صفحهای در اینستاگرام تأسیس و فعالیت خود را شروع میکنند. «بانی شو» حاصل تلاش چند دانشجوی پزشکی است که در سال 97 استارتش زده میشود و امروز به یک رسانه بزرگ برای تبادل اطلاعات پزشکی تبدیل شده است. دکتر پریا بلورینژاد، به عنوان نماینده این تیم از بانی شو میگوید.
از شروع تا امتداد مسیر
در اسفندماه 97 فکر بانی شو به ذهنشان میرسد، روز و شبشان را صرف آن میکنند ودر نهایت بررسی و پژوهش را استارت میزنند. از آن زمان تاکنون با مشارکت شهرداری اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی، مرکز تحقیقات و انجمن بیماریهای مختلف 28 رویداد آنلاین برگزار کرده و 30 ویدئو و 180 پوستر و اینفوگرافی در فضای مجازی و اینستاگرام منتشر میکنند. بلورینژاد در مورد انگیزهشان برای این کار اینطور میگوید: «ما میدیدیم که اکثر اطلاعات سلامت از هر تریبونی منتشر میشود مگر سایتهای رسمی، علمی و قابل اعتماد. مقصود بسیاری از این منابع از پیش روشن بود، فعالیت تجاری. بسیاری از مردم به خاطر عدم اعتماد به این منابع، پرسشهای بسیاری درمورد سلامتی و بیماری خود و خانوادهشان دارند. دسته دیگری از مردم که این منابع را مطالعه میکنند و توصیههای موجود را دنبال میکنند دچار آسیبهای جبران ناپذیر میشوند. این روزها دیدن این آسیبها در کلینیک و بیمارستان بسیار شایع شده است. مثل پدر 47 سالهای که قصد درمان درد قلبی با ماساژ و دوش آب گرم داشته است و حالا با سکته وسیع به ما مراجعه میکند. خانم 31 سالهای که به تازگی مادر شده است و برای درمان سردردش شش ماه ترکیب 4 دمنوش گیاهی را استفاده کرده و حالا با نارسایی کبد به بیمارستان میآورندش. از طرفی در سایتهای معتبر و علمی مطالب طولانی نوشته میشود که برای خواننده جذابیت چندانی ندارد. مثالهای بسیاری هست برای گفتن و ما هرروز این مسائل را میبینیم و متوجه میشویم که سواد سلامت پایین باعث آسیبهای جبران ناپذیر به بدن میشود که البته هزینههای غیرقابل برگشتی را هم افراد متحمل میشوند. خیلی از ما در جایگاه پزشک حرص میخوریم و ناراحت میشویم که این مسائل برای مردم اتفاق میافتد.» بلورینژاد و تیمش از آنجایی که با اصول داستان نویسی، تصویرسازی و طراحی پیامهای بهداشتی آشنایی داشتند، تصمیم میگیرند که اطلاعات پزشکی خود را به صورت داستان و با بیانی جذاب به گوش مردم برسانند تا حداقل با این آگاهی بخشی از بروز برخی اقدامات نادرست پیشگیری کنند. تلفیق پزشکی با داستان، تدوین و موشن گرافی منجر به تولد بانیشو میشود.
سواد پزشکی برای همه
تصویر، داستان و روایت منجر به ملموس شدن دانش سلامت میشود و این کار را بانیشو انجام داده است. کاری تیمی که متشکل از پزشکان و متخصصان امور تولید محتوا است و تمام کارها به دلیل حجم زیادشان بین افراد مستقر در تیم تقسیم میشود. این پزشک عمومی اعتقاد دارد که اگر مسائل پزشکی را با روایتهای واقعی به گوش مردم برسانند و این اطلاعات حالت دستوری و امرونهی نداشته باشند، مردم راحتتر آنها را میشنوند و میپذیرند. برای همین آنها اطلاعات خود را در قالب ویدئو، پادکست و پوستر به گوش مردم میرسانند. بانیشو قصد دارد در آینده پیامهای بهداشتی را با استفاده از تکنولوژی هوش مصنوعی به دست مردم برساند. منظور از این کار این است که پیامهای بهداشتی به دست پدربزرگ، مادربزرگها و نوجوانها برسد که آن پیام فقط مختص به خودشان و ویژه بیماریای باشد که آنها با آن درگیر هستند.
