برای باخبرشدن از جزئیات این رویداد مهم مجسمهسازی اصفهان و بایدها و نبایدهای برگزاری یک سمپوزیوم مجسمهسازی با پیمان کریمی، رئیس اداره مجسمهسازی و المانهای شهری سازمان زیباسازی شهرداری اصفهان و مرتضی بصراوی، مجسمهساز و نقاش، گفتوگو کردیم.
پیمان کریمی، رئیس اداره مجسمهسازی و المانهای شهری سازمان زیباسازی شهرداری اصفهان، درباره برگزاری هفتمین سمپوزیوم مجسمهسازی اصفهان بهصورت مجازی میگوید: «یکی از برنامههای مهم سال جاری سازمان زیباسازی شهرداری اصفهان اجرای سمپوزیوم مجسمهسازی اصفهان بود؛ البته برنامهریزی اولیه ما برگزاری به شکل مجازی نبود؛ بلکه قصد داشتیم به روال سالهای گذشته با حضور هنرمندان مجسمهساز سراسر کشور در اصفهان این رویداد را اجرایی کنیم؛ بااینحال در ادامه شرایط خاص بیماری کرونا، همچنین ادامه محدودیتها درنهایت تصمیم گرفتیم این دوره از سمپوزیوم مجسمهسازی اصفهان را بهصورت مجازی برگزار کنیم؛ به این صورت که از طریق فضای مجازی و سایت سازمان پروسه ساخت آثار را در قالب برنامههای زنده یا ویدئوهایی ضبطشده در معرض دید مخاطبان قرار دهیم.»
او درباره بخشهای مختلف هفتمین ســمپـــوزیـــوم مجسمــهسازی اصفهان هم صــحبــت مـــیکنــد: «ســمــپــوزیوم مجسمهسازی اصفهان از دو بخش تشکیل شده است: یک بخش، سردیس که هشت نفر از مجسمهسازان مطرح کشور در آن در حال ساخت هشت سردیس هستند. این هشت سردیس به هشت نفر از شهدا و مشاهیر اصفهان تعلق دارد که غالبا یک ایستگاه مترو نیز به نام آنها نامگذاری شده و قرار است شش سردیس در ورودیهای مترو جایگذاری شود. یک بخش هم بخش ترکیب مواد با استفاده از متریال چوب و آهن است که پنج هنرمند برجسته مجسمهسازی اصفهان، یعنی آقای محمدرضا مکارمی، خانم آناهیتا قاسمخانی، خانم مهین دائمکار، آقای فرهاد پاکنژاد و آقای محمد فرخنژاد در حال ساخت آثار هستند. متریال بر اساس درخواست دوستان مجسمهساز توسط سازمان زیباسازی تهیه شده و در اختیار دوستان قرار گرفته است. موضوع این بخش آزاد و آثار در کارگاههای این دوستان در حال ساخت است.»
تنها راه تعطیلنشدن سمپوزیوم برگزاری مجازی آن بود
کریمی با بیان اینکه سمپوزیوم در شکل درست و کلاسیکش باید بهصورت حضوری برگزار شود، از تلاش سازمان زیباسازی برای قطعنشدن روند برگزاری این رویداد میگوید: «بخش مهمی از برگزاری سمپوزیوم این است که شهروندان و مخاطبان از نزدیک شاهد خلق یک اثر هنری باشند و هنرمندان هم در کنار هم به فعالیت بپردازند. با تمام این تفاسیر اما شرایط کنونی تمامی هنرها را دچار مشکل کرده است و بهنوعی همه هنرها برای ادامه فعالیت از تعریفهای همیشگی و معمول خود دور شدهاند. سمپوزیوم هم از این قاعده مستثنا نیست؛ ما برای ادامه فعالیت و دورشدن از ایده تعطیلی و برگزارنشدن باید با ایده برگزاری مجازی کنار میآمدیم؛ علاوه بر این هنرمندان هم بابت اینکه سازمان زیباسازی باوجود شرایط دشوار همچنان اصرار به برگزاری سمپوزیوم مجسمهسازی اصفهان دارد، استقبال کردند.»
