به گزارش اصفهان زیبا؛ «دلیلش هرچه هست، باشد؛ همین که مازوت‌سوزی را متوقف کردند، خدا پدرشان را بیامرزد!» این را «مهدی طغیانی»، نماینده اصفهان در مجلس شورای اسلامی می‌گوید. سؤال ما از این نماینده واضح و شفاف است: «بالاخره دغدغه، سلامت مردم و عدم مازوت‌سوزی است یا کاهش ذخیره سوخت نیروگاه‌ها؟» پاسخ او اما به «اصفهان زیبا» این گونه است: «شما اصلا فرض کنید دروغ گفته‌اند. بالاخره سایه مازوت از سر آسمان اصفهان کم شد یا نشد؟ خب همین خوب است دیگر. خدا پدرشان را بیامرزد!» این اتفاق اما برای آینده این آب‌وخاک هم کفایت می‌کند؟ یا فقط به درد دولت چهاردهم می‌خورد که اعلام کرده نگران سرطان‌گرفتن مردم است و برای همین در اتفاقی بی‌سابقه، پاییز را با بی‌برقی و خاموشی خواهیم گذراند تا به جایش مازوت نسوزد؛ یعنی مردم باید بین بد و بدتر انتخاب کنند؟ نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس می‌گوید: «درست است؛ اما حداقل برای اصفهان منتهی به خیر شده.» از آقای نماینده سؤال می‌کنیم که خب مجلس در این «انتهای خیر» چه نقشی داشته و اصلا نقشی داشته است یا نه؟
قانون حمایت از صنعت برق و مانع‌زدایی از توسعه این صنعت کامل اجرا نمی‌شود
از شهریورماه امسال بود که برخی نمایندگان مجلس، ازجمله حاجی‌دلیگانی درباره خالی‌شدن ذخیره سوخت نیروگاه‌های کشور هشدار داده بودند؛ اما آیا بهارستان‌نشینان اقدام جدی هم در این باره داشته‌اند و به نقش نظارتی خود عمل کرده‌اند یا صرفا به هشداردادن اکتفا کرده‌اند؟ طغیانی در پاسخ به این سؤال تأکید می‌کند که مجلس بیکار ننشسته و آنچه باید، انجام داده است؛ ازجمله اینکه درخصوص حمایت از صنعت برق و مانع زدایی از توسعه این صنعت قانون‌گذاری کرده است.
اما این قانونی که طغیانی از آن حرف می‌زند و ازقضا تأکید دارد که رسانه‌ها باید روی آن مانور بدهند و بندهایش را بخوانند، چیست؟ قانون مانع‌زدایی در مجلس سیزدهم و در دوران ریاست جمهوری شهید آیت‌الله رئیسی تصویب شد که شامل 19 ماده است. ماده سه قانون مانع زدایی از توسعه صنعت برق بر خودتأمینی برق توسط صنایع تأکید کرده است تا ناترازی برق را در کشور کاهش دهد؛ همچنین تأکید می‌کند که انرژی سبز در بورس انرژی به‌عنوان یک‌قدم بزرگ این قانون، باعث رونق اقتصادی برق است. یا مثلا در ماده یک و دو این قانون آمده است: «دولت از طریق وزارت نفت مکلف است سوخت صرفه جویی‌شده یا مصرف‌نشده حاصل از اجرای طرح‌های بهینه‌سازی را معادل متوسط بازدهی نیروگاه‌های حرارتی محاسبه کند و این سوخت را بر اساس سازوکار ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب ۱۳۹۴/۲/۱ به سرمایه‌گذاران معرفی‌شده توسط وزارت نیرو تحویل دهد و یا معادل ریالی آن را پرداخت کند. وزارت نیرو مکلف است با هماهنگی وزارت نفت میزان تقاضای سوخت مایع نیروگاه‌ها را به‌صورت جداول ماهانه برای یک‌سال به تفکیک نوع سوخت در خردادماه هرسال اعلام کند. وزارت نفت ضمن پیش‌بینی در لوایح بودجه سنواتی، مکلف به تأمین و تکمیل موجودی سوخت مخازن موردنیاز نیروگاه‌ها بر اساس جداول اعلام‌شده ماهانه است.»
موظفی‌های بهارستان برای پاستور که در این قانون آمده و نماینده اصفهان در مجلس هم در طول مصاحبه بارها به آن اشاره می‌کند، جذاب، دلربا و امیدبخش است؛ اما سؤال اصلی این است که با وجود این قانون و الزام‌هایی که در قالب «باید» و «نباید» برای دولت مشخص و معین شده، پس چرا بازهم به این مشکل برخوردیم و اوضاع بدتر هم شده و این بار در شرایطی بی‌سابقه، قطعی برق کشور در فصل «پاییز» را تجربه می‌کنیم؟ طغیانی می‌گوید، چون قانون به‌طور کامل اجرا نشده و البته یک بخشی از آن‌هم مربوط به «زمان‌بر» بودن اجرای برخی قوانین است و نباید انتظـار داشتـه باشیـم در زمان کوتاه، به یک‌باره همه‌چیز درست شود.