از دیگر کارهایی که بانیشو انجام داده است این است که دسترسی اطلاعات خود را برای همه افراد فراهم کند. حتی افرادی که نیازهای ویژه دارند، مثل ناشنوایان. «درصدی از مخاطبان ما ناشنوا هستند. ارتباط گرفتن با این بیماران و آماده کردن بسترهای دیجیتال برای این افراد سخت است. یکی از دغدغههای ما این است که دوستدار افراد کمشنوا و ناشنوا باشیم. چراکه این افراد حتی اگر به صورت حضوری هم به پزشک مراجعه کنند، ارتباطی بین آنها و پزشک بسیار سخت است. برای ما اهمیت داشت که این افراد هم جزو جامعه مخاطبان ما باشند. برای همین هزینههای کار را بیشتر کردیم تا خدمترسانیمان گستردهتر شود. ویدئوهایی که در اینستاگرام میگذاریم همراه با زیرنویس است و تا الان دو لایوی برگزار کردهایم که یک مترجم برای زبان اشاره همراه ما بوده است. این کارها را همگی همراه با مشاوران کمشنوایمان انجام دادیم.» بانیشو استارتاپ مصوب دانشگاه علوم پزشکی اصفهان است که پشتوانههای علمی این استارتاپ در حوزههای تخصصی و فوق تخصصی است. درخصوص منابع مالی و دولتی این استارتاپ چندان از این سوتامین نمیشود اما میتوانند با این کار زیرساختی فراهم کنند تا نهادهای دیگر در تولید محتوای پزشکی روی آنها حساب باز کنند. تا الان هم پزشکان و کلینکهای زیادی خواهان این بودهاند که تیم بانیشو با آنها مشارکت کنند. در حال حاضر یک بیمارستان دولتی نیز امر آموزش به بیمار را با همکاری بانی شو انجام میدهد.
به برکت کرونا
این پزشک فعال اعتقاد دارد که کرونا باعث شد که فاصله مردم با کادر درمان کمتر شود و این اتفاق خوش یمنی بوده است. چون در این ایام وقتی مردم ایستادگی و دلسوزی تیم سلامت و درمان را دیدند متوجه شدند که همگی دغدغه سلامت آنها را دارند. بلورینژاد میگوید: «ما همان افرادی هستیم که در مهمانیها هروقت ما را میبینید از ما سؤالات پزشکی میپرسید! الان هم قصدمان از ایجاد بانیشو همین است. اینکه سواد سلامت را بین عموم مردم ترویج دهیم و آموزشهایی را که به درد مردم میخورد، انتقال دهیم.» همکاری یک شرکت اصفهانی ارتباطات خلاق به اسم نارون با بانی شو برای حکم سکوی پرتاب را داشته است. نهادها و مؤسسات زیادی تا اینجا با بانی شو همکاری داشتهاند. انجمن دانشجویان علوم پزشکی کشور، گروه پرستاری دوپامین و بیمارستانهای شهید بهشتی، امین، خورشید و چمران، مرکز تحقیقات مختلف مثل بیماریهای عفونی که برای کنترل مصرف نابهجای آنتیبیوتیکِ مردم، دست به دست بانی شو دادند و کمپین بزرگی در سطح شهر و فضای مجازی برگزار کردند.
در این بین مرکز تحقیقات روان ایران و سوئیس نیز با بانیشو همکاری کرده است. این مرکز پژوهشی در مورد استرس و افسردگی مردم در ایام قرنطینه برای کرونا انجام داده است. «نکتهای که این پژوهش داشت این بود که وقتی میخواستیم پرسشنامهاش را بین مردم پخش کنیم، به آنها گفتیم که نتیجه پژوهش را در اختیارشان میگذاریم و این کار را کردیم. وقتی نتیجه این پژوهش مشخص شد با طراحی پوستر و ساخت یک ویدئو نتیجهگیری این تحقیق در اختیار مردم قرار گرفت. ما با ساخت یک انیمیشن روایت و نتایج این پژوهش را برای مردم گفتیم.
