زیباسازی شهری با تأکید بر الگوهای طراحی شهری

در چنین شرایطی زیباسازی به طراحی شهری حومه‌ای تبدیل می‌شود که خود یک زمینه تخصص خاص با اصول و قواعد مربوط است. در واقع زیباسازی در تمام ابعاد کالبدی و ظاهری بناهای شهری دخالت می‌کند. متأسفانه ما در ایران زیباسازی را نوعی پوشش سطحی سیما و منظر زشت شهری فرض می‌کنیم. در مقابل نماهای رهاشده شهری یا مصالح بی‌هویت که امروزه در سطح کشور بیداد می‌کند، این‌گونه دخالت‌های شهرداری توانسته به نحوی فضاهای شهری را از به‌هم‌ریختگی مناظر و چشم اندازهای شهری نجات دهد. در همین راستا زیباسازی در خیلی از کشورها به خصوص کشورهایی که در زمینه طراحی، نماسازی و استفاده از مصالح مناسب ضعف داشتند، رونق زیادی گرفت. در کشورهای اروپایی این‌گونه مکان‌ها محلی برای رقابت تنگاتنگ هنرمندان شد، به طوری که دیوار نویسی یک حرفه مجزا از دیگر هنرهای موجود مطرح و بازار بسیار خوبی را نیز به خود اختصاص داد.
در برخی کشورهای دنیا به دیوارنویسی بسنده نکرده و از کف مسیر حرکتی پیاده رو یا فضای شهری پر رفت‌وآمد استفاده کرده و نقاشی زمینی انجام می‌دهند. این هنر در راستای کمک خرجی برای تولیدکننده اثر است که در آن ذوق شخصی و نیاز به ایجاد درآمد در هنرمند قابل مشاهده است. از این منظر، فضای شهری فضایی است که زیبا باشد و معیارهای زیبایی‌شناسانه در ایجاد آن دخالت داشته باشد و این یعنی: مترادف بودن طراحی شهر با خلق فضای زیبای شهری.
در روند ایجاد محیط و فضای زیبا در شهر توجه به نکات زیر به عنوان اساس کار ضرورت دارد:
باید توجه کرد که مفاهیمی همچون زینت، تزیین و آرایش، جایگزین زیبایی نشود.
در زیباسازی شهر با ایجاد شهر (فضا و محیط) زیبا، نباید تنها بر زیبایی صوری متمرکز و از سایر مراتب زیبایی غافل شد.
زیبایی باید بوی ملی داشته و برآمده از فرهنگ و جهان بینی جامعه و به عبارت ساده « با هویت» باشد و به تعبیر دیگر هویتش با هویت جامعه هماهنگ باشد تا جامعه بهتر بتواند آن را درک و با آن رابطه برقرار کند و انسان در اثر تماس با آن احساس هویت و استقلال کند.
موضوع بسیار مهمی که امروزه رایج است، موضوع زیباسازی شهر از طریق برخی تزیینات بسیار ابتدایی و ظاهری است تا جایی که حتی تابلوهای بزرگ تبلیغاتی که مروج مصرف و در بسیاری موارد مبلغ فرهنگ بیگانه و حتی اهانت به فرهنگ بومی هستند نیز در قلمرو زیباسازی شهر استفاده می‌شوند. چهره شهر با رفع نازیبایی‌ها اصلاح و با رعایت قوانین و مقررات شکل واقعی خود را پس از گذشت مدتی باز می‌یابد. همچنین نیازهای فیزیکی و روانی شهروندان و اعضای این خانواده بزرگ با ایجاد و گسترش فضاهای شهری و به کارگیری مبلمان مناسب برطرف می‌شود. علاوه بر تمام این‌ها ارتقای کیفیت محیط شهری به کاهش چشمگیر بزهکاری‌های اجتماعی کمک فراوانی کرده و مشارکت مردم را در تمام فعالیت‌های اجتماعی بیشتر می‌کند. در کتاب مبانی طراحی شهری، زیباسازی و اوقات فراغت با هم دیده شده و ارتباط آن با عوامل مختلف چنین است: «زیباسازی لغتی معمول اما بد است. این واژه به همه فعالیت‌هایی که به منظور جالب و قابل زیست کردن خیابان‌ها و محلات انجام می‌شود، اطلاق می‌شود. زیباسازی فعالیت مهمی است که به دلیل شیوه‌های ساخت و روش زندگی ما ضروری شده است.»(پاکزاد، 1383)
عناصر مبلمان شهری در شهر تکرار می‌شوند. بنابراین تکرار جزء لاینفک آن‌هاست. نمی‌توان آن‌ها را به تنهایی دید. یک سطل زباله قرمز تنها یک سطل زباله قرمز است که از دور به خوبی دیده می‌شود؛ اما 50 سطل زباله قرمز در یک پارک محلی، پارک را به قسمتی از سازمان بازیافت تبدیل می‌کند. فرم یک صندلی در تکرار، کاربری یک پارک را تغییر می‌دهد. نکته مهم در این مقوله این است که با تکرار عناصر مبلمان شهری در جانمایی آن‌ها، ما فقط یک فرم را تکرار نمی‌کنیم، بلکه یک عملکرد را نیز تکرار می‌کنیم از تکرار این عملکردها نقش مکان تغییر می‌کند (یا ممکن است تغییر کند) و این نکته بسیار مهمی در جانمایی عناصر مبلمان شهری است، اما در این میان عواملی وجود دارند که به عنوان مظاهر زیبایی شهری در همه جا شناخته می‌شوند که عبارت‌اند از: رنگ و نور، فرم، مصالح و مواد (جنس) که البته تأثیرگذاری و تأثیر پذیری فرهنگ را نمی‌توان در کاربرد آن‌ها نادیده گرفت.» (عباس زادگان، 1375:57)