به گزارش اصفهان زیبا؛ پاییز که می‌رسد، فصل ثبت‌نام‌ها آغاز می‌شود. ثبت‌نام آزمون کنکور سراسری کارشناسی، آزمون دانشگاه فرهنگیان، سراسری کارشناسی‌ارشد، دکتری، استخدامی و… . خلاصه که فصل، فصل کاشت است تا چند ماه بعدش موقع برداشت فرارسد. ازآنجاکه پیرامون مسائل آموزشی صحبت می‌کنیم، بد نیست اشاره‌ای هم به مفهوم عدالت بشود که همواره در این سال‌ها در کنار آموزش به‌کاررفته و در قانون اساسی هم جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است.
اصل سی‌ام قانون اساسی: دولت موظف است وسایل آموزش‌وپرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی کشور به‌طور رایگان گسترش دهد. بااین‌حال همان‌طور که در کشورهای غربی این موضوع همچنان مناقشه‌آمیز است، در جمهوری اسلامی نیز معیار و مصادیق عدالت آموزشی مشخص نشده است؛ به‌طور مثال هزینه شرکت در آزمون‌های سراسری. معلوم نیست که آیا این هزینه جزو پیش‌زمینه‌های لازم برای تحصیل محسوب می‌شود که انتظار داشته باشیم رایگان باشد یا نه؟
دانش‌آموز و دانشجو چقدر هزینه ثبت‌نام کنکور می‌پردازد؟
آنچه فعلا در جامعه رواج دارد، پرداخت هزینه توسط متقاضی است. بدین‌صورت که دانش‌آموز متقاضی شرکت در کنکور سراسری 1404، 290 تومان، متقاضی کنکور سراسری خارج از کشور 1404، 6 میلیون تومان، آزمون عملی کنکور 900 تومان و متقاضی آزمون عملی تربیت‌بدنی، 422تومان باید بپردازد.
این در حالی است که در چند سال اخیر کنکور سراسری کارشناسی دومرحله‌ای شده و به‌تبع دانش‌آموزان‌هم باید دو بار این هزینه را پرداخت کنند. اگر همین ارقام را با سال گذشته مقایسه کنیم، نسبت به رقم 216 تومان در سال گذشته، شاهد افزایش 34 درصدی هستیم. مبالغی برای طراحی سؤالات، چاپ آزمون، حضور مراقبان در جلسه، پذیرایی، تصحیح و اعلام نتایج درنظر گرفته شده است.همچنین دانشجویان کارشناسی‌ارشد هم برای ثبت‌نام کنکور در سال 1404، باید 512 تومان پرداخت کنند؛ یعنی نسبت به سال گذشته و رقم 378 تومان، 35درصد افزایش قیمت داشته‌ایم.
این در حالی است که در سال‌های اخیر بسیاری از رشته‌ها به‌عنوان رشته شناور تقسیم‌بندی شده‌اند و دانشجو ناگزیر است که دو سریال اعتباری برای دو رشته متفاوت پرداخت کند. همچنین دانشجویان دکتری هم امسال 834 تومان پرداخت کردند که نسبت به سال گذشته ورقم 600 تومان، 39 درصد افزایش قیمت داشته است.
همچنین دانشجویانی که قصد دارند از فرصت استعداد درخشان استفاده کنند، باید مبلغ جدایی را متناسب با دانشگاه موردتقاضایشان پرداخت کنند که میانگین بین 200 تا 350 تومان است؛ یعنی دانشجویی که درخواست پذیرش برای چند دانشگاه دارد، به‌طور میانگین باید برای هریک 300 تومان پرداخت کند؛ این درحالی است که گاهی حتی شخص، به مصاحبه هم دعوت نمی‌شود، چه برسد به اینکه موردپذیرش دانشگاه قرار بگیرد.
