به گزارش اصفهان زیبا؛ انیمیشن هنرصنعتی است که علاوه بر جذابیت و مخاطب زیاد، نقش بسیاری در فرهنگسازی وهمچنین سودآوری اقتصادی دارد؛ تاجاییکه در برخی کشورهای جهان بودجه انیمیشن با بودجه کل سینمای کشورهای درحالتوسعه برابری میکند. اگر بخواهیم از سابقه ساخت انیمیشن در ایران حرف بزنیم، نمیتوانیم زیاد به عقب برگردیم؛ بااینحال در چند سال اخیر، هنرمندان ایرانی رشد خوبی داشتهاند و آثار فاخری ارائه کردهاند.
کیفیت برخی از این آثار به حدی است که علاوه بر حضور در چندین جشنواره خارجی و کسب جایزههای مختلف، در دیگر کشورها اکران شدهاند و درآمد چشمگیری کسب کردهاند. توجه به این هنر میتواند در عرصه بینالملل برای کشور موفقیتساز باشد؛ همانطور که تهیهکننده انیمیشن برتر چهلودومین جشنواره فجر گفته است: صنعت انیمیشن قابلیت صادرات و ارزآوری زیادی دارد و ما اگر به این حوزه توجه ویژه کنیم، اتفاقهای ویژهای رقم خواهد خورد؛ اما تا ده سال پیش این صنعت هنری در معتبرترین جشنواره فیلم ایران جایگاهی نداشت.
اولینحضور انیمیشن ها در جشنواره فجر
سال 1394 جشنواره فجر برای اولینبار میزبان آثار پویانمایی بود. در این دوره از میان هشت انیمیشن دو فیلم «در مسیر باران» و «فهرست مقدس» موفق به دریافت جایزه شدند. حامد کاتبی برای «فهرست مقدس»، جایزه بهترین کارگردانی و محمدامین همدانی برای همین پویانمایی جایزه بهترین انیمیشن را دریافت کردند. «فهرست مقدس» روایتگر یک داستان تاریخی است. داستان، صد سال پیش از ظهور اسلام در شهر نجران یمن رخ میدهد. به گفته کارگردان اثر، دوبلاژ «فهرست مقدس» را صداهای ماندگار سینمای ایران انجام دادهاند. جذابیت بصری در این فیلم بر داستان ارجحیت دارد.
«فهرست مقدس» محصول سازمان هنریرسانهای اوج و مناسب مخاطب نوجوان است. انیمیشن «در مسیر باران» روایتگر داستان یکی از یاران امامرضا(ع) به نام ریانبنصلت و سفر او به مرو است. در ضمن داستان ریان، ماجرای نماز باران امامرضا(ع) نمایش داده میشود. فیلمنامه کار به گفته نویسنده چندینبار بازنویسی شده است تا هم جذابیت حفظ شده و هم روایت بهدرستی منتقل شود. این انیمیشن با استفاده از تکنیک رئال ساخته شده است؛ یعنی از چهره و بازی و صدای بازیگران در این انیمیشن بهره برده شده. ازجمله بازیگران حاضر در انیمیشن «در مسیر باران» میتوان به امین زندگانی، رحیم نوروزی و محمدرضا شیرخانلو اشاره کرد.
سیمرغی مستقل برای پویانمایی
سه سال بعد در جشنواره سیوهفتم با تأمین شرایط لازم، برای اولینبار بخش مستقل برای انیمیشن ایجاد و یک سیمرغ برای بهترین پویانمایی سینمای ایران در نظر گرفته شد. اشکان رهگذر برای فیلم «آخرین داستان» اولین سیمرغ بهترین پویانمایی ایران را دریافت کرد. «آخرین داستان» به کارگردانی اشکان رهگذر و محصول استودیو هورخش است. این فیلم برداشتی آزاد از داستان ضحاک در شاهنامه فردوسی، آخرین داستان اولیننماینده سینمای انیمیشن ایران در اسکار 2020 است؛ همچنین این فیلم اولینانیمیشن بلند ایرانی بود که در جشنواره انسی (مهمترین جشنواره انیمیشن) به نمایش درآمد.
