برخی ایرلاین‌ها با هماهنگی آژانس‌ها فروش بلیت را منوط به اقامت در برخی هتل‌های خاص کرده‌اند. هرچند، رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی فروش اجباری تور به مسافران به جای پرواز را تخلف دانسته و اعلام کرده است که آژانس‌ها حق ندارند بلیتی را به مردم بفروشند که هتل هم داشته باشد و باید با آن‌ها برخورد شود؛ اما این اقدام همچنان ادامه دارد و به‌نوعی بازی جدید ایرلاین ها برای تحت فشار گذاشتن برای افزایش بلیت هواپیماست.
ستاد تنظیم بازار از دو ماه گذشته در حالی جایگزین شورای عالی هواپیمایی و مسئول قیمت‌گذاری بلیت هواپیما شد که ایرلاین‌ها دو هفته پیش احتمال می‌دادند ستاد تنظیم بازار برای افزایش کمتر از ۳۰درصدی بهای بلیت به اجماع رسیده است. اما طی روزهای اخیر با مخالفت این ستاد تا پایان سال و توافق وزیر راه و شهرسازی با ایرلاین‌ها در رشد‌نکردن قیمت بلیت هواپیما تا اواخر اسفند، ایرلاین ها به دنبال جبران هزینه‌ها تا چند هفته باقی‌مانده تا پایان سال شدند.
مخالفت با افزایش قیمت بلیت هواپیما توسط ایرلاین‌ها زمانی جدی شد که انجمن شرکت‌های هواپیمایی اعلام کرد افزایش قیمت در راستای آزادسازی نرخ بلیت در قانون پنجم توسعه صورت گرفته است؛ اما همین موضوع باعث شد تا دولت با این موضوع مخالفت کرده و هر گونه قیمت‌گذاری را به ستاد تنظیم بازار محول کند. با گذشت بیش از یک ماه از این اقدام ایرلاین‌ها هر بار به هر نحوی و هر بار با یک روش جدیدی دولت و مردم را تحت‌فشار قرار داد.
زمین‌گیر کردن عمدی هواپیماها؛ شگرد ایرلاین ها
یکی از روش‌ها از سوی ایرلاین‌ها برای تحت‌فشار‌گذاشتن دولت برای افزایش قیمت بلیت هواپیما و جبران تأخیر در اجرایی‌شدن آن، زمینگیرکردن عمدی هواپیماها برای بر‌هم‌زدن تعادل عرضه و تقاضا بود. بر اساس گزارش‌های سازمان هواپیمایی کشوری، ۲۰۰ فروند هواپیمای مسافربری زمین‌گیر شده‌اند که برخی منابع خبری، اجرایی‌نشدن مصوبه افزایش ۳۰درصدی نرخ بلیت پروازهای داخلی را دلیل این موضوع اعلام کردند.
مقصود اسعدی سامانی دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی، با اشاره به زمین‌گیرشدن نزدیک به ۲۰۰ فروند هواپیمای مسافربری، درباره افزایش هزینه ایرلاین‌ها معتقد است: «حدود ۷۰ درصد هزینه شرکت‌های هواپیمایی ارزی است. با توجه به رشد نرخ دلار طی ماه‌های اخیر، ایرلاین‌ها با مشکلات فراوانی برای سرویس‌دهی به مسافران مواجه شده‌اند.» به گفته اسعدی سامانی، قیمت کنونی بلیت هواپیما با دلار ۲۴ هزار تومانی محاسبه شده؛ در حالی که نرخ دلار به محدوده ۴۰ هزار تومان رسیده است. بدین‌ترتیب در صورت عدم تأمین منابع مالی، باقی هواپیماهای فعال نیز زمین‌گیر خواهند شد.
طبق آخرین آمارهای منتشرشده از مسئولان سازمان هواپیمای کشوری، از مجموعه ۳۳۰ هواپیمای مسافربری در ایران، ۱۵۵ هواپیما به دلیل فرسودگی و نبودن قطعات از رده خارج شده‌اند و تنها ۱۷۵ فروند در خط پرواز قرار دارند.
حال گزارش‌های اخیر نیز نشان می‌دهد شرکت‌های هواپیمایی ۵۰ هواپیما از میان هواپیماهای مسافربری فعال را زمین‌گیر کرده‌اند. با این اقدام، شمار هواپیماهای مسافربری عملیاتی در ایران به ۱۲۵ فروند برای ۸۰ میلیون نفر می‌رسد، که تقریبا ناچیز است.
شناورسازی قیمت بلیت؛ بازی نخ‌نمایی که تکرار شد
ایرلاین‌ها بعد از اینکه بازی زمینگیرکردن هواپیما تا حدودی نخ نما شد، به فکر یک روش دیگر افتادند تا به نوعی عقب‌ماندگی در عدم افزایش قیمت بلیت هواپیما را جبران کنند. این روش اگر چه سال‌هاست ادامه دارد و برای اجرای آن به قانون استناد می‌شود شناورسازی قیمت بلیت است. آزادسازی بلیت هواپیما و قطار که از زمان آخوندی، وزیر راه و شهرسازی دولت دوازدهم باب شد نشان داد هنوز نسبت به آن واکنش‌های منفی وجود دارد.
