ازار پرهیجان شب عید با نوسانهای نرخ ارز، یکشبه جای خود را به بازار پرعرضه و راکد داد و انتشار اخباری از نتیجهبخشبودن برجام، آسمان دلالان بازار خودرو را تیرهتر کرد. اگرچه ارتباط میان تحریمها و بازار خودروی اصفهان غیرمستقیم است، از شبهای سرد زمستانی که نرخ ارز بر اثر انتشار اخبار مثبت از برجام روند نزولی پیدا کرد، قیمت چهارچرخها نیز رو به سقوط رفت؛ تا امروز اتومبیلهای تولید داخل پنج تا 12 میلیون تومان افت قیمت را تجربه کنند. فعالان بازار عقیده دارند بازار خودرو در سال جاری برخلاف سالهای گذشته از خواب زمستانی بیدار نمیشود؛ سوتوکور، ساکت، راکد و بیروح. گویی خریداران خودرو آب شده و در زمین فرورفتهاند! فعالان بازار مدعیاند از نیمههای دی، بازار خودروی اصفهان در کما فرو رفته و اگر حجم معاملهها را نفسهای بازار بدانیم، بازار خودرو از نفسکشیدن افتاده است!
با نخستین افت دمای پاییزی قیمت میوه و ترهبار در بازار اصفهان اوج گرفت تا گوجه، به عنوان پرچمدار ترهبار به قیمت بالای 10 هزار تومان و در برخی از میوهفروشیهای شهر بالاتر از 15 هزار تومان برسد. گرانی میوه و به خصوص ترهبار در نیمه سرد سال به موضوعی عادی تبدیل شده است. هر سال با افت دما به دلایل مختلف مانند صعبالعبور بودن جادههای کوهستانی و از طرفی مشکلات کشت محصولات کشاورزی، قیمت میوه و ترهبار اوج میگیرد و در میان آنها نیز ابتدا گوجه گران میشود. امسال اوجگیری قیمت گوجه و پراید در یک زمان بود.
آیا با بودجه ۵۰ میلیون تومانی میتوان یک خودرو خرید؟ افزایش قیمت خودرو و کاهش قدرت خرید مردم موجب شده است انتخاب یک خودرو با بهای کمتر از 50 میلیون تومان به کار سختی بدل شود. امروز خودروی صفرکیلومتر با قیمت زیر ۱۰۰میلیون تومان در بازار وجود ندارد؛ ولی با بودجه زیر 50میلیون تومان میتوانید چندین گزینه خودروی قدیمی و کارکرده را انتخاب کنید. بررسی تعدادی از آگهیهای فروش خودرو نشان میدهد با کمتر از 50میلیون تومان میتوان پراید، پژو، سمند، دوو، پیکان، امویام و اپل تولید دهه 70 و 80 را خریداری کرد.
فاصله قیمت خودرو در کارخانه و حاشیه بازار، نیمه اول سال 99 زیاد بود؛ ولی وضعیت بازار آزاد خودرو در پاییز تغییر کرد تا اکنون قیمت خودرو در کارخانه با حاشیه بازار به هم نزدیک شوند. در واقع روند کاهش نرخ ارز موجب افت قیمت خودروهای صفرکیلومتر و کارکرده در بازار آزاد شده است و به نظر میرسد افت دلار بر قیمت خودرو در مبدأ نیز تأثیرگذار خواهد بود؛ زیرا تورمبخشی پاییز رقمی کمتر خواهد بود. به دنبال افت تورمبخشی، شورای رقابت اجازه افزایش قیمت خودرو در کارخانه را به میزان 9 ماه گذشته نخواهد داد.
«خودروهای داخلی ریزش قیمت 40درصدی را تجربه کردهاند. این افت قیمت درخصوص خودروهای خارجی میلیاردی است. معامله خودروهای داخلی فعلا در فضای مجازی انجام میشود که تعدادشان زیاد نیست و بازار خرید و فروش خودروهای خارجی نیز قفل شده است.» این وضعیت این روزهای بازار خودروست که از زبان نمایشگاهداران خودروی اصفهان توصیف میشود. البته پیشبینی آنها این است که نرخهای فعلی قیمت کف بازار است و پس از این ریزش قیمت چندانی در خصوص خودروهای داخلی نخواهیم داشت. پیشبینی کارشناسان خودرو نیز این است که افت قیمت خودروهای داخلی به قیمت ارز طی هفتههای آینده بستگی دارد و اگر شاهد کاهش قیمت ارز باشیم، قیمت خودرو نیز متأثر از این افت قیمت کاهش خواهد داشت.
خودروهای داخلی و خارجی پس از یک رالی صعودی در قیمتها، دهه آخر آبان به صورت دستهجمعی ریزش کردند. در این میان بعضی از خودروهای لوکس مانند محصولات بیامو تا دومیلیارد تومان ارزان شد و محصولات تولید داخل نیز افتی چند ده میلیون تومانی را تجربه کردند. فعالان بازار خودرو علت اصلی ریزش قیمتها را نزولیشدن نرخ ارز میدانند. با این حال کاهش قیمتها بازار را قفل کرد؛ زیرا فروشندگان در انتظار افزایش مجدد نرخ ارز و گرانی خودرو هستند و خریداران به امید ادامه روند نزولی خودرو نشستهاند؛ اگرچه مشاهدات میدانی نشان میدهد تعداد فروشندگان بازار خودروی اصفهان روز به روز بیشتر میشوند.
