به گزارش اصفهان زیبا؛ چندی پیش در وبگردی‌ها و مشاهده صفحات مجازی نام وبگاهی توجهم را جلب کرد. وبگاهی برای خرید اینترنتی دخانیات «دودی‌گرام». نکته جالب اینکه کاربران فضای مجازی از سهولت و دسترسی آسان همچنین تنوع زیاد این وبگاه بسیار تعریف می‌کردند و به‌گونه‌ای تبلیغ خرید از آن صورت می‌گرفت.
با یک جست‌وجوی ساده دودی‌گرام را پیدا کردم و وارد آن شدم. برایم جالب بود یک فروشگاه اینترنتی با انواع و اقسام سیگارهای داخلی و خارجی، نوشیدنی‌های انرژی‌زا و بسیاری گزینه‌های جذاب دیگر در آن به چشم می‌خورد. کنجکاو شدم که آیا چنین بستری از نظر قانونی امنیت لازم را دارد یا نه که نماد اعتماد الکترونیک در پایین صفحه فروشگاه پاسخ سؤالم شد.
این درحالی است که چنین فروشگاهی نه‌تنها یک بستر امن برای خرید انواع دخانیات ایجاد می‌کند، بلکه جذابیت آن می‌تواند عامل ترغیب بسیاری از افراد برای شروع مصرف دخانیات باشد و تهدیدهایی را به وجود آورد. گفت‌وگو با پدرومادرهایی که نوجوان دارند، به‌خوبی بر این موضوع صحه می‌گذارد و نشان می‌دهد که خانواده‌ها از سهولت دسترسی فرزندانشان به دخانیت گلایه دارد؛ چراکه این امر می‌تواند، آسیب‌های متعددی را به همراه داشته باشد. از سوی دیگر خیلی از آن‌ها از عدم نظارت بر این سایت و صدور مجوز فعالیت آن‌ها گلایه دارند؛ موضوعی که مسعود طریفی، سرپرست معاونت فرهنگی و اجتماعی پلیس اصفهان در رابطه با آن به «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: «تبلیغ هرگونه اقلام دخانی با برندهای مختلف که در کشور تولید می‌شوند، بلامانع است و فروش آن‌ها در فضای مجازی موردی ندارد.» به گفته او، ولی خریدوفروش جنس قاچاق در فضای مجازی جرم به شمار می‌آید. سایت دودی‌گرام نیز با توجه به دریافت نماد الکترونیکی در حال انجام تخلف است؛ چرا که در این رابطه نماد اعتماد الکترونیک ملاک نیست. صرفا سازمان غذا و دارو درخصوص موارد بهداشتی تعیین‌کننده است.
اما خریدوفروش اینترنتی دخانیات در فضای مجازی تبعات زیادی را به همراه دارد. دراین‌باره مریم کریمی، جامعه‌شناس در گفت‌وگو با «اصفهان‌زیبا» ضمن اشاره به ماده۳ طرح جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات می‌گوید: «هر نوع تبلیغ، حمایت، تشویق مستقیم و غیرمستقیم یا تحریک افراد به استعمال دخانیات ممنوع است.» متأسفانه تعارض قانونی این‌گونه بسترهای فروش دخانیات نه‌تنها موجب توقف فعالیت نشده بلکه با ایجاد یک بستر امن برای پرداخت و خرید دراین‌باره چالش‌های زیادی ایجاد کرده است. به گفته او، اگر قانون به‌صورت شفاف حدود و نوع ممنوعیت‌ها را بیان کند و به‌طور دقیق‌تر در این مسئله ورود کند، راحت‌تر می‌توان دراین‌باره صحبت کرد. قانون باید به‌طور دقیق بیان کند فروش و مصرف دخانیات به چه صورت، توسط چه افرادی، در چه بسترهایی و در چه مکان‌هایی آزاد یا ممنوع است.
خریدوفروش دخانیات چه آسان!
این جامعه‌شناس ادامه داد: قطعا وجود یک بستر امن برای خرید دخانیات به صورتی که این خرید در یک زمان بسیار کوتاه و بدون نیاز به مراجعه حضوری صورت می‌گیرد، دسترسی را برای همه افراد جامعه بسیار آسان و راحت می‌کند. این دسترسی برای همه افراد، از کودکی و نوجوانی تا سنین بالاتر رخ می‌دهد. این اتفاق قطعا افزایش مصرف در جامعه را به دنبال خواهد داشت. افزایشی که توسط یک بازه گسترده‌تری صورت خواهد گرفت. برای مثال برای یک دانشجوی 18ساله که پایگاه اجتماعی متوسطی دارد، شاید شروع خرید دخانیات و مصرف آن با حضور در جامعه سخت اتفاق بیفتد؛ اما زمانی که این اتفاق بتواند بدون حضور در جامعه و در یک بستر امن با یک خرید اینترنتی رقم بخورد، راحتی و سهولت دسترسی در این مسئله می‌تواند استقبال زیادی ایجاد کند. مطمئنا این روال افزایش آمار مصرف دخانیات را به دنبال خواهد داشت.
