به گزارش اصفهان زیبا؛ دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، بهتازگی یک یادداشت ریاستجمهوریِ امنیت ملی را به امضا رسانده که در قالب آن، بر ضرورت احیا و تشدید فشارها علیه ایران تأکید شده و چشماندازهای مشخصی در رابطه با جنس مواجهه دولت آمریکا با ایران، ترسیم شده است.
ترامپ در قالب یادداشتی که اخیرا به امضا رسانده، عملا خواستار تعطیلی برنامه موشکی، هستهای و نفوذ منطقهای ایران شده است؛ او همچنین بهصورت ضمنی از ایده خلع سلاح ایران صحبت کرده است. در قالب یادداشت مذکور و بندهای مختلف آن، ادعاهای تکراری درباره خطرناکبودن برنامه موشکی و هستهای و کنشگری منطقهای ایران مطرحشده و راهحل رفع این نگرانیها نیز محرومشدن ایران از توانمندیهایش عنوان شده است.
جالب است که ترامپ به وزیر خارجه آمریکا و همچنین وزارت خزانهداری این کشور دربستر این یادداشت، دستورهای مشخصی را با محوریت تشدید تحرکهای سیاسی و اقتصادی علیه ایران در قالبهایی نظیر وضع تحریم علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و البته آنچه به صفر رساندن صادرات نفت ایران ادعا شده، داده است. جالب اینکه مقام معظم رهبری نیز مدتی قبل در جریان یکی از سخنرانیهای خود بهصراحت تأکید کردند که مذاکره با آمریکا، مشکلی از کشورمان را حل نمیکند و البته که شرافتمندانه و عاقلانه هم نیست. ایشان چاره مشکلاتی را که ایران اکنون به آنها دچار است، تکیه بر ظرفیتهای داخلی معرفی کرده و از ضرورت در صحنه بودن مردم و خستگیناپذیری مسئولان صحبت کردند.
در این نقطه، بسیاری از صاحبنظران بر این باورند که موضعگیری رهبر معظم انقلاب اسلامی، عملا کلیه معادلهها و گمانهزنیهایی را که در مدت اخیر با محوریت مذاکرههای قریبالوقوع ایران و آمریکا مطرح میشد، برهم زد. این موضوع بهطور خاص مورداشاره نشریه آمریکایی بلومبرگ نیز بوده و این نشریه تأکید کرده است که حضرت آیتالله خامنهای، تا حد زیادی نظام محاسباتی را که ترامپ در رابطه با ایران در نظر گرفته بود، برهم زد؛ البته موضع رهبر انقلاب اسلامی ایران تا حد زیادی مقتدرانه و در راستای حراست از امنیت و منافع ملی ایران در برابر زورگویی و زیادهخواهیهای ترامپ و ترامپیستها بوده است.
تجربههای تاریخی هم نشان داده است که قدرتهای غربی در تعامل با ایران، بههیچعنوان صادق نیستند و مذاکره با ایران را صرفا بهمثابه اهرمی برای ضربه زدن به کشورمان و نه حل مشکلات با تهران در نظر میگیرند؛ موضوعی که به اذعان رهبری در تجربه تلخ برجام بهخوبی قابل مشاهده است؛ ازاینرو، «اصفهانزیبا» در گفتوگو با امیره ابوالفتوح، نویسنده و تحلیلگر مصری روابط بینالملل، به واکاوی چند علامت سؤال مهم با محوریت یادداشت اخیر امضا شده توسط ترامپ علیه ایران و موضعگیری قاطعانه رهبر انقلاب در رد ایده مذاکره با دولت آمریکا پرداخته است که در ادامه مشروح این گفتوگو را میخوانید.
تحلیل شما از سندی که اخیرا ترامپ در رابطه با ایران امضا کرده و خواستار تشدید فشارها علیه تهران جهت کسب دستاوردهای مطلوب سیاسی برای آمریکا و طیف متحدانش شده است، چیست؟
آنچه ترامپ در قالب سند مذکور اعلام کرد بههیچعنوان عجیب نبود. ترامپ نشان داده که در رفتارهای سیاسی خود بیش از آنکه سیاستمدار و دولتمرد باشد، یک شومن تمامعیار است. از شومن هم انتظاری بیش از این نباید داشت؛ زیرا کار چنین فردی بهراهانداختن کارزارهای رسانهای و تبلیغاتی و هیاهو است. اینکه ترامپ از ایران خواسته تا از تمامی اهرمهای قدرت خود چشمپوشی کرده و آنها را تسلیم کند، تکرار سناریویی است که پیشتر رهبران آمریکا علیه عراق و لیبی هم آن را عملیاتی کرده بودند؛ با این حال، ایران تفاوتهای زیادی با کشورهای مذکور دارد. این کشور یک قدرت مهم منطقهای است که از ظرفیتهای قدرتسازِ فراوانی در منطقه خاورمیانه برخوردار است.