دبیرخانه دائمی سمپوزیوم در اولین فرصت تأسیس میشود
رئیس اداره مجسمهسازی و المانهای شهری سازمان زیباسازی شهرداری اصفهان یکی از کارهای مهم این سازمان در آینده نزدیک را تأسیس دبیرخانه دائمی این رویداد قلمداد میکند: «یکی از نکاتی که بلافاصله بعد از اتمام ششمین سمپوزیوم مجسمهسازی در دستور کار قرار گرفت، تأسیس دبیرخانه دائمی سمپوزیوم در اصفهان بود. قرار بر این بود که این دبیرخانه با برنامهریزیهایی تبدیل به رویدادی همیشگی برای اصفهان شود؛ اما شرایط سخت کرونا و بلاتکلیفی بهوجودآمده در سال جاری، برنامههای ما برای شکلدادن به دبیرخانه دائمی را بهخوبی پیش نبرد؛ بااینحال نفس برگزاری سمپوزیوم حتی در این شرایط دشوار در دستور کار ما قرار گرفت؛ چراکه برای ادامه پیداکردن و تأثیرگذاری یک رویداد نیاز به نوعی تکرار و تداوم داریم و قطعشدن و برگزارنشدن آن میتوانست روند خوب سمپوزیوم را متوقف کند. امیدواریم بعداز اینکه شرایط به حالت عادی برگشت با اقدامات اولیهای که انجام دادهایم، دبیرخانه دائمی سمپوزیوم مجسمهسازی اصفهان را تأسیس کنیم.»
پیمان کریمی به برخی تأثیرات تداوم برگزاری سمپوزیوم مجسمهسازی اصفهان هم اشاره میکند: «یکی از بزرگترین اتفاقهایی که در جریان برگزاری سمپوزیوم شکل میگیرد، تعاملات هنری با هنرمندان برجسته مجسمهسازی است. در پی حضور هنرمندان در سمپوزیوم صحبتهایی شکل میگیرد که منجر به خلق آثاری فاخر برای شهر اصفهان میشود.
حاصل یکی از این تعاملات، ساخت مجسمهای است که آقای ملانوروزی از چوگانسواری بر اسب ساخته و قرار است طی هفتههای آینده در اصفهان جایگذاری شود. دیگر موردی که میتوان از آن یادکرد، تأثیری بود که بر مخاطبان دورههای اول این رویداد گذاشت. خاطرم هست در دورههای اول یک جوان دبیرستانی پیگیر هرروزه سمپوزیوم بود و مدام در گفتوگو با هنرمندان مجسمهساز دیده میشد و خوشبختانه حالا شاهد این هستیم که این فرد تبدیل به یکی از مجسمهسازهای خوب اصفهان شده است و طبیعتا برگزاری رویدادهایی نظیر سمپوزیوم میتواند تأثیرات اینچنینی بهجا بگذارد.»
فضای رقابتی برای استادان مجسمهسازی جذاب نیست
کریمی درباره برگزاری غیررقابتی این رویداد هم توضیحاتی ارائه میدهد: «در تمام دورههای برگزاری سمپوزیوم مجسمهسازی اصفهان بهجز دور اول که بخشی بهعنوان بخش دانشگاهی در آن وجود داشت و بهصورت رقابتی برگزار شد، تمامی دورهها را بهصورت غیررقابتی برگزار کردیم. دلیل غیررقابتیبودن هم از تجربهای میآید که در این سالها و حضور در فضای تجسمی و سازمان زیباسازی پیدا کردیم: اول اینکه، بسیاری از بزرگان عرصه مجسمهسازی اساسا علاقهای به شرکت در رویدادی رقابتی ندارند و خیلی به این نوع رقابت روی خوش نشان نمیدهند و سعی میکنند وارد بازیهای رقابتی نشوند؛ دوم اینکه، به نظرم فضای غیررقابتی باعث میشود هنرمند در فضایی آرام به خلق اثر بپردازد و نتیجه کار بهتر شود.»
