معمای دفاتر گردشگری

به گزارش اصفهان زیبا؛ تأسیس دفاتر گردشگری که تخصص و تعهد لازم را داشته باشند، از ضروریات صنعت گردشگری است. در صنعت گردشگری یکی از مهم‌ترین بخش‏‏‌هایی که اقدام به رفع نیازهای رفاهی گردشگران و مسافران، از جمله اقامت آن‌ها می‌کند، تأسیسات گردشگری است که در رشد و رونق توسعه گردشگری داخلی و خارجی نقش مهمی ایفا می‌کند؛ اما هر یک از تأسیسات گردشگری برای ایجاد و راه‌اندازی نیازمند دریافت مجوز کسب‌و‌کار با پروانه بهره‏‏‌برداری هستند؛ اما صدور این مجوز با چالش‏‏‌های بسیاری همراه است.

بسیاری از فعالان به روند طولانی و سخت‌گیرانه دریافت مجوز برای تأسیسات گردشگری اعتراض دارند؛ این در حالی است که به زعم کارشنـاسان گردشگری، صدور بـی‌رویـه مجـوزها کمکی به صنعـت گردشگری نمی‌کند و برای اعطای مجوز به‌طورحتم باید تخصص و تعهد را جزو دو شرط اساسی درنظر گرفت.

یک کارشناس گردشگری در گفت‌وگو با «اصفهان زیبا» درخصوص چالش‌های صدور مجوز گردشگری گفت: برای کلان‌شهری مثل اصفهان وقتی‌که درخواست ۳۰۰ مجوز دفتر خدمات گردشگری مطرح می‌شود، آیا به میزان این مجوزها درخواست برای اجرای تور داریم؟ آیا این دفاتر در زمینه تبلیغات و توسعه گردشگری، خدماتی توانسته‌اند انجام دهند؟

منصور قاسمی ادامه داد: وقتی‌که تعداد دفاتر گردشگری محدود باشد به‌صورت سالانه نوع کارنامه آن آژانس بررسی می‌شود. آژانس در رابطه با خدماتی که انجام داده است بازخواست می‌شود و درصورتی‌که مسیر را درست رفته باشد، تشویق می‌شود و به فعالیت خود ادامه می‌دهد. حال این پرسش مطرح است که آیا ما چنین کاری را در ایران انجام داده‌ایم؟ وقتی‌ مجوزی را صادر کردیم از دریافت‌کننده مجوز پرسیدیم در سالی که گذشت شما چه میزان در توسعه گردشگری، گردشگری ورودی و چه میزان در گردشگر داخلی پیشرفت داشتید؟ اگر دفاتر خدمات گردشگری کارنامه سالانه خود را ارائه بدهند و در حد قابل‌قبول باشد، می‌توانیم از افزایش تعداد دفاتر صحبت کنیم.

80 درصد دفاتر گردشگری تبلیغات بلد نیستند

قاسمی افزود: بالغ‌بر ۸۰درصد دفاتر خدمات گردشگری فعالیتی ندارند، تبلیغات بلد نیستند و به‌صورت تخصصی در زمینه گردشگری وارد نشده‌اند. صرفا با توجه به اینکه فضایی را برای کار داشته باشند، دفتری را ایجاد کرده‌اند یا صرفا به‌دنبال نوعی پرستیژ در آن فضای اداری که به‌صورت بخش خصوصی ایجاد می‌شود، هستند. درواقع این موارد معیارهای قابل قبولی برای دفاتر گردشگری نیستند.

این کارشناس گردشگری بیان کرد: در زمینه اجرای تورها ما همیشه با شکایات زیادی از طرف درخواست‌کنندگان خدمات مواجه هستیم. وقتی‌که به دفاتر مراجعه می‌شود، متوجه می‌شویم که آن دفتر یا تازه‌کار است یا تخصص لازم را نداشته و یا استانداردها را رعایت نکرده است.

زمان صدور مجوزها طولانی است

قاسمی خاطرنشان کرد: من با این موضوع که بررسی مدارک سرعت بیشتری داشته باشد، موافق هستم. برای درخواست یک مجوز لازم نیست که شش ماه زمان بگذرانیم. در این مدت ممکن است دچار ضرر و زیان شوی. وقتی که برای یک مجوز درخواست می‌شود، نهایتا از زمان دریافت مدارک تا طی‌کردن تمام مراحل، حداکثر یک هفته زمان لازم است؛ ولی اگر قرار است زمان بیش از این باشد، درست نیست.

بیشتر دفاتر گردشگری تخصص لازم را ندارند

این کارشناس گردشگری گفت: اگر بخواهیم نگاهی به شمار دفاتر گردشگری در تهران و اصفهان و کلان‌شهرهای دیگر ایران بیندازیم، می‌بینیم که شمار مجوزها که تاکنون صادرشده چیزی حدود چهار یا پنج برابر بیشتر از استاندارد بین‌المللی است؛ یعنی بدون درنظرگرفتن تخصص، مجوز صادر کردیم.
اغلب کسانی که مجوز دارند، کسانی هستند که قبلا کارمندان یک دفتر بودند و با توجه به آنکه یک یا دو سال در آژانسی مشغول به کار بوده‌اند، مجوز داده شده است؛ ولی آیا آن کارمند به آن تخصص لازم رسیده؟ آیا استاندارد کار در حوزه گردشگری را دارند؟ آیا در زمینه تسهیلاتی که بابت آن هزینه می‌گیرند تعهد لازم را دارند؟ و هزاران سؤال دیگر که باید در این زمینه پاسخ داده شود.

