تأکید بر تقویت تعامل میان مدیریت شهری با مراکز علمی و دانش‌محور، از مهم‌ترین موضوع‌های مطرح‌شده در این آیین بود . چهارمین جشنواره شهرپژوهی و نخستین جشنواره فن‌پژوهی عنوان رویدادی است که با شعار «اصفهان، شهری زیست‌پذیر» و با محوریت برقراری ارتباط مؤثر میان شهرداری اصفهان با صاحبان ایده‌های نو و فناورانه در راستای اداره شهر، از سوی معاونت برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه نیروی انسانی برگزار شد.
این جشنواره در سال گذشته فراخوان خود را خطاب به همه پژوهشگران، محققان، اندیشمندان، استادان دانشگاه و همه افرادی که ایده و طرحی نو در راستای کمک‌رسانی به نحوه اداره شهر دارند، اعلام کرد؛ این در حالی است که در این دوره برای نخستین‌بار بخش «فن‌پژوهی» به ساختار جشنواره افزوده شد و حیطه حضور و فعالیت پژوهشگران را گسترده و مؤثرتر کرد. حل معضل‌های فعلی شهر اصفهان، همچون آلودگی‌های زیست‌محیطی، خشک‌سالی، بحران آب، آلودگی هوا و… با استفاده از نظرهای کارشناسانه متخصصان و صاحبان ایده‌های برتر در این زمینه‌ها، از مهم‌ترین رویکردهای این جشنواره به‌شمار می‌رود.
اداره شهر بدون استفاده از یافته‌های علمی ناممکن است
شهردار اصفهان با حضور در این آیین، سخنانی را پیرامون تغییر جایگاه شهرداری‌ها در حوزه‌های مختلف بیان کرد و گفت: «در گذشته شهرداری‌ها تنها در حوزه خدمات‌رسانی به شهر نقش داشتند و در قانون شهرداری‌ها نیز تنها 40 وظیفه برای شهرداری مشخص‌شده است؛ اما به‌مرورزمان، حیطه فعالیت و وظایف شهرداری گسترش یافت و حوزه‌های دیگری را همچون مسائل اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، دیپلماسی، اقتصادی، علمی و… در برگرفت؛ بنابراین امروز شهرداری‌ها رسالت بسیار مهمی در حیطه اداره شهر برعهده دارند.»
قدرت‌اله نوروزی با تأکید بر اینکه شهرداری‌ها هرگز بدون حمایت مراکز علمی و دانشگاه‌ها قادر به انجام مسئولیت‌های خود با سطح مقبولی از کیفیت نیستند، اظهار کرد: «این یک اصل مسلم و بدیهی است که امروز حیطه گسترده دانش و علم این اجازه را به مدیران شهری نمی‌دهد که تنها با استفاده از مؤلفه تجربه دست به اداره شهر بزنند. امروز همه ما می‌دانیم که تجربه به بال دیگری به نام دانش نیاز دارد که باید آن را در میان اندیشه صاحب‌نظران، پژوهشگران و جامعه دانشگاهی پیدا کرد. همان‌طور که مجریان عرصه اجرا بدون استفاده از نظریه‌های علمی و یافته‌های پژوهشگران کاری از پیش نمی‌برند، پژوهشگران نیز بدون کمک و یاری مجریان به جایی نمی‌رسند؛ چراکه یک طرح تا وقتی به عرصه اجرا نرسد، فایده و نفعی برای شهر و جامعه نخواهد داشت.»
او با بیان اینکه جشنواره شهرپژوهی و نــخستیــن جــشنــواره فن‌پژوهی مصداق بارزی از پیوند مؤثر و مفید میان دو طیف شهرداری و جامعه دانشگاهی است، تأکید کرد: «هدف همه ما تأمین آسایش و آرامش مردم شهر است؛ بنابراین نباید در این خصوص از هیچ کمکی فروگذار کنیم. در حال حاضر نیز برای حل معضل‌ها و مسائل شهر باید دانش به کمک عرصه اجرا بیاید و به روند کار، سرعت و کیفیت بیشتری ببخشد.»
نوروزی بر اهمیت توجه به حوزه علوم انسانی در اداره شهر نیز تأکید کرد و توضیح داد: «حیطه مطالعات شهری نباید تنها بخش‌هایی همچون عمران را دربر گیرد؛ چراکه شهر موجودی زنده است و شهروندان نیز انسان‌هایی هستند که باید برای تأمین آسایش و آرامش آن‌ها در حیطه علوم انسانی به‌درستی برخورد کرد و این نیز مستلزم انجام مطالعات تخصصی و دقیق در حوزه علوم انسانی است.» شهردار اصفهان تصریح کرد: «امروز باید با کنارگذاشتن تعصب‌ها و جانب‌داری‌های نادرست، دست یاری به‌سوی جامعه دانشگاهی و پژوهشگران و اندیشمندان دراز کرد و از نظرهای تخصصی و کارشناسانه آن‌ها در حیطه اجرا بهره‌مند شد.» نوروزی در پایان سخنانش نیز از معاونت برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری اصفهان خواست تا در خصوص خریداری برخی از طرح‌های برگزیده و منتخب چهارمین جشنواره شهرپژوهی و نخستین جشنواره فن‌پژوهی اقدام کند.