سه میلیون، هزینه پذیرفته شدن در دانشگاه فرهنگیان
ارقام ذکرشده تنها مربوط به دانشجویانی است که قصد شرکت در آزمون‌های سراسری را دارند. سوی دیگر ماجرا متقاضیان تحصیل در دانشگاه‌های فرهنگیان و متقاضیان استخدام در آموزش‌وپرورش هستند. دانش‌آموزان متقاضی دانشگاه فرهنگیان در مرحله اول همچون سایر دانش‌آموزان باید 290 تومان را پرداخت کنند و متقاضیان استخدام، همچون دانشجویان کارشناسی ارشد، مبلغ 512 تومان را پرداخت کنند.
این افراد اگر در مرحله علمی آزمون پذیرفته شوند و مطابق با سازوکارهای دانشگاه فرهنگیان که سه برابر بیشتر از نیروی موردنیازش را دعوت به مصاحبه می‌کند، موردپذیرش ابتدایی قرار گیرند، نوبت به مصاحبه می‌رسد. در این مرحله باید طبق مصوبه دولت، هزینه ارزیابی تکمیلی به ازای هر داوطلب، 1400000 تومان و هزینه بررسی صلاحیت‌های عمومی و سلامت پزشکی 1450000 تومان به ازای هر داوطلب پرداخت شود. یعنی مجموعا چیزی بیش از 3000000 میلیون تومان! با درنظرگرفتن اینکه همان‌طور که بیان شد، روال دعوت به مصاحبه برای این دانشگاه سه برابر ظرفیت موردنیاز است.
هزینه برگزاری آزمون‌ها زیاد است
این موضوع را رمضان رحیمی که نماینده مجلس و عضو کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری است نیز تأیید می‌کند و به «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: به‌طورکلی هزینه برگزاری این آزمون‌ها زیاد است و در حال حاضر هم بخشی از آن توسط دولت پرداخت می‌شود. بااین‌حال به دلیل کمبود بودجه وزارت علوم، بخشی از هزینه را متقاضی پرداخت می‌کند.
او همچنین به روند افزایش قیمت‌ها در سال‌های اخیر اشاره می‌کند و معتقد است آنچه شاهد هستیم، افزایش قیمتی غیرمنطقی است و نهایتا بین 10 تا 15 درصد باید نسبت به سال گذشته افزایش قیمت ثبت‌نام داشته باشیم.
عضو کمسیون آموزش مجلس در پاسخ به چرایی هزینه‌های زیاد مصاحبه در دانشگاه فرهنگیان هم می‌گوید: این موضوع در حال بررسی است و ما هم متذکر شده‌ایم که نباید دانشگاه سه برابر ظرفیت موردنیازش را دعوت به مصاحبه کند؛ چراکه در این صورت افراد بسیاری هستند که هزینه می‌کنند ولی پذیرفته هم نمی‌شوند. به نظر می‌رسد اگر حدود 1,2 بیشتر از ظرفیت موردنیاز دعوت به مصاحبه شوند، منطقی‌تر است.
راه‌حل مشکل کجاست؟
با نگاهی به آمار و ارقام بیان‌شده، معلوم می‌شود که هزینه پرداختی دانش آموزان و دانشجویان برای شرکت در آزمون‌های سراسری بیش از توان متقاضیان است و به‌تبع نیازمند راه‌حل هستیم. اما همان‌طور که بیان شد، در مرتبه اول باید معلوم شود که آیا این حوزه‌ای از آموزش محسوب می‌شود یا نه؟ و اگر به‌عنوان حوزه پیش از تحصیل شناخته شود، پس دیگر دلیلی برای دریافت هزینه از متقاضیان باقی نمی‌ماند. آن‌هم هزینه‌های گزافی که از یک سو باعث شده بخشی از مخاطبان توان شرکت در آزمون را نداشته باشند و گروهی دیگر آن را منبع درآمدی برای تأمین کمبود بودجه دستگاه‌های مربوطه بدانند.