ضرورت نظارت بر عملکرد دفاتر گردشگری

قاسمی افزود: در خیلی از موارد می‌بینیم که دفاتر خدمات گردشگری به‌صورت خانوادگی اداره می‌شود و ممکن است تفکرشان صرفا کسب منفعت باشد؛ اما چیزی که مدنظر مجلس است این است که کارآفرینی در جامعه باید استانداردسازی شود؛ از همین رو سخت‌گیری‌ها در صدور مجوزها برای راهنمایان گردشگری و آژانس‌ها باید اعمال شود.

دفاتر خدمات گردشگری باید به‌صورت تخصصی فعالیت کنند و آموزش‌های سالانه با توجه به تعداد ساعاتی که طبق استاندارد است، برای صاحبانشان برگزار شود. درنهایت هم کارنامه آن‌ها بررسی شود تا مشخص شود آیا مجوز ادامه فعالیت به آن‌ها داده شود یا در صورت موفق‌نبودن، کارشان متوقف شود؟

او ادامه داد: میزان شکایت‌ها باید بررسی شده و نسبت به عملکرد آن‌ها اخطار داده شود. این‌ها مواردی است که استانداردسازی را در زمینه دفاتر خدمات گردشگری ایجاد می‌کند.

این کارشناس گردشگری اذعان کرد: هر چه تعداد راهنمای گردشگری بیشتر شود، نوعی رقابت ناسالم در جامعه راهنمایان پیش می‌آید. بیش از ۹۵درصد راهنمایان گردشگری بیکار هستند و اگر در زمینه ورودی راهنمایان گردشگری اتفاق مثبتی صورت نگیرد و استانداردسازی انجام نشود، آن ۵درصد فعال هم ناامید می‌شوند و از کار دست می‌کشند.

قاسمی افزود: بررسی‌های بسیار دقیق و کارشناسانه در رابطه با دفاتر گردشگری باید انجام شده و استمرار کار این راهنمایان هم باید بررسی شود. ازلحاظ مدیریت بحران، برنامه‌ریزی، رضایت گردشگر و اینکه آیا کارنامه موفقی داشته‌اند یا خیر، باید بررسی‌های لازم صورت بگیرد.

بی پروا مجوز صادر نکنیم

این کارشناس گردشگری عنوان کرد: اگر به کشورهای پیشرفته نگاهی بکنیم، شمار دفاتر خدمات گردشگری و راهنمایان تور محدود است. با صدور مجوزهای زیاد، چه در زمینه دفاتر خدمات گردشگری و چه راهنمایی تور خدمتی به صنعت گردشگری نمی‌کنیم. اگر ما بی‌پروا راهنمای تور پرورش دهیم، بدون اینکه راهنمای تور متخصص در زمینه گردشگری داشته باشیم، خدمتی به بخش گردشگری انجام نمی‌شود؛ بلکه نوعی رقابت ناسالم را همراه خواهد داشت.

قاسمی درخصوص ارائه راهکارها برای صدور مجوزها، گفت: برای مجوزدادن به ورود افراد جدید با نگاه تخصصی به عرصه کار خدمات گردشگری و راهنمایی تور و بر اساس نیاز، باید اقدام شود.

علاوه بر این، باید دفاتر خدمات گردشگری مجوزدار بررسی شوند که کارنامه کاری‌شان چطور بوده است؛ همچنین باید فرصتی به بعضی از دفاتر داده شود برای اینکه بتوانند خود را در زمینه استانداردسازی و تخصص‌هایی که باید داشته باشند تقویت کنند. اگر در این زمینه موفقیتی برای آن‌ها حاصل شد، مجوز ادامه‌دار باشد و کسانی که در این زمینه قابلیت‌های لازم را برای ادامه کار پیدا نکنند، مجوزشان تعلیق شود.

عدم صدور مجوز دفاتر خدمات گردشگری در یک منطقه

این کارشناس گردشگری خاطرنشان کرد: در رابطه با مکان احداث دفاتر خدمات گردشگری نیز باید یک دفتر خدمات گردشگری با دفتر دیگر فاصله‌ای طبق استاندارد داشته باشد؛ مثلا برای منطقه جغرافیایی یا یک منطقه شهرداری باید فاصله‌های لازم برای ایجاد یا مجوزدادن دفاتر خدمات گردشگری رعایت شود.

فاصله‌های نزدیک دفاتر خدمات گردشگری یعنی اینکه مجوزها بدون استاندارد صادر می‌شود؛ مثلا در شهر اصفهان 20 آژانس در زمینه گردشگری فعالیت مثبت یا در حد استاندارد دارند؛ ولی می‌بینیم که مجوزهایی که صادرشده تعدادشان زیاد است؛ در تهران هم همین‌طور است.

لازمه صنعت گردشگری تخصص و تعهد است

قاسمی افزود: صنعت گـردشگری صنعتی است که باید تخصص و تعهد در آن لحاظ شود. شکایات از دفاتر خدمات گردشگری در ایران بسیار زیاد است. این یعنی آن تعهد انجام نشده که شاید به خاطر این است که تخصصی وجود نداشته و یا نوعی رقابت ناسالم ایجاد شده است. ازلحاظ شمار دفاتر خدمات گردشگری این رقابت باعث شده که خدمات کاهش پیدا کندو نوعی نارضایتی فراوان در نزد دو طرف، یعنی ارائه‌کننده و دریافت‌کننده خدمات به وجود بیاید.