سیاتیکا معمولا هنگامی اتفاق می‌افتد که فتق دیسک بین مهره‌ای، خار استخوان در ستون فقرات یا تنگ‌شدن ستون فقرات (تنگی نخاع) بخشی از عصب را فشرده کند. این امر باعث التهاب، درد و اغلب مقداری بیحسی در پای آسیب‌دیده می‌شود. اگر چه درد ناشی از آن می‌تواند شدید باشد، اما بیشتر موارد در طی چند هفته با درمان‌های غیر جراحی برطرف می‌شوند. افرادی که دچار سیاتیک شدید هستند و قدرت اندام تحتانی‌شان کاهش یا عملکرد روده یا مثانه‌شان تغییر می‌یابد، ممکن است لازم شود که جراحی کنند. در کل، دردی که از ستون فقرات تحتانی(کمر) به باسن و پشت ساق کشیده می‌شود، مشخصه سیاتیک است. شما ممکن است تقریبا در هر جایی از مسیر عصب احساس ناراحتی کنید. شدت درد می‌تواند بسیار متفاوت باشد، از یک درد خفیف تا یک احساس تیر، سوزش یا یک درد طاقت‌فرسا. گاهی‌اوقات می‌تواند مانند لرزش یا برق‌گرفتگی احساس شود. هنگام سرفه یا عطسه ممکن است بدتر شود و نشستن طولانی‌مدت می‌توانــــد علائم را تشدید کند. همچنین برخی از شما بیحسی، گزگز یا ضعف عضلانی در پا یا پاهای آسیب دیده دارید و ممکن است در یک قسمت از پا درد داشته باشید و در قسمت دیگر بیحسی وجود داشته باشد.
زمان مراجعه به پزشک
سیاتیک خفیف معمولا با گذشت زمان از بین می‌رود، اما اگر اقدامات مراقبتی در منزل نتوانست علائم شما را تسکین دهد یا درد شما بیش از یک هفته طول بکشد، شدید یا به تدریج بدتر شود، با پزشک خود تماس بگیرید.
در صورتی که درد ناگهانی و شدیـــــدی در کمر یا پا و بیحسی یا ضعف عضلانی در پا دارید.
در صورتی که این درد به دنبـــــال صدمات شدید مانند تصادف رانندگی رخ دهد.
در صورتی که در کنترل ادرار یا مدفوع مشکل دارید.
علل
درد سیاتیک زمانی اتفاق می‌افتد که عصب سیاتیک، معمولا توسط دیسک فتق در ستون فقرات یا رشد بیش از حد استخوان (خار استخوان) در مهر‌ه‌ها تحت فشار قرار گیرد.
به ندرت عصب می‌تواند توسط تومور فشرده شود یا توسط بیماری مانند دیابت آسیب ببیند.
عوامل خطر
عوامل خطر برای سیاتیک عبارت‌اند از:
سن: تغییرات مرتبط با سن در ستون فقرات مانند فتق دیسک و خار استخوان، شایع‌ترین دلایل سیاتیک هستند.
چاقی: با افزایش استرس بر روی ستون فقرات، وزن اضافی بدن می‌تواند به تغییرات ستون فقرات که باعث تحریک سیاتیک می‌شوند، کمک کند.
نوع شغل: شغلی که شما را مجبور به چرخاندن کمر، حمل بارهای سنگین یا رانندگی طولانی مدت کند، ممکن است در سیاتیک نقش داشته باشد، اما هیچ مدرک قطعی در مورد این ارتباط وجود ندارد.
نشستن طولانی مدت: افرادی که به مدت طولانی می‌نشینند یا سبک زندگی کم تحرک دارند، بیشتر از افراد فعال دچار سیاتیک می‌شوند.
دیابت: این وضعیت که بر نحوه استفاده بدن از قند خون تأثیر می‌گذارد، خطر آسیب عصبی را افزایش می‌دهد.
عوارض
اگر چه بیشتر افراد به طور کامل و بدون درمان بهبود می‌یابند، اما سیاتیک می‌تواند به طور بالقوه باعث آسیب عصبی دائمی شود. در ضمن بی‌توجهی به آن می‌تواند عواقب زیادی به دنبال داشته باشد.
راه‌های پیشگیری
همیشه پیشگیری از وقوع سیاتیک ممکن نیست و ممکن است این بیماری عود کند. موارد زیر می‌تواند در محافظت از کمر شما نقش اساسی داشته باشد:
به طور منظم تمرین کنید: برای قوی نگه داشتن کمر خود، توجه ویژه‌ای به عضلات اصلی خود داشته باشید، به‌خصوص عضلات شکم و فیله‌های کمری. از پزشک خود بخواهید فعالیت‌های خاصی را توصیه کند.