پزشکان همراه، همراه پرشکان
همراهان بانیشو بیش از 33 پزشک و 10 نهاد پزشکی هستند. پزشکانی شناخته شده که دغدغه شهرت ندارند و انگیزه آنها برای مشارکت در این کار، مسئولیت اجتماعی و آگاهی بخشی مردم در زمینه تخصصشان است. آنها اعتقاد دارند فرصت کمی برای آگاهی بخشی مردم در بیمارستان و مطب وجود دارد و برای همین از این تریبون میخواهند اطلاعات پزشکی خود را به گوش افراد مختلف برسانند. بلورینژاد میگوید که آرمانی که دارند و برایش تلاش میکنند، باعث دلگرمی و پشتکارشان است. «ما با دنبال کنندگان کمی کارمان را شروع کردیم. الان ویدئوهای ما حدود 60 هزار بازدید دارند. وقتی این چیزها را میبینیم و وقتی میبینیم که مردم به ما اعتماد کردند و سوالاتشان را از ما میپرسند، همین قوت قلبمان میشود. اخیراً فیدبکهای زیادی از مردم میگیریم. در طول روز حداقل 10 پیام مبنی بر این میگیریم که خدا خیرتان دهد که اطلاعرسانی میکنید. وقتی اینها را میبینیم خیالمان راحت میشود که در خط هدف حرکت میکنیم.»
تلفیق هنر و رسانه با علوم پزشکی
افراد تیم بانیشو از اسفند 97 تا خرداد 98 مطالعه میکردند و تمام استراتژیهایی موجود را مورد بررسی قرار میدهند تا ببینند سواد سلامت در چه زمینههایی ضعف دارد. بعد از خرداد 98 با چند استودیوهای هنری همکاری میکنند تا بتوانند علوم پزشکی را با هنر و رسانه تلفیق کنند و اینطوری پیام بهداشتی را متناسب با فرهنگ مردمدر اختیارشان بگذارند.
در تیر ماه 98 همزمان با کمپین پرفشاری خون در ایران آنها استارت اطلاعرسانی مجازی در مورد این بیماری را میزنند و کار خود را در این زمینه شروع میکنند. نقطه قوتی که در بانیشو مطرح است این است که موسسانش توانستهاند این تیم را به یک تیم حرفهای تبدیل کند و در کنار این با تیمهای رسانهای و هنری حرفهای دیگر همکاری میکنند. کمیته مشورتی بانی متشکل از مشاور رسانه، روانشناس، جامعه شناس، متخصصین اخلاق پزشکی است. کار بانیشو چند بخشی است و همه متخصصین در همه حوزهها به آنها کمک میکنند. چراکه به گفته بلورینژاد یک پزشک نمیتواند به تنهایی محتوایی تولید کند، هم تیم حرفهای و دغدغهمند میخواهد و هم مشاور.
بیماریهای مختلف، اطلاعات گسترده
بانیشو تا به الان روی چندین حوزه بهصورت گسترده کار کرده است که برخی از آنها در فضای مجازی منتشر شده و برخی در دست انتشار است: فشار خون، زردی در نوزادان، عوارض مصرف نابهجای آنتیبیوتیک، شیردهی، کمآبی نوزادان و شیرخواران، بهداشت دست، مسمومیت با گاز منوکسید کربن، جایگاه پزشک و بیمار، چاقی، کرونا (در کودکان، زنان باردار، مادران شیرده، افراد با بیماریهای زمینهای)، روزهداری و بیماریها، سلامت روان سالمندان در کرونا، ترک سیگار، مراقبت پوست و مو، آندومتریوز، خونریزی زنان در یائسگی، قاعدگیهای نامنظم، بدرفتاری جنسی، استرس و افسردگی در کرونا، بهبود سلامت مغز و اعصاب، کمردرد، چندتا از ناهنجاریهای کودکان مثل مقعد بسته، شکاف کام ولب و… .