بااین‌حال نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی بازهم روی مفیدبودن و کارآمدبودن این قانون تأکید می‌کند: «به اذعان کارشناسان، این قانون همه‌جوره سعی کرده بود ابعاد وضعیت موجود در حوزه صنعت برق را ببیند. نمی‌گویم برای همه مشکلات در این حوزه راهکار داشت؛ اما برای اغلب آن‌ها چاره‌اندیشی کرده بود. اما خب این قانون تقریبا دوسال است که تصویب شده و برخی تکالیف که برعهده شرکت‌ها گذاشته شده بود یا مثلا در بحث تعرفه پرمصرف‌ها و تمرکز و مانور روی انرژی خورشیدی، کارهای خوبی صورت گرفت و در بخش‌هایی هم خب کاری صورت نگرفت یا اقدامات، خیلی پررنگ و قاطعانه نبوده است. بالاخره اجرای آن نیازمند زیرساخت و عزم جزم در وزارت نیرو و دستورالعمل و هزینه است.»
مازوت چقدر مقصر است؟
در بخش بعدی مصاحبه با طغیانی بحث بر سر علت آلایندگی است و اینکه اصلا مازوت مگر چقدر عامل آلایندگی است که دولت مدعی است برای سلامت و حفظ جان مردم، سوزاندن آن را قطع کرده؟ به این جای گفت‌وگو که می‌رسیم، آقای نماینده تأکید دارد که باید علمی و منطقی به موضوع آلودگی هوا فکر کنیم و درک کنیم که گاهی اوقات و در برخی فصول مثل زمستان پدیده وارونگی دما را داریم که به آلودگی دامن می‌زند و جدی‌تر خودش را نشان می‌دهد (البته الان پاییز است و هنوز به زمستان و سرمای این فصل هم نرسیده‌ایم و خاموشی برق در پاییز، اتفاقی بی‌سابقه در کشورمان بوده است). طغیانی تأکید و تکرار می‌کند که به‌هرحال این خاموشی‌ها به هر علتی رخ داده، باید خدا را شکر کنیم که مازوت‌سوزی را متوقف کرده است.
ممنوعیت مازوت‌سوزی که نماینده اصفهان از آن حرف می‌زند، در سه شهر ایران یعنی اصفهان، کرج و اراک اتفاق افتاده و در سایر شهرها مثل خوزستان همچنان مازوت سوزانده می‌شود.
سخن‌گوی دولت هم که در ابتدا در توجیه خاموشی برق گفته بود این مصوبه برای «تأمین سلامت مردم» صورت گرفته، چندروز بعد در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت که«مازوت‌سوزی قطع نمی‌شود؛ کم می‌شود!»
مهاجرانی بعدتر هم روی خط تلفنی برنامه زنده تلویزیونی رفت و در پاسخ به سؤال المیرا شریفی مقدم درباره میزان اثرگذاری مازوت بر آلودگی هوا، گفت که «اطلاعی دراین‌باره ندارد» !
درباره اینکه خاموشی‌ها کی تمام می‌شود هم اطلاعی نداشت! همین گفت‌وگوی کوتاه مهاجرانی با مجری برنامه، باعث شد برخی کاربران در شبکه‌های اجتماعی بنویسند که بهتر بود دولت شریفی‌مقدم را به‌عنوان سخن‌گو انتخاب می‌کرد؛ چون خانم مجری میزان دقیق و درصد تأثیر مازوت بر آلودگی را به نقل از آخرین آمار سازمان محیط‌زیست 7درصد اعلام کرد و در ادامه اشاره کرد که خاموشی‌ها چقدر می‌تواند مشکل‌ساز شود و سخن‌گوی دولت تنها تأیید می‌کرد.
اما نظر مهدی طغیانی در این باره چیست؟ او می‌گوید که «هرکس می‌گوید که عامل آلودگی هوای اصفهان تنها مازوت است یا فقط ناشی از حمل‌ونقل عمومی است و یا صنایع باعث‌وبانی آن هستند، چیزی از آلودگی هوا نمی‌داند و نمی‌فهمد؛ چون آلودگی تک‌عاملی نیست و چندعامل، آن هم در فصول مختلف، یکی بیشتر و یکی کمتر باعث آلودگی و تشدید آن می‌شوند. پس هرکس تلاش می‌کند که به‌عنوان‌مثال صنعت را از حوزه مقصران آلودگی هوای اصفهان تبرئه کند، می‌خواهد با اذهان عمومی بازی کند؛ چون صنعت هم در این زمینه نقش دارد.»
