چهارباغ عباسی، این خیابان قدیمی و تاریخی که نامش را کمتر کسی است که نشنیده باشد، این روزها رویدادهای مختلفی را در چهره خود به نمایش گذاشته است.
جولانگاهی برای برگزاری رویدادها و نمایشگاههای مختلف و سر و صداهای بسیار که در برخی از روزها کسبه ساکن این پیادهراه را هم تحت تاثیر خود قرار میدهد و جمعیت زیادی را روانه این پیادهراه میکند.
چهارباغ حالا شده معبری شلوغ و پر ازدحام که شاید اگر بگوییم شتر با بارش در آن گم میشود، پر بیراه نگفتهایم. برگزاری رویدادهای مختلف از یک سو و روشن کردن بلندگوها و پخش سخنرانیها و … از سوی دیگر، اتفاقات متنوعی را در این معبر تاریخی رقم میزند و باعث جلب توجه برخی از رهگذرانی میشود که مدام به چهارباغ تردد دارند.
افرادی مثل مرضیه که میگوید: «چهارباغ در روزهای معمولی هم شلوغ و پر از آدم است. حالا این ازدحام زمانی که مناسبتی باشد یا در این پیادهراه جشن و مراسمی برگزار شود چندین برابر میشود و اجازه نمیدهد که آدم با خیالی آسوده در آن ساعاتی را طی کند؛ برای مثال، شما در کافهای نشستهاید و نیاز به آرامش دارید، اما صدای بلندگوها آنقدر زیاد است که کلافهتان میکند.»
یکی دیگر از کسبه نیز در این باره میگوید: «خیلی وقتها نمایشگاههای مختلفی در چهارباغ برگزار میشود؛ مثلا زنان سرپرست خانوار یا دانشجویان صنایعدستی محصولات خود را در این پیاده راه عرضه میکنند. از سوی دیگر هر کسی میخواهد مراسمی برگزار کند، چهارباغ را گزینه اول خود قرار میدهد.»
او ادامه میدهد: «البته برگزاری این مراسمها که خیلیهایش باعث شادی و نشاط و تردد بیشتر مردم در این بافت شهری میشود، کار خوبی است. اما به شرطی که با قاعده و ضابطه انجام شود و نه اینکه مزاحم کسبوکار دیگران باشد.»
تجربه موفق جلسات قرآن
سال گذشته بود که آلودگی صوتی و شلختگی وضعیت چهارباغ باعث شد تا برخی انگشت انتقاد را به سمت مدیران و برنامهریزان شهری دراز کنند و بگویند که چنین وضعیت نازیبایی هویت چهارباغ را به عنوان یک بافت قدیمی و تاریخی خدشه دار میکند.
در همین راستا اما میز فرهنگ شهرداری اصفهان با تعامل و همکاری برخی از جامعهشناسان و معماران و شهرسازان و… اقدام به آسیب شناسی مشکلاتی کرد که هویت چهارباغ را ممکن است خدشه دار کند.
میز فرهنگ همچنین راهکارهایی مثل خانواده محور کردن چهارباغ و ایجاد فروشگاههای برند و کانونهای فرهنگی را هم برای تقویت هویت چهارباغ پیشنهاد داد. در ماه مبارک رمضان برگزاری جلسات قرائت قرآن با استقبال مردم اصفهان و حضور آنان در این محور تاریخی روبرو شد.
در این باره، اما زینب طالبی، عضو هیئت علمی گروه شهرسازی نجفآباد با بیان اینکه چهارباغ عباسی در وهله اول یک فضای شهری است، بیان میکند: یکی از مهمترین مقتضیات این فضا انجام فعالیتها و رویدادهای مختلفی است که با کالبد آن همخوانی داشته باشد و بتواند چهارباغ را واجد هویت کند.
