بازار شکسته شد و خیل بزرگ نقدینگی به این بازار روانه شد.
نقدینگی مهمترین عامل سنجش بازار
در کلیت بازار شاهد این بودیم که در هفتههای گذشته با این ورود پول و تزریق نقدینگی به بازار سرمایه شاخص کل بهعنوان مهمترین آیتم سنجش وضعیت کلی بازار روند صعودی به خود گرفت و این شاخص به قله یکمیلیون واحدی رسید. این در حالی صورت گرفت که تمامی پارامترهای بنیادی و معیارهای ارزیابی وضعیت بنیادی بازار در محدوده اشباع قرار داشتند. شاخص «پی بر ای» بازار بهعنوان اصلیترین و عمومیترین شاخص نسبی بررسی وضعیت بازار با رشد خیرهکننده برای سهمهای بزرگ از محدوده 5 به محدوده 11 واحد رسید که بهنوعی نشاندهنده افزایش ریسک بازار و کاهش جذابیت برای خریداران و سرمایهگذاران بود. افزایش حجم معاملات روزانه تا محدوده بالای 20 هزار میلیارد تومان را میتوان گواه این موضوع دانست که برخی از نقدینگی موجود در جامعه به سمت بازار سرمایه روانه شده است.
دلایل رشد بازار سرمایه
اما دلایل رشد شاخص بورس را میتوان در چند مؤلفه مهم ارزیابی کرد. یک دیدگاه برای وضعیت جاری بازار را میتوان این موضوع دانست که بهنوعی بازار سرمایه با تغییر پارادایم رو بهروشده و نسبتهای «پی بر ای» برای کلیت بازار نسبت به سالهای گذشته بالاتر رفته است و کمتر نمادهایی را میتوان یافت که «پی بر ای» 5 یا کمتر داشته باشند و این موضوع به دلیل بزرگ شدن بازار سرمایه و هجوم بخشی از نقدینگی سرگردان جامعه به این بازار است. دومین موضوع که میتوان مدنظر قرارداد تمایل سرمایهگذاران به خرید نمادهایی است که دارای NAV (خالص ارزش دارایی) بالاتر هستند و بهاینترتیب بسیاری سرمایهگذاران نیمنگاهی به افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی داراییها دارند که خود سبب اقبال به نمادهای کوچک و زیانده بازار و نمادهای با شرایط مشابه شده است. اما مهمترین موضوعی که میتوان از چرایی رشد بازار سرمایه موردتوجه قرار دارد، شرایط تورمی در کشور است که نهتنها بازار سرمایه بلکه در تمامی بازارهای موازی این موضوع را میتوان مشاهده کرد. در سال جاری پیشبینیها حکایت از تورم بیش از 30 درصدی در کلیت جامعه دارد و بدیهی است بازار سرمایه هم بهعنوان یکی از ارکان اقتصادی کشور تحت تأثیر این تورم عمومی قرار خواهد گرفت. توجه ویژه دولت به بازار سرمایه بهعنوان مجرایی برای تأمین مالی و همچنین دغدغه برای کوچک کردن دولت از طریق عرضههای اولیه و همچنین واگذاری صندوقهای ETF به عموم مردم و همچنین آزادسازی سهام عدالت باارزش تقریبی 300 هزار میلیارد تومان ازجمله تغییرات مهم و اساسی بازار سرمایه در سال جاری است.
تأثیر تورم در رشد بورس
با توجه به وضعیت کلی اقتصادی کشور و جهان و سقوط بازارهای مالی و بازارهای کالایی هرچند رشد بازار سرمایه نگرانکننده به نظر میرسد اگر با دید کلانتری به این موضوع نگاه کنیم تورم موجود در کشور در این بازار هم اثرگذار است. رشد دلار به بالای 17 هزار تومان، رشد قیمت مسکن و رشد عمومی قیمت کالاها در بازارهای موازی همگی نشاندهنده افت ارزش ریال و کاهش قدرت خرید است. درنتیجه طبیعی است بخشی از نقدینگی عظیم کشور برای در امانماندن از این تورم به سمت بازار سرمایه هدایت شود، بهاینترتیب انتظار ریزش از کلیت بازار را نداریم ولی اصلاح قیمتها با توجه به این رشد چشمگیر طبیعی است.
