روز پنجشنبه گذشته (27 آبان) سعودیها با هدف کاهش پیشروی نیروهای دولت صنعا دست به حملات گستردهای علیه مواضع حوثیها در یمن زدند و جنگندههای عربستان مناطق مختلف صنعا و دیگر شهرها و استانهای یمن (مارب و حدیده) را هدف قرار دادند و شماری از نظامیان و غیرنظامیان را در این نواحی زخمی و شهید کردند. در مقابل ارتش یمن نیز به فاصله دو روز پسازاین حملات (بامداد روز شنبه 29 آبان) و در واکنش به آنها با 14 پهپاد به عمق خاک عربستان حمله کرد و پایگاه ملک خالد در ریاض، فرودگاه ملک عبدالله در جده و پالایشگاه آرامکو در حومه همین شهر را در هشتمین دور ازاینگونه حملات به عربستان مورد هدف قرار داد. این اقدامات نظامی در حالی صورت گرفت که یحیی سریع، سخنگوی نیروهای مسلح یمن، نیز پیشتر طی بیانیهای با اشاره به تشدید حملات ائتلاف سعودیها در یمن وعده انتقام را داده بود. او گفته بود که این تنش، عواقب وخیمی برای نیروهای متجاوز خواهد داشت و آنها باید متحمل نتایج این اقدام شوند. سخنگوی نیروهای مسلح یمن همچنین با اشاره به عملیات اخیر کشورش در خاک عربستان نیز گفت: «نیروهای مسلح بر توانایی خود برای انجام عملیات تهاجمی بیشتر علیه دشمنان سعودی و اماراتی در چهارچوب دفاع مشروع از مردم و میهن تأکید میکنند و ما تنش را با تنش جواب خواهیم داد تا تجاوز پایان یابد و محاصره متوقف شود.»
آمریکا همچنان به ادامه بحران در یمن کمک میکند
جای پای آمریکا و انگلیس نیز برخلاف ادعاهای آنها مبنی بر اینکه حمایت خود از عربستان را در جنگ یمن به اتمام رساندهاند، همچنان در این درگیریها دیده میشود و خبرها حاکی از آن است که جنگندههای اف 16 آمریکا و نیز هواپیماهای شناسایی این کشور بهمنظور مقابله با انصارالله در یمن حضور دارند و انگلیسیها نیز در مسیر ورود انصارالله به برخی استانهای این کشور موانعی را ایجاد کردهاند. درعینحال ایالاتمتحده آمریکا با فروش سلاح به عربستان خواستار حمایت از این کشور در برابر حملات حوثیها شده است که به گفته کارشناسان بینالملل این اقدام در راستای تأمین امنیت سعودیها و اعتمادسازی آنها پس از کاهش تعهدات آمریکا در منطقه صورت میگیرد؛ آنچه باعث افزایش بحران یمن در شرایط و فضای کنونی از سوی سعودیها شده و به گفته کارشناسان، آمریکا همچنان تمایل دارد جنگ یمن ادامه پیدا کند و این مسئله در اظهارات خصمانه مقامات واشنگتن و درگیریهای گوناگون در مناطق مختلف یمن قابلمشاهده است. هماکنون شرایط یمن و مشکلات ساختاری این کشور در حوزه قدرت و هویت باعث ایجاد چالشهایی در رویکرد بازیگران منطقهای نسبت به یمن شده و درعینحال انتقادهای فراوانی را از سوی نهادهای بینالمللی، بهخصوص با نگاه حقوق بشری، در پی داشته است؛ فضایی که کشورمان نیز با توجه به اصل دهم قانون اساسی ایران که میگوید نفی هرگونه سلطهجویی و سلطهپذیری، حفظ استقلال همهجانبه و تمامیت ارضی کشور، دفاع از حقوق همه مسلمانان و تعهد نداشتن در برابر قدرتهای سلطهگر و روابط صلحآمیز متقابل با دولتهای غیر محارب است، از عربستان میخواهد به دخالتش در امور یمن پایان بخشد و تأکید دارد این بحران راهحل نظامی نداشته و تنها راه برقراری صلح و ثبات، ایجاد شرایطی است که همه احزاب یمنی، بدون مداخله خارجی بتوانند دولت وحدت ملی و فراگیر تشکیل دهند. در مقابل، عربستان و متحدانش همچنان ایران را به مداخله در بحران یمن متهم میکنند. آنهادر حملات اخیر خود به صنعا مدعی شدند که پایگاههای سپاه پاسداران ایران را در این ناحیه از یمن موردحمله قرار دادند و برخی از نیروهای کشورمان را نیز به شهادت رساندند. این ادعا در حالی مطرح میشود که عربستان با ایران چند دوره از مذاکرات خود را با هدف احیای روابط دیپلماتیک پشت سر گذاشته و بر سر مسائلی همچون بحران یمن در خروج نیروهایش از این کشور و عدم دخالت در امور یمن با کشورمان به نتیجه نرسیده است.