هنگام نشستن حالت بدنی مناسبی داشته باشید: یک صندلی با پشتیبانی مناسب از کمر، بازوها و پایه چرخان انتخاب کنید. در نظر داشته باشید که بالش یا حوله رول شده را در قسمت کوچک پشت خود قرار دهید تا قوس طبیعی آن حفظ شود.
از مکانیک بدن خوب استفاده کنید: اگر مدت طولانی ایستاده‌اید، هر از چند گاهی یک پایتان را روی چهار پایه یا جعبه کوچک قرار دهید. وقتی چیزی سنگین را بلند می‌کنید، بگذارید اندام تحتانی شما کار را انجام دهد. مستقیم به بالا و پایین حرکت کنید. پشت خود را صاف نگه دارید و فقط از زانو خم شوید.
بار را نزدیک به بدن خود نگه دارید و از بلندکردن و پیچاندن هم‌زمان خودداری کنید. توجه داشته باشید که اگر جسم سنگین یا ناجور است، از کسی کمک بخواهید و به تنهایی این کار را انجام ندهید.
راه تشخیص
در طول معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است قدرت عضلات و رفلکس‌های شما را بررسی کند.
به عنوان مثال، ممکن است از شما خواسته شود که روی انگشتان پا یا پاشنه خود راه بروید، از حالت چمباتمه بلند شوید و در حالی که به پشت دراز می‌کشید، پاهای خود را یکی یکی بلند کنید. درد ناشی از سیاتیک معمولا در طی این فعالیت‌ها بدتر خواهد شد.
آزمایش‌های تصویربرداری
بسیاری از افراد فتق دیسک یا خار استخوان دارند که در گرافی ساده و سایر آزمایشات تصویربرداری ظاهر می‌شوند، اما هیچ علامتی ندارند.
از این رو پزشکان معمولا این آزمایشات را درخواست نمی‌دهند مگر اینکه درد شما شدید باشد یا در عرض چند هفته بهبود نیابد.
گرافی ساده: در گرافی از ستون فقرات ممکن است رشد بیش از حد استخوان(خار استخوان) وجود داشته باشد که ممکن است بر روی یک عصب فشار وارد کند.
MRI: MRI تصاویر مفصلی از استخوان و بافت‌های نرم مانند فتق دیسک تولید می‌کند.
سی تی اسکن: وقتی از CT برای تصویربرداری از ستون فقرات استفاده می‌شود، ممکن است قبل از عکسبرداری با اشعه ایکس، یک ماده حاجب به کانال نخاع شما تزریق شود روشی که میلوگرام CT نامیــــــــده می‌شـــــــود.
سپس این رنگ در اطراف نخاع و اعصاب نخاعی شما گردش می‌کند که درنتیجه اسکن به رنگ سفید دیده می‌شوند.
نوار عصب و عضله(EMG/NCV): این آزمایش تکانه‌های الکتریکی تولیدشده توسط اعصاب و پاسخ‌های عضلات شما را اندازه‌گیری می‌کند. این تست می‌تواند فشرده‌سازی عصب ناشی از فتق دیسک یا باریک شدن کانال نخاع شما(تنگی نخاع) را تأیید کند.
راه‌های درمان
اگر با اقدامات مراقبت از خود درد شما بهبود پیدا نکرد، ممکن است پزشک برخی از روش‌های درمانی زیر را به شما پیشنهاد دهد.
داروها: انواع داروهایی که ممکن است برای درد سیاتیک تجویز شوند عبارت‌اند از:
ضد التهاب‌ها
شل کننده‌های عضله
اوپیویید‌ها
داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای
داروهای ضد تشنج
فیزیوتراپی
نکته: هنگامی که درد حاد شما بهبود یافت، پزشک متخصص طب فیزیکی می‌تواند یک برنامه توان بخشی برای جلوگیری از آسیب‌های بعدی شما طراحی کند.
این به طور معمول شامل تمریناتی برای اصلاح وضعیت بدن، تقویت عضلات پشتی و بهبود انعطاف‌پذیری شماست.
تزریق استروئید: در بعضی موارد، پزشک ممکن است تزریق داروی کورتیکواستروئید را در اطراف ریشه عصب درگیر توصیه کند. کورتیکواستروئیدها با سرکوب التهاب در اطراف عصب تحریک شده به کاهش درد کمک می‌کنند.
تعداد تزریقات استروئیدی که می‌توانید انجام دهید، محدود است. زیرا هنگام تزریق بیش از حد، خطر عوارض جانبی جدی افزایش می‌یابد.
گفتنی است اثرات این نوع تزریق‌ها معمولا در طی چند ماه از بین می‌رود.
عمل جراحی: این گزینه معمولا مختص مواردی است که عصب فشرده باعث ضعف قابل توجه، از دست دادن عملکرد روده یا کنترل مثانه یا درد شدید و مقاوم به درمان غیر جراحی شود. جراحان می‌توانند خار استخوان یا بخشی از دیسک بیرون زده را که بر روی عصب فشرده فشار می‌آورد، بردارند.