این نماینده اصفهان در ادامه به علل دیگری هم اشاره می‌کند؛ ازجمله تردد ماشین‌های سنگین و جابه‌جایی حدود 10میلیون تن فولاد کشور از اطراف اصفهان و کوره‌های آجرپزی و قرارگیری صنایع در شعاع 50 کیلومتری شهر که به آلودگی هوای اصفهان دامن زده‌اند و در هیچ کجای دنیا صنایع را کنار شهر جاگیر
نمی‌کنند.
بحث برق و مازوت را نباید سیاسی کرد
به آقای نماینده می‌گوییم شهری مثل یزد هم شرایطی مشابه اصفهان دارد و جمعیت حدود یک‌میلیون و ۲۰۰هزارنفری استان یزد در بیش از ۷۵درصد در محدوده‌ای که به دشت یزد-اردکان معروف است، سکونت دارند و اغلب کارخانه‌ها و فعالیت‌های صنعتی، اقتصادی و تولیدی استان در این محدوده استقرار دارد و کریدور حمل‌ونقل جاده‌ای و ریلی کشور نیز از این منطقه می‌گذرد؛ پس چرا تعداد روزهای آلوده این شهر بسیار کمتر از اصفهان است؟ «چون شرایط اقلیمی شهرها با هم فرق می‌کند و حتی نحوه وزیدن باد در شهرها هم متفاوت است. در شهری مثل اصفهان هوا با زاینده‌رود تهویه می‌شده؛ اما حالا زاینده‌رود خشک شده است.»
این پاسخی است که طغیانی به سؤال «اصفهان زیبا» می‌دهد و در پایان صحبت‌های خود ضمن اینکه تأکید می‌کند بحث برق و مازوت را نباید سیاسی کرد و نباید با نگاه سیاسی و جناحی به آن نگاه کرد، برای چندمین بار می‌گوید: «حالا مشکل کاهش ذخیره مخازن سوختی را داریم یا نداریم، واقعا برای قطع مازوت و سلامتی مردم این تصمیم گرفته شده یا نشده، همین که به آلایندگی‌ها اضافه نکردند و مازوت‌سوزی در اصفهان قطع شده، جای شکر دارد و خدا پدرشان را بیامرزد!»
مازوت‌سوزی واقعا قطع شده؟
اما آیا مازوت سوزی واقعا قطع شده؟ خبرگزاری «خبرآنلاین» روز جمعه در گزارشی در این خصوص نوشت که طبق بررسی‌هایی که از مسئولان و فعالان محیط‌زیست اصفهان، کرج و اراک داشته، تأیید می‌شود که طی این مدت مازوت‌سوزی انجام نشده است.
محمد نورصالحی، رئیس شورای شهر اصفهان، هم این ادعا را تأیید می‌کند و به این خبرگزاری می‌گوید: «مازوت‌سوزی در سنوات گذشته به‌صورت موردی و ضروری و در قالب افزایش مصرف گاز و کاهش تولید برق انجام می‌شد و در بعضی از نیروگاه‌ها با تصمیم مراجع ذی‌ربط صورت می‌گرفت؛ اما در اصفهان، از چندسال گذشته به‌دلیل آلودگی زیاد، مشعل‌های مازوت به دستور مقام قضایی پلمب و مازوت‌سوزی متوقف شد.» هر چند این تصمیم در سال گذشته به دلیل کمبود گاز به صورت موقت لغو شد.
تأیید و تکذیب درخصوص چرایی خاموشی و قطعی برق
رئیس شورای شهر اصفهان پیش‌از این، به مسئولان وزارتخانه‌های نیرو و نفت هم توصیه و تأکید کرده بود که به هر روشی که صلاح می‌دانند باید مصرف برق در تابستان و مصرف گاز در زمستان را مدیریت کنند تا صنایع مجبور به تعطیلی نشوند . با این حال مسئولان هم به روشی که صلاح می‌دانستند تصمیم گرفته‌اند یک سری مسائل را مدیریت کنند: «خاموشی و قطعی برق؛ آن هم در پاییز، آن هم در گرم‌ترین پاییز سال‌های اخیر».
دولت گفته که برای مازوت‌نسوزاندن و حفظ سلامت مردم است؛ گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس اما این ادعا را رد می‌کند و می‌گوید که برق را قطع کرده‌اند چون ذخایر گاز و گازوئیل نداریم. درواقع به نظر می‌رسد دولت با این تصمیم «مشکل را جایگزین مشکل کرده است». مالک شریعتی، نماینده مجلس، تأکید می‌کند حتی اگر مازوت نسوزانند، بازهم کمبود ذخایر سوختی و خاموشی داریم.