تعامل مدیریت شهری با حوزه پژوهش و فناوری یک ضرورت است
پــس‌ازآن مــعــاون بــرنــامــه‌ریــزی و توسعه نیروی انسانی شهرداری اصفهان ضمن تشکر از حمایت‌های شورای اسلامی شهر اصفهان و مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر و ابراز امیدواری به ادامه‌داربودن روند برگزاری این جشنواره، خطاب به حاضران بیان کرد: «مدیریت شهری اصفهان در این دوره تأکید و توجه خاصی به امر پژوهش داشت؛ چنانکه در بودجه 1400 رقم چشمگیری بالغ‌بر 50میلیارد تومان به این حوزه اختصاص داده شد تا زمینه‌ای را برای مشارکت و تعامل سازنده با پژوهشگران، جامعه دانشگاهی و اندیشمندان برقرار کند.» علیرضا صادقیان یادآور شد: «پیش‌بینی می‌شود که تا 2050 بیش از 75درصد مردم جهان شهرنشین شوند. بنابراین باید به تأمین شرایط مناسب زندگی در شهرها اقدام کرد و این امر مهم بدون تعامل مدیریت شهری با حوزه پژوهش و فناوری ممکن نیست. چنانکه اگر نگاه ما به اداره شهر، محققانه و علمی و مبتنی بر دانش و یافته‌های اندیــشــمنــدان نباشد، اداره شهر غیرممکن خواهد شد.» او با بیان اینکه شهر اصفهان از این قاعده مستثنا نیست، اضافه کرد: «امروز اصفهان با معضل‌های بزرگی مواجه است که باید در راستای زیست‌پذیرترشدن این شهر در خصوص حل آن‌ها گام برداشت. در این راستا ابتدا به خدا و سپس به پژوهشگران پناه می‌بریم.»
مدیران، متهمان ردیف‌اول معضل‌های کنونی اصفهان هستند
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اصفهان، دیگر سخنران این مراسم بود که ترجیح داد سخنانش را حول شعار این جشنواره و ارزیابی شرایط زیست‌پذیری در اصفهان بیان کند. «نعمت‌الله اکبری» با اشاره به سابقه فعالیت‌هایش در حیطه‌های مختلفی همچون آمایش استان اصفهان و شورای آمایش ملی کشور، تأکید کرد که زیست‌پذیری قبل از آنکه در حیطه‌هایی همچون حیطه فرهنگ، جامعه و… موردبررسی قرار گیرد، باید از حیث محیط‌زیست موردتوجه باشد.
او بیان کرد: «امروز می‌خواهم نگرانی‌هایم درباره آینده اصفهان را با شما در میان بگذارم. هرچند سخنانم پرده از واقعیت‌هایی تلخ درباره این شهر برمی‌دارد، اما ازآنجاکه شعار جشنواره شهرپژوهی، زیست‌پذیری شهر اصفهان است، ناچاریم در ابتدا از خودمان بپرسیم شهر اصفهان در حال حاضر چقدر وضعیت مناسبی برای زندگی دارد و چه آینده‌ای پیش روی آن است.»
اکبری خاطرنشان کرد: «شرایط زیست‌پذیری در اصفهان به‌شدت به خطر افتاده است و متأسفانه ما مدیران متهمان ردیف‌اول این مسئله هستیم. اگر امروز زاینده‌رود خشک‌شده و اصفهان با معضل فرونشست زمین مواجه است، اگر وقوع یک زلزله سه‌ریشتری منجر به تخریب اصفهان در حد یک زلزله هفت‌ریشتری خواهد شد و اگر در سال 97 اصفهان 33 روز هوای پاک داشته و در سال 99 تنها پنج روز؛ یعنی ما مدیران در خصوص اداره این شهر کوتاهی کرده و به وظیفه خودمان به‌درستی عمل نکرده‌ایم.»
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اصفهان اظهار کرد: «امروز 72درصد جمعیت اصفهان در 5درصد مساحت آن زندگی می‌کنند و ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که هیچ نقطه‌ای از استان اصفهان نیست که دچار تنش آبی نباشد؛ همچنین امروز ظرفیت توان سرزمینی و اندازه بهینه شهرهای ما، به‌ویژه شهر اصفهان، از ظرفیت خود عبور کرده و اصفهان حتی ظرفیت افزایش جمعیت در حد یک نفر را هم ندارد.»