او با اشاره به اینکه البته برخی از این عناصر هویتساز فضای شهری، گاهی اوقات باعث ایجاد پارادوکس و تضاد در آن فضا میشود، بیان میکند: از نظر برخی این مسئله تأثیر منفی از خود به جای میگذارد و از دید بعضی دیگر هم این تضاد و پارادوکس نیز جزو هویت یک بافت شهری به شمار میآید.
رویدادها بخشی از هویت چهارباغ هستند
این استاد دانشگاه در ادامه با بیان اینکه نباید چهارباغ را سوای فعالیتها و رویدادهایی که در آن برگزار میشود، دانست، بیان میکند: زیرا اگر چهارباغ را صرفا فضایی شستهرُفته و بدون اتفاقاتی که در پشت جدارههای آن رخ میدهد، قلمداد کنیم، رویکرد نادرستی را پیشه کردهایم. درواقع بهتر است چهارباغ همیشه در خاطرات جمعی اصفهانیها با همین اتفاقها و رویدادهاش شهری که بخشی از هویت و تاریخ آن را تشکیل میدهند تعریف شود.
برای مثال، مدرسه چهارباغ همواره جزئی از این خیابان بوده و نمیتوان صدا یا منظر آن را تغییر داد یا به طور کلی حذف کرد؛ چون این صداها نیز بخشی از هویت چهارباغ را تشکیل میدهند.
طالبی با اشاره به لزوم ساماندهی صداها و برگزاری رویدادها در چهارباغ میگوید: باید بخشی از صداها که ایجاد مزاحمت میکنند حذف شوند و نه همه آنها. البته تشخیص این مسئله نیز بسیار سخت است و نیاز به مطالعه و کار کارشناسی دارد.
این مدرس دانشگاه در ادامه با اشاره به اینکه در دنیا (بهخصوص 20 سال گذشته) مبحثی به نام مدیریت رویدادها در فضای شهری مورد توجه قرار گرفته است، بیان میکند: مسلما اداره چهارباغ به عنوان یک بافت قدیمی و تاریخی نباید مانند خیابانهای دیگر شهر باشد. مدیریت رویداد معتقد است که رویدادها و مراسمی که در این محور انجام میشوند، نباید به طور کلی حذف شوند.
همانطور که اکنون در همه جای دنیا بهخصوص پیادهراهها یک سری از اتفاقات و رویدادهای با کیفیت برگزار میشود تا مخاطب بیشتری جذب کنند.
او با اشاره به اینکه محتوای رویدادها و مراسمی که قرار است در این خیابان برگزار شوند، باید از فیلترهای خاصی عبور کنند، بیان میکند: اگر چنین اتفاقی رخ دهد، تقویمی از رویدادها و رخدادهای مختلف را میتوان تدوین کرد. برای مثال زمانی که یک رویداد دارد برگزار میشود، باید از وقوع اتفاقات دیگری که موجب مزاحمت و سر و صدا میشوند جلوگیری کرد.
پس این فیلترها شاه کلید مدیریت چهارباغ است و قطعا هم متخصصان باید در این باره تصمیم بگیرند. مدیریت رویداد باید اتفاق بیفتد و در یک پراکنش خاصی و در طولانیمدت رخ دهد. مثلا برای نوروز یک رویداد یا در روزها و شبهای چهارباغ مراسمات و ایونت های مختلف برگزار شود.
به گفته او، فضای شهری عمومی، فضایی است که برای همه اقشار جامعه در دسترس باشد. برای مثال نمیتوان از ورود نوجوانان به چهارباغ جلوگیری کرد و این فضا را صرفا خاص خانوادهها دانست.
هیچ نگاه تکجانبه و تکبعدی نباید در رابطه با چهارباغ وجود داشته باشد و همه اقشار با کیفیت مشترک باید به این فضا دسترسی داشته باشند. حتی سالمندان و کودکان. حضور همه اقشار در چهارباغ مسلما از بروز خیلی از رفتارهای هنجارشکنانه جلوگیری میکند. همانطور که حتی در زمان صفویه زنان در چهارباغ به صورت محدود حضور داشتهاند.