
دهه 30 برای تاریخ سیاسی ایران مملو از تحولاتی است که از اوج وطنپرستی و اقتدار و اعتقاد تا کودتا و خیانت و تغییر ماهیت شعارهای سیاسی پیش رفت. دههای که با ملی شدن صنعت نفت گره خورده است و یکی از تحولات قابل تأمل آن قیام سی تیر 1331 است که مصدق برای بار دوم با دست پُرتری وارد عرصه نخستوزیری شد و با کسب اختیارات بیشتر از شاه، فضای سیاسی کشور را دست خوش تغییرات عظیمی کرد که البته در برابر شاخصها و آمارهای اقتصادی چندان هم موفق نبود، زیرا با توجه به سیاستهای مصدق در دور دوم نخستوزیری و عدم تعامل با دولتهای غربی و شوروی که علل بسیاری دارد، منجر به عدم فروش نفت، تحریم اقتصادی و طبیعتا شرایط سخت داخلی شد.




«سومکا» که کوتاه شده حزب سوسیالیست ملی کارگران ایران است، نام حزبی با عقاید ناسیونال سوسیالیسم بود که در طول جنگ جهانی دوم در ایران پایهگذاری شد. رهبر این حزب داوود منشیزاده بود. او و تنی چند از سران این حزب تا پیش از شکست آلمان نازی عضو حزب ناسیونال سوسیالیست کارگران آلمان بودند؛ اما پس از شکست آلمان نازی به ایران بازگشتند. ایدئولوژی سومکا برپایه همان شعارهای نازیها بود.




14 اسفند در تاریخ معاصر ایران با نام دکتر محمد مصدق پیوند خورده است؛ پیوندی که به مصدق نیز خلاصه نشده و در متن مراسم بزرگداشت او در سالهای مختلف شاهد تحولات سیاسی خاصی نیز بودهایم؛ از جمله 14 اسفند 57 که اولین مراسم درگذشت او پس از انقلاب در احمدآباد با سخنرانی آیت الله طالقانی و با حضور جبهه ملی، سازمان مجاهدین خلق، نهضت آزادی و چریکهای فدایی خلق برگزار شد. به گفته روزنامه اطلاعات در این مراسم یکمیلیون نفر شرکت کردند. دو سال پس از این مراسم نیز در دومین سالگرد مصدق پس از انقلاب دقیقا در 14 اسفند 1359 بنیصدر با سخنرانی در دانشگاه تهران جوی تنشآمیز را در کشور ایجاد کرد.