او با بیان اینکه در کشور 400میلیارد مترمکعب آب وجود دارد، توضیح داد: «از این میان حداکثر 120 مترمکعب آب قابل استحصال است که در حال حاضر 80 مترمکعب آن استحصال می‌شود. این در حالی است که طبق استانداردهای ابتدایی اگر استحصال آب از 40درصد عبور کند، وقوع تنش آبی قطعی است و آینده‌ای بسیار خطرناک در انتظار شهر خواهد بود.» اکبری، تأکید بر زیست‌پذیری اصفهان را بدون توجه به حیطه محیط‌زیست و معضل‌های بزرگ آن ناممکن دانست و گفت: «من در دوره مدیریتم در سازمان برنامه‌ریزی تنها تلاش کردم اوضاع از آنچه هست، بدتر نشود! بنابراین سایر مدیران اصفهان نیز امروز باید تلاش کنند که شرایط بدتر از این نشود؛ چراکه زنگ خطر وضعیت اصفهان مدت‌هاست به صدا درآمده و متأسفانه هنوز برخی از مدیران آن را جدی نگرفته‌اند؛ درحالی‌که اگر معضل‌های محیط‌زیست اصفهان برطرف نشود، زیست‌پذیری در هیچ حیطه دیگری معنا نخواهد داشت و تلاش برای تحقق آن بیهوده خواهد بود.»
گزینش 73 اثر از میان 904 اثر دریافتی
پس از آن دبیر علمی چهارمین جشنواره شهرپژوهی و نخستین جشنواره فن‌پژوهی توضیح‌هایی را در خصوص روند برگزاری جشنواره برای حاضران بیان کرد. «رضا مختاری» گفت: «چهارمین جشنواره شهرپژوهی و نخستین جشنواره فن‌پژوهی با شعار «اصفهان، شهری زیست‌پذیر» در شش قالب مقاله، کتاب، پایان‌نامه، طرح پژوهشی، محصولات فناورانه و تولیدات رسانه‌ای و ۱۱ محور برگزار شد و نسبت به دوره‌های پیشین تا حد چشمگیر و قابل‌قبولی مورد استقبال مخاطبان خود قرار گرفت.» به گفته او، این جشنواره در یازده محور به دریافت اثر پرداخت که عبارت‌اند از: کاهش آلاینده‌های محیطی با تمرکز بر آلودگی هوا، روان‌سازی عبورومرور شهری و حمل‌ونقل و ترافیک، گردشگری شهری و فرهنگ شهروندی، بهره‌وری و اقتصاد شهری، رسانه، ارتباطات و دیپلماسی شهری و بین‌المللی، مدیریت ایمنی و بحران با تأکید بر تاب‌آوری شهری، سلامت و سرزندگی فضاهای شهری، آینده‌پژوهی، برنامه‌ریزی شهری و شهرسازی، نوآوری شهری و استفاده از فناوری‌های نوین در مدیریت شهری و شهر هوشمند، مدیریت عمران شهری و حقوق شهروندی.
آن‌طور که او گفت، بخش فن‌پژوهی برای نخستین‌بار با هدف جلب مشارکت شرکت‌های دانش‌بنیان، هسته‌های فعالیت فناورانه و… به ساختار جشنواره ارسال‌شده تا گام مؤثری در جهت حل معضل‌های شهری باشد. مختاری سپس به ارائه آماری در خصوص آثار ارسال‌شده به جشنواره پرداخت و توضیح داد: «پس از اعلام فراخوان جشنواره بالغ‌بر 904 اثر به دبیرخانه ارسال‌شده که از سوی هیئت‌داوران موردبررسی قرار گرفتند. داورانی که بر اساس یک سیستم دقیق از سوی شورای سیاست‌گذاری شهرداری و دانشگاه‌های سرتاسر کشور موردارزیابی و انتخاب قرار گرفتند و درنهایت 80 نفر از میان افراد موردنظر برای داوری آثار انتخاب شدند.»
او ادامه داد: «تعداد آثار رسیده در برخی از بخش‌های جشنواره شامل 187 اثر در محور آینده‌پژوهی، 45 اثر در محور رسانه، 55 اثر در محور بهره‌وری اقتصادی، 144 اثر در محور سلامت و سرزندگی فضاهای شهری، 49 اثر در محور کاهش آلاینده‌ها، 103 اثر در محور گردشگری شهری، 91 اثر در محور ایمنی و تاب‌آوری شهری، 47 اثر در محور عمران شهری و 77 اثر در محور نوآوری شهری بود؛ همچنین داوران بعد از ماه‌ها تحلیل و بررسی و درنظرگرفتن شاخص‌های مهمی همچون میزان کارایی و قابلیت اجرای طرح در شهر، 73 اثر را شایسته انتخاب و 93 اثر را شایسته تقدیر از میان آثار دریافتی دانستند.» دبـــیــر عــلمــی چهارمین جشنواره شــهرپــژوهــی و نخستین جشنواره فن‌پژوهی از برخی دانشگاه‌ها و مراکز علمی به‌عنوان حامیان این جشنواره یادکرد و افزود: «از میان حامیان، دانشگاه اصفهان، دانشگاه آزاد نجف‌آباد، دانشگاه هنر اصفهان و دانشگاه پیام‌نور مشارکت زیادی داشتند که شایسته تقدیر و تشکر است.»
