فضلیت‌هایش یکی و دو تا نبود. به همین دلیل القاب مختلفی را به ایشان داده‌اند: عقیله بنی‌هاشم، عالِمه غیرمُعلّمه، عارفه، موثّقه، فاضله، کامله، عابده آل‌علی، معصومه صغری، امینةالله، نائبةالزهرا، نائبةالحسین، عقیلة النساء، شریکة‌الشهداء، بلیغه، فصیحه و شریکةالحسین.یکی از القاب شاخص ایشان ام‌المصائب است؛ چراکه در طول عمر خود، به سوگ جد بزرگوارش، پدر، مادر، برادران، فرزندان و اصحاب امام حسین (ع) نشست و پس از واقعه کربلا به اسارت رفت.
راوی مصائب کربلا
اما علم و سخنوری ایشان باعث شد پس از حادثه صحرای کربلا، حضرت به جریان‌سازی برای محکوم‌کردن مجرمان این واقعه بپردازند که این موضوع در تاریخ شخصیت ایشان را بسیار تأثیرگذار کرده است. سخنان و خطبه‌های حضرت زینب (س) در کوفه و همچنین در دربار یزید، که همراه با استدلال به آیات قرآن بود، بیانگر دانش و معرفت ایشان در زمینه علوم دینی بود. صلابت ایشان، آن هم پس واقعه کربلا به حدی بود که شخصی ورود قافله را این‌طور روایت می‌کند:در روز ورود این قافله، من نگاه کردم و زینب (س) را دیدم. من در آن روز هیچ زنی را که سراپای وجودش شرم و حیا باشد، در سخنرانی ناطق‌تر و تواناتر و چیره‌دست‌تر از زینب ندیدم. گویا در سخنرانی، شاگرد مکتب پدر بزرگوارش علی بود. زینب یک اشاره به جمعیت کرد، همین جمعیتی که داشتند ضجه می‌زدند و گریه می‌کردند، و یک عده هم سر و صدا می‌کردند، یک اشاره کرد که ساکت! نفس‌ها در سینه‌ها حبس شد. و جَرَس‌ها هم از صدا افتاد. حتی دیگر صدای زنگوله حیوانات هم شنیده نشد.
معلم معارف الهی
ایشان روزی معلم زنان کوفه بودند و در زمان امیرالمؤمنین(ع) مربی قرآن بودند. عبادات ایشان نیز الگویی برای عالمیان است؛ چراکه ایشان اهل تهجد و شب‌زنده‌داری بود و این کار را حتی در سخت‌ترین شرایط زندگی خود، یعنی در روزهای عزای سیدالشهدا، ترک نکرد. دختر حضرت سیدالشهدا (ع) در این‌باره درباره ایشان گفته است: «عمه‌ام زینب در تمام شب عاشورا در محل عبادتش ایستاده بود و به پروردگار خویش استغاثه می‌کرد.» شاید برای همین باشد که ایشان را «عابده آل‌محمد» نامیده‌اند.
گلی که خمیده شد؛ ولی نشکست
اما صبر نیز یکی از شاخصه‌های اخلاقی دیگر ایشان است. در روز عاشورا علی‌رغم اینکه ایشان مصائب زیادی را به چشم خود دیده بود، نه در میدان و نه در زمان اسارت به هیچ وجه از پا نیفتاد و همواره رسالت خود را در برابر کاروان برای اداره آن و همچنین مأموریتش را برای روشنگری جنایات یزید فراموش نکرد. این موضوع را می‌توان در صحنه‌ای مهم، یعنی در زمان حضور بر سر پیکر برادرش به‌خوبی مشاهده کرد؛ چراکه هنگام دیدن پیکر خونین برادرش گفت: «بارخدایا! این قربانی و کشته در راه خودت را از ما (خاندان پیامبر) بپذیر.»امام موسی صدر در تحلیل شخصیت ایشان می‌گوید: «نقش قهرمانانه حضرت زینب در برابر ماست. ما به این زن احترام می‌گذاریم و او را بزرگ می‌داریم. … همان‌گونه که مرد می‌تواند حسین باشد، زن مسلمان نیز می‌تواند زینب باشد. اگر امام حسین نمونه‌ای است برای قهرمانان و کمالی است برای مردان، زینب نیز نمونه‌ای است برای زنان. آنچنان که مرد مسلمان می‌تواند قهرمان و مجاهد باشد، زن مسلمان نیز می‌تواند قهرمان و مجاهد باشد.»
عالمی بدون معلم
شاید همه این صفاتی که گفتیم، علاوه بر اینکه در نتیجه تربیت ایشان توسط پدر و مادر بزرگوارشان بوده، به خاطر لطف الهی در داشتن علم لدنی نیز بوده است؛ چراکه امام سجاد (ع) خطاب به ایشان می‌فرمایند: «تو بی آنکه آموزگاری داشته باشی، عالم و دانشمند هستی.»این موضوع، یعنی علم و دانش ایشان، همان‌طور که گفته شد در علوم دینی نیز نمود داشته؛ به‌طوری که از شیخ صدوق روایت شده است زینب (س) به جهت علم و دانش زیادی که داشتند، از سوی امام حسین (ع) نیابت خاص داشت و مردم در مسائل شرعی (حلال و حرام) به ایشان رجوع می‌کردند و شاید به همین دلیل باشد که از جمله القاب ایشان، نائبةالحسین است.علاوه بر این، ایشان مقام بیان روایت و حدیث را دارا بوده است و راویان بزرگی چون عبدالله‌بن‌عباس از ایشان روایت‌های زیادی را نقل می‌کند که از جمله این روایات خطبه تاریخی حضرت زهرا (س) است که این موضوع نشان از توانایی بالای ایشان در فهم و بازگوکردن مطالب عمیق دینی داشته است.
گنج بی‌پایان
حضرت زینب(س) گنجی بی‌پایان از فضایل الهی هستند. نه‌تنها زنان، بلکه مردان جامعه دینی نیز می‌توانند از اخلاق، رفتار، زندگی دینی و اجتماعی ایشان به‌عنوان الگویی والا استفاده‌کنند؛ گنجی که باعث شد به بود پدرشان، ایشان را زینت پدر خطاب کنند.