سمپوزیوم باید سیاستگذاری مشخصی داشته باشد
مرتضی بصراوی، مجسمهساز و نقاش، درباره برگزاری هفتمین سمپوزیوم مجسمهسازی اصفهان بهصورت مجازی میگوید: «مفهوم سنتی سمپوزیوم، یعنی اینکه آرتیست در ارتباطی نزدیک با مردم روند ساخت یک اثر را به اشتراک بگذارد؛ اما در چنین شرایط پیچیدهای که شیوع ویروس کرونا همه برنامهها را بههمریخته، برگزاری مجازی سمپوزیوم اجتنابناپذیر است؛ بااینحال از منظر من باید مرکز جامعی وجود داشته باشد تا روند کار تمامی دوستانی که مشغول فعالیت هستند، بهصورت مجازی در مقابل دید مردم قرار بگیرد. با تمامی این صحبتها به نظرم اینکه سازمان زیباسازی توانسته چندین دوره سمپوزیوم مجسمهسازی اصفهان را با پیگیریهای مدام برگزار کند، اقدام بسیار ارزشمندی است و باید به دوستان زیباسازی دستمریزاد گفت.» او از لزوم وجود سیاستگذاری مشخص برای این رویداد هم صحبت میکند: «فکر میکنم اگر دورههای مختلف سمپوزیوم دارای تمی مشخص باشد و هرسال شاهد تمی بهخصوص برای آن باشیم، امکان مقایسه آثار طی دورههای مختلف سمپوزیوم فراهم شود. جدا از بحث تم به نظرم سمپوزیوم باید سیاستگذاری مشخصی داشته باشد و در اثر این سیاستگذاری مسیری را طراحی و اجرا کند. این امر باعث میشود در یک بازه زمانی طولانیمدتتر بتوان به بررسی روند سمپوزیوم و همچنین آثار خلقشده در آن پرداخت.»
سمپوزیومها عموما رقابتی هستند
بصراوی با بیان اینکه سمپوزیومها عموما بهصورت رقابتی برگزار میشوند از هنرمندانی نام میبرد که اساسا با حضور در سمپوزیوم شناخته میشوند: «در دنیا اساسا آرتیستهایی را داریم که سمپوزیست هستند و کارشان شرکت در سمپوزیومهای مختلف است و زندگیشان از طریق ورودیهای سمپوزیومها و جوایز آن میگذرد. البته ورودی چنین رویدادهایی عموما آنچنان چشمگیر نیست و آرتیستها هم برای نشاندادن تواناییها و تکنیکهایشان و درنهایت بردن جایزه سمپوزیوم در این رویدادها شرکت میکنند. البته سمپوزیومهای بدون جایزه هم وجود دارند؛ بااینحال فــکر مــیکنــم تــعــدادشــان کمــتــر از سمپوزیومهای رقابتی باشد.»
سمپوزیومها امکان ایجاد جریان هنری را ندارند
این مجسمهساز در پاسخ به این پرسش که آیا سمپوزیومها میتوانند جریانی هنری را شکل دهند یا خیر، میگوید: «ایجاد جریان نیازمند بسیاری از مسائل است؛ اما اینکه یک سمپوزیوم بارها برگزار شود ممکن است آرامآرام شروع به تأثیرگذاری کند. به نظرم امکانپذیر نیست که یک سمپوزیوم، یک جریان هنری را شکل دهد؛ چراکه ایجاد جریان نیازمند مسائل مختلفی ازجمله پشتوانه فکری و مالی است؛ بااینحال برگزاری رویدادهایی نظیر سمپوزیوم اصفهان تأثیرش را خواهد گذاشت.» بصراوی میافزاید: «عموما درباره جریان بهاشتباه صحبت میکنیم. جریانها به این شکل بهوجود آمدند که در ضدیت با جریان رسمی و در مقابل آنها شکل گرفتند؛ بهعنوانمثال، مکتب سقاخانه در دورانی جریان بهحساب میآمد؛ چراکه برخلاف جریان حاکم نقاشی کلاسیک مانند کارهای کمالالملک شکلگرفته و مسیری متفاوت را پیشنهاد کرده است. از این منظر سمپوزیومها عموما ضد جریان نیستند و ازلحاظ فکری و مالی در این مسیر حرکت نمیکنند. سمپوزیوم درواقع میتواند زمینه را برای ظهور و بروز یکسری جوانهای مجسمهساز فراهم کند تا آنها با تجربه و یادگیری جریانی را بهعنوان سمپوزیستها شکل دهند.»