به گفته کریمی، علاوه بر مشکلاتی که دراین‌باره گفته شد، فعالیت‌های غیرقانونی زیر نقاب بسترهای قانونی ازجمله مشکلات این بسترهاست. بسیاری از سایت‌ها و بسترهای فروش دخانیات به‌طور غیرمستقیم به فروش مواد مخدر و سایر محصولات غیرمجاز می‌پردازند. قانونی بودن چنین بسترهایی می‌تواند در ذهن افراد تأیید هرگونه خرید و مصرف از این بسترها را به دنبال داشته باشد؛ هرچند کالای خریداری‌شده غیرمجاز و غیرقانونی باشد.
آن‌طور که این جامعه‌شناس می‌گوید: «زمانی که افراد برای خرید دخانیات مانند سیگار به فروشگاهی مراجعه می‌کنند، فروشنده ازنظر قانونی ملزم است از فروش این محصول به افراد زیر 18 سال اجتناب کند. وبگاه‌های فروش دخانیات هرچند برای فروش محصولات خود محدودیت‌هایی اعمال می‌کنند، این محدودیت‌ها بسیار ضعیف است و قدرت اعمال چندانی ندارد؛ برای مثال به‌محض ورود به این وبگاه باید محدوده سنی خود را مشخص کنید. اگر گزینه انتخابی شما بالای 18 سال باشد، اجازه ورود به شما داده می‌شود. در صورت انتخاب گزینه «من زیر 18 سال هستم» شما اجازه ورود و خرید نخواهید داشت؛ البته با خروج از وبگاه و ورود مجدد می‌توانید با گزینه «من بالای 18 سال هستم» وارد وبگاه شده و خرید خود را انجام دهید. یا اینکه در این سایت‌ها آمده که افراد باید به سن قانونی رسیده باشند تا بتوانند از یک حساب شخصی و دارای رمز پویا برای ورود به آن استفاده کنند که به نظر این توجیه نیز قابل دور زدن است. در حال حاضر کودکان و نوجوانان ما به‌راحتی با حساب‌های شخصی والدین اقدام به خریدهای اینترنتی می‌کنند.
ایجاد نیاز با خرید از فروشگاه‌های اینترنتی عرضه دخانیات
به گفته او، همچنین ورود به فروشگاه‌های اینترنتی و مشاهده انواع و اقسام دخانیات در فرد ایجاد نیاز و مطمئنا مصرف چنین اقلامی را جذاب می‌کند. این ترغیب به مصرف فقط کافی است برای یک‌بار اتفاق بیفتد تا یک نوجوان کنجکاو تبدیل به یک مصرف‌کننده شود. درواقع چنین بسترهایی احساس نیاز به مصرف را در افراد و گروه‌هایی ایجاد می‌کند که چنین احساسی در آن‌ها وجود نداشته است. این احساس نیاز و پاسخ به آن در انتخاب پایگاه‌های اجتماعی افراد و انتخاب گروه‌های عضو تأثیر بسزایی خواهد داشت.
او ادامه می‌دهد: سهولت در خرید و دسترسی آسان به دخانیات به روش اینترنتی گرایش و مصرف افراد به این مواد را افزایش می‌دهد. دراین‌باره چنین بسترهایی تا حدود زیادی می‌تواند مصرف بانوان و دختران جوان را افزایش دهد؛ زیرا ممکن است یک دختر جوان یا یک مادر نتواند به‌راحتی با مراجعه حضوری اقدام به تهیه سیگار کند؛ اما چنین بستری تهیه این ماده را برای او هموار می‌سازد. مصرف دخانیات برای بانوان در جامعه ما یک هنجار بزرگ است که چنین بسترهایی در شکسته شدن این هنجار نقش بسزایی خواهند داشت. دراین‌باره توجه کنید مصرف دخانیات توسط مادر یک خانواده پیامدها و خسارت‌هایی به دنبال دارد که واقعا جبران‌ناپذیر است یا چنین اتفاقی برای یک دختر جوان می‌تواند آینده و زندگی او را تحت‌الشعاع قرار دهد.