بچهزرنگ؛ تنها در جشنواره چهلویکم
حضور بعدی انیمیشنها در جشنواره فجر مربوط به سال 1401 و دوره چهلویکم جشنواره بود. در این دوره تنها یک انیمیشن حضور داشت که موفق به دریافت سیمرغ بهترین پویانمایی سینمای ایران شد. پویانمایی «بچهزرنگ» سومین اثر گروه هنر پویاست که بهصورت مشترک با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ساخته شده. این اثر در جشنواره چهلودوم نامزد دریافت هفت جایزه در بخشهای مختلف شده بود. بچهزرنگ داستان پسربچهای است که بهخاطر علاقهاش به ابرقهرمانهای فیلمها تلاش میکند به هرکسی کمک کند. آشنایی او با ببر ایرانی آغاز سفری پرچالش و هیجانانگیز برای اوست. بچهزرنگ با اکرانی بسیار موفق و فروش 62میلیاردتومانی عنوان پرفروشترین انیمیشن ایرانی را از آن خود کرد.
دوره بدون سیمرغ
جشنواره چهلودوم شاهد حضور تعداد بیشتری انیمیشن بود: فیلمهای شمشیر و اندوه، ساعت جادویی، رؤیا شهر و ببعی قهرمان. البته این دوره از جشنواره سیمرغی برای بهترین پویانمایی اختصاص داده نشد؛ سهم انیمیشنها تنها یک دیپلم افتخار بود که به فیلم «ببعی قهرمان» داده شد. «ببعی قهرمان» ایده اولیه خود را از سریال «ببعی و ببعو» گرفته است. این سریال چند سالی در شبکه پویا بخش میشد و یکی از پرمخاطبترین برنامههای این شبکه بود.
همین موضوع باعث شد تولیدکنندگان به فکر ساخت اثری سینمایی برای کاراکترهای این سریال بیفتند. سریال «ببعی و ببعو» با تکنیک دوبعدی ساخته شده بود؛ اما در ساخت «ببعی قهرمان» از تکنیک سهبعدی استفاده شده است. مخاطب این کار خردسالان و کودکاناند. مشکوری، تهیهکننده اثر، در این باره معتقد است: گروه سنی نوجوان توقع میزان کیفیتی را از انیمیشن دارد که ما نمیتوانیم این توقع را برآورده کنیم؛ اما برای کودک میتوانیم یک کار خوب با رنگولعاب بسازیم. مقداد اخوان، نویسنده اثر، تلاش کرده است داستانی بنویسد که به بچهها امید بدهد و به آنها بگوید تلاش کنند تا به هرچیزی که میخواهند، برسند. در همین راستا خردهداستانها و شخصیتها شکل گرفتند. انتخاب قهرمان دختر، یاددادن همدلی و توجه به خانواده از ویژگیهای مثبت فیلم بهشمار میآید. «ببعی قهرمان» به کارگردانی حسین صفارزادگان و میثم حسینی محصول سازمان هنریرسانهای اوج است.
رقابت جدی انیمیشن¬ها در دوره چهلوسوم
جشنواره فجر چهلوسوم، در حالی آغاز میشود که چهار انیمیشن جزو آثار راهیافته به این دوره از مسابقه هستند. به نظر میرسد رقابتی جدی میان این آثار برقرار باشد؛ چراکه کارگردان و تیم تولید دو اثر از این چهار فیلم از برندگان پیشین جایزه بهترین انیمیشن جشنواره فجرند. محمدامین همدانی، برنده جایزه بهترین انیمیشن در دوره سیوچهارم جشنواره، با فیلم «پسر دلفینی2» به این دوره آمده است. قسمت اول این انیمیشن از آثار بسیار موفق پویانمایی ایران بود. این اثر در سی کشور جهان حضور پیدا کرده و اکرانی موفق در کشور روسیه داشته است.
اشکان رهگذر، برنده اولین سیمرغ بهترین پویانمایی ایران از دوره سیوهفتم، با سینمایی «ژولیت و شاه» مهمان دوره چهلوسوم است. «ژولیت و شاه» اثری کمدی و رمانتیک است که به ماجرای شکل تئاتر غربی در ایران میپردازد. «افسانه سپهر» و «زال و رودابه» دو اثر دیگر این دوره از جشنوارهاند. «افسانه سپهر» یک کار موزیکال و کمدی است که مفاهیمی چون دوستی، محبت و ایثار را برای کودکان به تصویر میکشد. «زال و رودابه» به کارگردانی محمدعلی سجادی اثری اقتباسی از شاهنامه فردوسی است. این انیمیشن بدون حمایت هیچ ارگانی ساخته شده است. حالا باید دید کدام یک از این انیمیشنها موفق به دریافت تنها سیمرغ انیمیشن خواهند شد.