این کمبود ذخایر سوختی و تصمیم به خاموشی در حالی صورت گرفته که «تحلیل ایران» نوشت که «از شهریور امسال بنا بر گزارش وزارت نیرو، فرآیند پرشدن ذخایر سوخت مایع نیروگاه‌ها متوقف شده و به‌مرور، حجم این ذخایر به یک‌سوم رسیده است. تأمین گاز نیروگاه‌ها در دوهفته اول آبان ۳۰درصد نسبت به پارسال کم شد و ذخیره گازوئیل نیروگاه‌ها هم به کمتر از ۱۲۶۰ میلیون لیتر رسید تا شبکه برق ایران در یک‌قدمی شرایط فوق اضطراری قرار گیرد. خاموشی در خانه‌های مردم، کارخانه‌ها، مزارع، ادارات و بخش‌های تجاری از پیامدهای ورود به شرایط فوق‌اضطراری است. در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ با وجود اینکه ذخایر گازوئیل نیروگاه‌ها کمتر از امسال بود؛ اما اقدامات بهنگام در وزارت نفت و نیرو سبب شد تا در کنار تأمین برق پایدار زمستان، مصرف مازوت هم نسبت به قبل تا ۶۰درصد کاهش پیدا کند. آخرین بار قطعی برق زمستانی در سال ۹۹ در ایران تجربه شد.»
خبرگزاری دانشجو هم این گزاره را تأیید کرده و در گزارشی با انتقاد از تصمیم دولت برای خاموشی‌ها، آن هم در فصل پاییز، نوشت: «در چند ماه اخیر، ذخایر گازوئیل و گاز طبیعی نیروگاه‌ها کاهش چشمگیری داشته است. درحالی‌که از فروردین تا مرداد، ذخایر سوخت به‌طور مداوم افزایش می‌یافت، از شهریورماه به بعد، روند کاهشی آغاز شده و تا نیمه آبان، روزانه تا ۲۰ میلیون لیتر از ذخایر کاهش یافته است. درواقع، از زمانی که دولت چهاردهم بر سر کار آمده، سرعت رشد ذخایر سوخت نیروگاهی به‌طور معناداری کاهش یافته است. بررسی وضعیت مخازن گازوئیل در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد که در شهریور، مهر و آبان، به‌طور متوسط روزانه به ترتیب ۵، ۵.۹ و ۲۱ میلیون لیتر از ذخایر نیروگاهی کاسته شده و در حال حاضر بیش از ۸۰درصد از ذخایر گازوئیل این نیروگاه‌ها خالی است. این کاهش چشمگیر باعث شده تا ذخایر گازوئیل نیروگاه‌ها تا اوایل آبان‌ماه ۳۰درصد کاهش یابد و از ۷۷درصد در سال گذشته به ۴۱.۲درصد برسد.» ادعای این خبرگزاری‌ها البته با تکذیب قاطعانه «شانا» روبه‌رو شد. شبکه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی می‌گوید که این اخبار و اطلاعات ناشی از نگاه سیاسی است و برخلاف ادعاهای مطرح‌شده، ذخایر سوخت مایع کشور در حالی در دولت سیزدهم ۲.۶میلیارد لیتر نسبت به سال ۱۴۰۲ کاهش یافت که وزارت نفت دولت چهاردهم آبان سال ۱۴۰۳ نسبت به سال ۱۴۰۲، ۱۲۲درصد نفت‌گاز بیشتری به نیروگاه‌های کشور تحویل داد.
شانا مدعی است که به گواه ارقام سامانه برق حرارتی وزارت نیرو، همچنین ارقام ذخیره‌سازی و تحویل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، سطح ذخایر نفت‌گاز و نفت‌کوره نیروگاهی و شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در تاریخ ۳۱ مرداد ۱۴۰۳ نسبت به ۳۱مرداد ۱۴۰۲، درمجموع ۲.۶میلیارد لیتر پایین‌تر بوده است.
وقتی مردم گلایه‌مندند
میان تأیید و تکذیب‌ها اما مردم، اصناف، صاحبان صنایع و تولیدکنندگان، همه و همه گلایه‌مندند. خاموشی و قطع برق، آن‌هم در پاییز، نشان از عمق فاجعه دارد. بهانه، سلامت مردم است؟ قبول؛ اما حتی حالا که مازوت نمی‌سوزد، اصفهان بازهم حتی یک روز هوای سالم ندارد. نماینده مردم این شهر تاکید دارد که باید دعایشان کنیم که مازوت‌سوزی را قطع کرده‌اند. این وضعیت هر چند نسبت به مازوت سوزی در سال گذشته بهتر است ولی همچنان مسئله اصلی یعنی هوای پاک برای اصفهان حل نشده است و این موضوع نباید به بهانه عدم استفاده از مازوت در حاشیه قرار بگیرد.