مجتبی یوسفی عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این پرسش که آزادسازی قیمت بلیت هواپیما آیا مخالف قانون است یا خیر؟ می‌گوید: برخی آزادسازی قیمت بلیت هواپیما را به برنامه پنجم توسعه استناد می‌دهند، این در شرایطی ممکن است که قدرت و اختیار انتخاب را برای مردم قائل باشیم. شاید بگویید که آزادسازی قیمت‌ها در حوزه خودروسازی هم وجود دارد. این اقدام می‌تواند موفق باشد که قدرت و اختیار انتخاب را برای مردم قائل باشیم.
او با تأکید بر اینکه زمانی که انحصار در خدمات‌رسانی حاکم باشد متقاضیان خدمات کمتری را دریافت می‌کنند، ادامه داد: اگر دقت کنید متوجه خواهید شد که مسافران پرواز برای تهیه بلیت هواپیما در روزهای عادی هم دچار مشکل می‌شوند. حال وقتی به ایام خاصی مثل ایام نوروز یا مراسمات دینی نزدیک می‌شویم، تهیه بلیت هواپیما سخت و سخت‌تر می‌شود.
یوسفی ادامه داد: این در حالی است که مسافر در ایران نمی‌تواند حتی ایرلاین خود را انتخاب کند. در حالی که در سایر کشورها خدمات ارائه شده به مسافران با توجه به هزینه پرداختی آن‌ها ممکن می‌شود و مسافران با مراجعه به ایستگاه‌های ریلی و هوایی می‌توانند انتخاب کنند که کدام وسیله نقلیه با چه امکاناتی برای مسافرت مناسب است.
شناورسازی بلیت در شرایطی می‌تواند مفید باشد که ایرلاین‌ها خدمات مناسب و رضایت بخش به مسافران ارائه کنند. اما وقتی این خدمات ارائه نمی‌شود و مسافران رضایت ندارند قطعا شناورسازی اجحاف در حق مسافران است.
نماینده مردم اهواز، باوی، حمیدیه و کارون در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: شناورسازی قیمت بلیت هواپیما اجحاف در حق مسافران است. شناورسازی بلیت در شرایطی می‌تواند مفید باشد که ایرلاین ها خدمات مناسب و رضایت بخش به مسافران ارائه کنند. اما وقتی این خدمات ارائه نمی‌شود و مسافران رضایت ندارند، قطعا شناورسازی اجحاف در حق مسافران است.
به نظر می‌رسد شناورسازی بلیت هواپیما نیز که گفته می‌شود کمیسیون عمران مجلس به طور جدی پیگیر شناورسازی قیمت بلیت هواپیما در قانون برنامه است. مادامی که اصلاح نشود ادامه خواهد داشت.
اقامت در هتل برای جبران هزینه ایرلاین ها!
برخی ایرلاین ها در کنار شناورسازی قیمت بلیت هواپیما با هماهنگی آژانس‌ها فروش بلیت را منوط به اقامت در برخی هتل‌های خاص می‌کنند تاجایی که اخیرا برخی از آژانس‌ها با هماهنگی برخی ایرلاین‌ها بلیت با شرط اقامت در هتل به فروش می‌رسانند.
ایرلاین‌ها در تازه‌ترین بازی خود هرچند قدیمی به دنبال این هستند که اگر قرار است قیمت بلیت هواپیما در تعطیلات نوروز هم افزایش نیابد حداقل دولت به دنبال کاهش هزینه‌های جانبی باشد.
ایرلاین ها معتقد هستند که از اول آذر سال گذشته ایرلاین‌ها قیمت بلیت پروازهای داخلی را داوطلبانه ۱۵درصد کاهش دادند و قرار شد در قبال آن دولت یک سری اقدامات را انجام دهد که جبران کاهش را داشته باشد.
ولی متأسفانه تاکنون هیچ اقدامی در بحث تسهیلات بانکی، ارز نیمایی، ریالی‌شدن عوارض فرودگاهی و تخفیف در هزینه‌های فرودگاهی انجام نشده است. به گفته ایرلاین‌ها امسال ۳۹ درصد دستمزد افزایش یافت و تعرفه گمرکی قطعات و موتور هواپیما بر اساس ارز جهانگیری بود که امسال به نرخ ETS یعنی حدود ۲۵ هزار تومان رسیده است. از سوی دیگر تورم جهانی را داشته‌ایم که سبب شده هزینه تأمین قطعات را ۳۰ درصد افزایش دهد؛ ضمن اینکه سال گذشته لاستیک هواپیما ۱۲۰۰ دلار خریداری می‌شده و امسال به بالای ۲۷۰۰ دلار رسیده است.