ایران جزو معدود کشورهایی است که دانش اتمی و موشکی و نظامی آن کاملا ماهیتی بومی دارد؛ درعینحال، این کشور با استفاده از مؤلفههای قدرت نرم توانسته است دامنه نفوذ خود در منطقه خاورمیانه را توسعه بخشد. برخلاف تصور قدرتهای غربی، محرکهای اصلی قدرت ساز برای ایران در غرب آسیا، نه سلاح و تجهیزات نظامی، بلکه قدرت نرم این کشور است؛ازاینرو، اساسا ترامپ و ترامپیستها در موقعیتی نیستند که برای چنین کشوری خطونشان بکشند. اینکه ایران و رهبر این کشور پیشنهاد مذاکره واشینگتن را رد میکنند، حرکتی منطقی و عاقلانه است و ریشه در واقعیتهای تاریخی دارد. آمریکا غیرقابلاعتماد است و آمریکایِ ترامپ، غیرقابلاعتمادتر. تسلیمشدن در مقابل تفکر ترامپیستها، اشتباهی راهبردی است. ترامپ از مذاکره با ایران دم میزد؛ اما در عمل بهدنبال ضربهزدن به این کشور است. حرفزدن از مذاکره در این فضا، مضحک است.
به نظر شما موضعگیری قاطعانه رهبر انقلاب اسلامی در رد ایده مذاکره با دولت ترامپ چه ابعادی دارد؟
بیراه نیست اگر این موضعگیری را تغییردهنده بازی بدانیم. همه قبل از آن انتظار داشتند که ایران بهنوعی وارد بستر مذاکره شود؛ اما فضا تغییر کرد؛ البته رسانههای غربی تا اندازه زیادی به فضاهای موهوم شکل میدهند تا امکان بهرهبرداریهای رهبران غربی را فراهم کنند. رهبر ایران با موضعگیری اخیر خود، خطقرمزهای روشنی را برای تهران تعریف کردند. اینکه ایران بر سر منافع و امنیت ملی خود مذاکره نمیکند، موضعی هوشمندانه است؛ درعینحال، آمریکا در جایگاهی نیست که بخواهد کلیه اصول مطلوب خود را به ایران دیکته کند.
هزینههای عملی این مسئله برای آمریکا کم نیستند. واشینگتن بهخوبی از این موضوع مطلع است. آنچه رهبر ایران اخیرا مطرح کرده، هم روشنگر و هم برای ایران قدرتساز است. اکنون بسیاری از افکار عمومی منطقه به ایران به چشم یک بازیگر مقتدر مینگرند که در برابر زیادهخواهیهای ترامپیستها، باقدرت در میدان حضور دارد و اهل فریبکاریهای تبلیغاتی و نمایشی هم نیست؛ موضوعی که البته در قالب نظرسنجیهای مختلف نظیر آنچه در چندین نوبت مرکز افکارسنجی عربی در تحولات ماههای اخیر در سطح منطقه به ثبت رسانده، قابلمشاهده بوده است.
به نظر شما آینده روابط ایران و آمریکا در دوره ترامپ چگونه خواهد بود؟
ترامپ به ایران بدهکار و نَه طلبکار است. او آمریکا را بهطور یکجانبه از توافق برجام خارج کرد و درعینحال، ژنرال قاسم سلیمانی، فرمانده سابق سپاه قدس ایران را نیز به شهادت رساند. ورای همه اینها، کارزار فشارهای اقتصادی گسترده او به مردم ایران موجب سختترشدن زندگی برای ایرانیان و آسیبرسیدن به طیفهای فراوانی از آنها شده است. در این میان، تنها گناه ایران این بوده که حاضر نشده است بر سر امنیت ملی و استقلال خود با ترامپ معامله کند؛ ازاینرو، من فکر میکنم خط مقاومت در سالهای آتی حضور ترامپ در قدرت، به یکی از اصلیترین چالشهای او در مواجهه با کشورهایی نظیر ایران تبدیل شود.
ایران در سالهای گذشته نشان داد که بهخوبی میتواند از خود در برابر هجمههای ترامپ و ترامپیست ها دفاع کند. در این رابطه، تهران راهکارهای عملیاتی زیادی نیز دارد؛ مسئلهای که نمودهای مشابه خود را در دوره نخست حضور ترامپ در قدرت هم به نمایش گذاشته است؛ ایران در آن دوران نیز در میدان حضور داشت و تسلیم جریانسازیهای تبلیغاتی نمیشد.