انصارالله یمن بهتنهایی در مقابل سعودیها ایستادگی میکند
در این زمینه، حسن هانیزاده، کارشناس مسائل خاورمیانه، به «اصفهانزیبا» میگوید: «سپاه پاسداران و حزبالله هیچگونه پایگاهی در یمن ندارند و ادعای عربستان مبنی بر اینکه پایگاه سپاه ایران را در یمن موردحمله قرار داده است، بیشتر جنبه تبلیغاتی و نمایشی دارد تا شکست بزرگی را که عربستان و امارات اخیرا در دو منطقه مأرب و الحدیده از انصارالله یمن خوردهاند، در حاشیه قرار دهند؛ مناطقی که در حال حاضر کاملا توسط انصارالله پاکسازیشده و از اشغال نیروهای سعودی و امارات در آمده است. به نظر میرسد عربستان سعودی پس از شش سال جنایات و جنگ ظالمانه علیه مردم یمن با هزینهای بالغبر 350میلیارد دلار در یک ائتلاف منطقهای و جهانی با شکست مواجه شده که در مقابل برای او هیچگونه دستاورد میدانی و سیاسی نیز در پی نداشته است،شکستی سخت به لحاظ میدانی در منطقه غرب و شرق یمن که هماکنون به دست انصارالله افتاده است. این شهرها شاهرگ حیاتی یمن بهشمار میروند و عربستان سرانجام در راستای حفظ آنها در مقابل انصارالله و ارتش یمن و با تلفات بسیار مجبور به عقبنشینی از آنها شد؛ ضمن اینکه امارات نیز به همراه نیروهای سعودی این مناطق را تخلیه کرده است.» هانیزاده ادامه میدهد: «انصارالله بهطور مستقل و خودکفا و از طریق تولیدات داخلی خود و با بهرهگیری از ابزارهای سادهای که در اختیار دارد به مقابله با ارتش ائتلافی سعودی پرداخته است. در حال حاضر ارتش یمن توان دفاعی بالایی دارد و ایران نقش تأثیرگذاری در ایجاد این توان نظامی در یمن نداشته است. البته این طبیعی است که ایران نیز به لحاظ فکری و عقیدتی و با نگاه کاملا انسانی و اسلامی گرایش خاصی به انصارالله یمن داشته باشد و سعی کند در پایان دادن به بحران یمن سهمی داشته باشد. به همین دلیل هم عربستان از طریق اتهامزنی و جریانسازی علیه ایران مدعی این است که کشورمان پایگاه نظامی در یمن دارد؛ درحالیکه چنین چیزی اصلا وجود خارجی ندارد.» به گفته این کارشناس خاورمیانه، اینگونه نمایشها و اتهامزنیها به ایران با هدف روحیهدادن به سربازان ائتلاف عربی در یمن صورت میگیرد. او میافزاید: «عربستان با اندک ابزارهایی که در مقابله با انصار الله دارد، همچنان مدعی است؛ تا جایی که حتی مذاکراتش با ایران نیز جنبه تاکتیکی دارد. عربستان سعی میکند در این شرایط از ظرفیت ایران برای خروج آبرومندانه از باتلاق یمن استفاده کند.»
مسئله یمن مذاکرات ایران و عربستان را دچار چالش کرده است
هانیزاده معتقد است، یکی از مهمترین و پیچیدهترین ابعاد مذاکرات عربستان با ایران که از شش ماه گذشته در بغداد شکل گرفت و هماکنون نیز بهکندی پیش میرود، همین مسئله یمن است که عربستان سعودی حاضر نیست هیچگونه امتیازی به مردم این کشور بدهد. او خاطرنشان میکند: «درحالیکه عربستان شکستهای بسیاری را در یمن متحمل شده، حمایت جامعه جهانی نیز از عربستان سعودی بهشدت کاهشیافته است. نماینده دبیرکل سازمان ملل بارها از عربستان خواسته که آتشبس را در این کشور اعلام کند؛ اما سعودیها همچنان بر مواضع خود در خصوص این کشور پافشاری میکنند. از سوی دیگر، درحالیکه انصارالله بخش مهمی از ساختار اجتماعی یمن را تشکیل میدهد، عربستان اما اصرار دارد که آنها در ساختار آینده یمن هیچگونه مشارکتی نداشته باشند. در مذاکراتی که کشورمان با عربستان در بغداد نیز انجام داد از عربستان خواست که مذاکرات مستقیمی را با انصارالله یمن آغاز و یک آتشبس پایدار برقرار کند و درمقابل، یمن نیز به سمت تشکیل دولت وحدت ملی حرکت کند. اما عربستان سعودی بهشدت به نفوذ انصارالله در یمن نگران است و این موضوع را به یک نقطه بسیار پیچیده تبدیل کرده است؛ آنچه در توافق میان ایران و عربستان باعث چالش شده است.» این کارشناس بینالملل در خصوص سرانجام مذاکرات ایران و عربستان نیز میگوید: «هر دو در بخشی از موضوعهای موردبحث همچون روابط دوجانبه و همکاریهای منطقهای به نتیجه رسیدهاند؛ اما مسئله مهم هر دو مربوط به یمن است که پرونده بسیار پیچیدهای دارد و اختلافنظر بین ایران و عربستان دراینباره وجود دارد.»