قیمت مصوب محصولات خودروسازان در طول سال جاری بارها بالا رفت، با این وجود شورای رقابت مجوز افزایش مجدد نرخ خودرو برای فصل پاییز را صادر کرد تا خودروسازان نه تنها قیمت جدید خودروهای خود را تا 25 درصد افزایش دهند، بلکه این افزایش را در دعوتنامه محصولات موعد تحویل مهرماه نیز اعمال کنند. سایپا در پی صدور این مجوز، هفته قبل قیمت جدید چند مدل از خودروهای خود را تغییر داد، ولی ایرانخودرو هنوز نرخ اتومبیلهای خود را در سه ماه سوم سال مشخص نکرده است. با احتساب افزایش 25درصدی قیمت خودرو همچنان اختلاف چشمگیری بین قیمت کارخانه و بازار آزاد وجود دارد. در شرایطی مدل شبهدستوری قیمتگذاری خودرو توسط شورای رقابت دنبال میشود که این روش تاکنون تأثیری در حل مشکلات بازار خودرو نداشته است و هربار با صدور مجوز افزایش قیمت محصولات خودروسازان، قیمت اتومبیلها در بازار آزاد نیز بالا میرود.
تعدادی از اقلام خوراکی مانند مرغ، تخممرغ، برنج و… درسال جاری افزایش قیمت بیسابقهای تجربه کردند و تلاش مسئولان برای ثبات قیمتها بیتأثیر بود. حتی بعضی از کالاهای سرمایهای مثل خودرو نیز به طور غیرقابل باوری گران شدند؛ از جمله آنها باید به پراید اشاره کرد که با نرخ 160 میلیون تومان معامله میشود. از سوی دیگر قیمت بعضی از کالاها مانند زعفران، پسته و… با وجود اصرار کشاورزان افزایش قیمت چندان زیادی نداشتند. مقایسه قیمت هر کیلوگرم از این مواد خوراکی با نرخ هر کیلوگرم پراید نشان میدهد پراید نسبت به بیشتر مواد غذایی قیمت کمتری دارد! اگر قیمت تمامی کالاها با واحد کیلوگرم محاسبه میشد، رشد نرخ بعضی از آنها قابل هضمتر به نظر میرسد؛ زیرا پراید با وجود افزایش چند برابر نسبت به سال قبل، از زعفران، پسته و حتی گز اصفهان ارزانتر است!
اصطلاح «نفروش» چندهفتهای است در بازار خودرو و مسکن اصفهان شنیده میشود؛ «نفروش» یعنی فروشنده قیمت میدهد ولی نمیفروشد. هفته گذشته پراید در بازار اصفهان «نفروش» شد، برای چند روز پیاپی واسطهها قیمت پراید 111 را حدود 160 میلیون تومان اعلام میکردند، ولی فروش نداشتند، همین اتفاق در بخشی از بازار مسکن اصفهان رخ داد، تعدادی از فروشندگان به ویژه بزرگان بازار قیمت تعیین کردند، ولی ملکی نمیفروختند. یکی از شرکتهای ساختمانسازی اصفهان که در خیابان آپادانا دوم در حال ساختمانسازی است، در مورد به قیمت آپارتمانهای پیشفروشی به اصفهانزیبا گفت: « آپارتمان در هر متراژی داریم، قیمت هر مترمربع 55 میلیون نفروش!
نوسانات ارزی و به دنبال آن الاکلنگ قیمتی در بازارهای مختلف سودای سرمایهگذاری و موجسواری بر امواج متلاطم اقتصاد را شعلهور کرد تا رؤیای پیمودن راه صدساله در یکشب محقق شود، در واقعیت رفتن راه صدساله در یک شب دشوار است، ولی در شرایط فعلی به یک موضوع عادی تبدیل شده است. کسانی که چهار ماه پیش پراید 80 میلیون تومانی خریده بودند، امروز به قیمت 160میلیون تومان مشتری دارد، یعنی هر ماه 20 میلیون و هر روز حدود 650 هزار تومان سود کردند. درحالی که پیشازاین شاید حتی تصور نمیشد با 80 میلیون سرمایه روزی 650 هزار تومان سود برد.
ورود شورای رقابت به بازار خودرو برای قیمتگذاری، افزایش عرضه خودرو، قرعهکشی، ورود خودرو به بورس و… هیچکدام باعث نشد قیمت انواع خودروی تولید داخلی کاهش یابد. قیمتها در بازارهای مختلف کشور مانند خودرو روند صعودی داشت و خبری از ثبات نبود. ولی انتشار خبر ابتلای ترامپ به کرونا شوک بزرگی به بازار خودرو وارد کرد؛ بهطوریکه قیمت خودروهای ایرانی پس از انتشار این خبر دو تا پنج میلیون تومان کاهش یافت.
با افزایش تولید ۲۳,۷ درصدی و ۱۲۴درصدی در رتبه چهار و پنج تولید خودرو در کشور قرار میگیرند. تولید مینیبوس و میدل باس ۴۱۲ دستگاه و تولید اتوبوس 383 دستگاه در این شش ماه بود.