الگوی اداره شهرها در حال تحول است
رئیس مرکز مطالعات برنامه‌ریزی شهری و روستایی نیز در این مراسم به سخنرانی پرداخت. «اسماعیل زیارتی» در ابتدا با تأکید بر خطرات بزرگی که آینده شهرهای بزرگ ایران همچون شهر اصفهان را تهدید کرده است، یادآور شد: «چند صباحی نمانده که ظرفیت کره زمین برای تأمین نیازهای ساکنان آن تمام شود؛ پس باید در نحوه مدیریت منابع تجدیدنظرهای جدی صورت گیرد؛ چراکه امروز هیچ راهی به‌جز مدیریت بهینه منابع و جلوگیری از هدررفت آن‌ها وجود ندارد.»
او با بیان اینکه عصر حاضر به نام عصر انفجار اطلاعات شناخته می‌شود، بیان کرد: «در حال حاضر هر پنج سال یک‌بار دانش بشر متحول می‌شود. در چنین شرایطی به‌هیچ‌وجه نمی‌توان برای مدیریت شهرها دست از منابع علمی و دانش کوتاه کرد و با خیال اینکه می‌توان شهرها را بر اساس تجربه و الگوهای سنتی اداره کرد، دچار اشتباه‌های بزرگ و جبران‌ناپذیر شد.» او اضافه کرد: «امروز ما هیچ تصوری از ساختار شهرها در آینده نداریم؛ چراکه الگوهای اداره شهرها مدام در حال تغییر و به‌روزشدن هستند و قطعا در آینده تفاوت زیادی با امروز خواهند داشت. پس هیچ راهکاری به‌جز مدیریت عاقلانه شهر وجود ندارد و در این مسیر ناچار و ناگزیر به بهره‌مندی از یافته‌های علمی، دانش و فناوری هستیم.»
رئیس مرکز مطالعات برنامه‌ریزی شهری و روستایی حل معضل‌هایی مانند ترافیک، آلودگی هوا، خشک‌سالی، بحران آب و… را بدون استفاده از دانش و فناوری ناممکن دانست و تأکید کرد: «علاوه بر استفاده از دانش برای حل این معضل‌ها، باید به فکر درآمدزایی در شهر هم بود؛ چراکه اگر خرج شهر مقدم بر دخل آن باشد، به‌زودی دچار بحران شده و در حل همه مشکلاتش زمین‌گیر خواهد شد.»
تجلیل از حامیان جشنواره
تجلیل از حامیان چهارمین جشنواره شهرپژوهی و نخستین جشنواره فن‌پژوهی بخش پایانی این آیین بود. در این بخش، از شورای اسلامی شهر اصفهان، مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان، دانشگاه‌های اصفهان، هنر اصفهان، صنعتی اصفهان، پیام‌نور اصفهان، دانشگاه جامع علمی‌کاربردی استان اصفهان، آزاد اسلامی واحد اصفهان، جهاد دانشگاهی واحد اصفهان و صنعتی اصفهان، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان و صندوق غیردولتی پژوهش و فناوری استان اصفهان تجلیل به عمل آمد.
تجلیل از برگزیدگان
در بخش پایانی این مراسم نیز از صاحبان طرح‌های منتخب در چهارمین جشنواره شهرپژوهی و نخستین جشنواره فن‌پژوهی نیز تجلیل شد. ازجمله جوایز شاخص این بخش، کسب رتبه اول نگارش کتاب در حوزه اقتصاد شهری توسط نعمت‌الله اکبری، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اصفهان و رتبه اول نگارش کتاب در حوزه معماری شهری توسط سید احمد حسینی‌نیا، معاون معماری و شهرسازی شهردار اصفهان بود. همچنین طرح امیرحسین نوارچیان، استاد گروه مهندسی شیمی دانشگاه اصفهان، با عنوان «ارزیابی فنی و اقتصادی و زیست‌محیطی استفاده از سوخت حاصل از پسماند به عنوان سوخت کمکی کارخانه‌های سیمان» موفق به کسب رتبه اول طرح پژوهشی در محور محیط‌زیست شد.
