به گزارش اصفهان زیبا؛ استفاده بهینه از آبهای جوی یکی از عوامل مهم در بهبود وضعیت آبی کشورها، بهویژه در مناطق خشک و نیمهخشک، محسوب میشود. بارشهای جوی نقش اساسی در تغذیه منابع آب سطحی و زیرزمینی دارند و میتوانند در دورههای پربارش، بخشی از کمبود آب شرب، کشاورزی و محیطزیست را جبران کنند.
در حال حاضر بسیاری از کشورهای جهان با استفاده از فناوریهای نوین اقدامات قابل توجهی در این زمینه انجام دادهاند. از آنجا که کشورمان ایران نیز با معضلات کمآبی و خشکسالی دستوپنجه نرم میکند، نیازمند اقدامات لازم در خصوص مدیریت آبها جوی میباشد، از اینرو مجلس شورای اسلامی در سال 1401 اساسنامه «سازمان توسعه فناوریهای نوین آبهای جوی» را تصویب کرد تا از طریق استفاده از فناوریهای نوین به بهرهگیری از آبهای جوی کمک کند، اما با گذشت سه سال از تصویب اساسنامه سازمان یادشده، این سازمان هیچ عملکرد مؤثری نداشته و همچنان استفاده از روشهای سنتی ادامه دارد.
از طرفی نبود مدیران ریسکپذیر، بهروز و از همه مهمتر عدم حمایت این سازمان از بخش خصوصی و شرکتهای دانشبنیان، باعث شده تا «سازمان توسعه فناوریهای نوین آبهای جوی» نتواند به اهداف خود جامه عمل بپوشاند و همچنان سایه بحران آب و خشکسالی به دلیل موارد یادشده برسر کشور سنگینی کند. مسئلهای که به نظر میرسد، در صورت غفلت، باعث ایجاد چالشهای گستردهای در این حوزه خواهد شد، از اینرو اگر سعی شود به جای استفاده از روشهای قدیمی، از روشهای نوین در تأمین آب، همچون بارور سازی ابرها به نحو صحیح استفاده شود و در عین حال به نقش شرکتهای دانشبنیان در حل این موضوع توجه ویژهای گردد و به عبارتی برونسپاری ایجاد شود، میتوان به میزان قابل توجهی به کنترل بحران کمآبی در کشور امیدوار بود.
استفاده از آبهای جوی با به کارگیری ابزارهای نظارتی راهکاری موثر است
حامد یزدیان، نماینده مردم اصفهان و دبیر دوم کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی در خصوص راهکارهای بهبود عملکرد «سازمان توسعه فناوریهای نوین آبهای جوی » به منظور کمک به حل بحران کمبود آب در کشور به «اصفهان زیبا» میگوید: «اساسنامه سازمان توسعه فناوریهای نوین آبهای جوی، سه سال پیش در مجلس شورای اسلامی تصویب شده و قرار بر این بود که این سازمان، یک سازمان حمایتی باشد و از بخش خصوصی، شرکتهای دانشبنیان و مجموعههایی که ایدههایی در این خصوص دارند، حمایت کند. اما متأسفانه در طول سه سال گذشته این سازمان هیچ عملکرد موثری از لحاظ توجه به بخش خصوصی و مجموعههای دانشبنیان نداشته است. شرکتهای دانشبنیان زیادی به ما مراجعه کردند وگفتند، ایدههایی داشتند که متأسفانه در این سازمان به کار گرفته نشده است. درحال حاضر، یکی از راهکارهای مؤثر در بهبود عملکرد این سازمان، بهکارگیری ابزارهای نظارتی است. ما باید هشدارهای لازم را بدهیم تا این سازمان فعالتر شود. در زمینه بودجه هم ما درخواستهایی را داشتیم که مجلس کمک کند تا بودجه این نهاد متناسب با مأموریتش اصلاح شود و بودجه درخوری داشته باشد و اقدامات اساسی را به انجام برساند.»
این نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی همچنین در خصوص بهروز نبودن روشهای استفاده از آبهای جوی عنوان میکند: «متأسفانه روشهایی که استفاده شده روزآمد نیست و از آنجا که سازمان توسعه فناوریهای نوین آبهای جوی متاسفانه کاری در این زمینه انجام نداده بود؛ بنابراین با پیگیریهایی که توسط ما انجام شد، ریاست سازمان عوض شد و فرد جدیدی رویکار آمد. البته رئیس جدید هم انتظارات ما را برآورده نکرده است.»
او ادامه میدهد: « انتظار ما این است که روشهای مختلفی که امروزه در جهان در مرز تکنولوژی و دانش در موضوع آبهای جوی و حالا خصوصاً بحث بارورسازی ابرها و بحث تعدیل آب و هوا وجود دارد، استفاده شود.» یزدیان میافزاید: «روشهایی هم که اخیراً به کار گرفته شدهاند، اگرچه از بیعملی بهتر است، اما روشهای ۵۰ سال گذشته، همچون روشهایی مثل پرواز و پاشیدن یدید نقره با ژنراتورهای زمینی است. درخواست ما این بوده که از روشهای بهروز استفاده شود. این بحث ما در مجلس بوده و انتظار ما این است که انشاءالله دولت آن را جدی بگیرد.»
بارورسازی ابرها، کمک قابل توجهی به حل بحران آب و خشکسالی میکند
دبیر دوم کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی در خصوص اقدامات انجامشده درباره استفاده از روش بارورسازی ابرها درکشور میگوید: «هیچ کاری در این خصوص انجام نشده بود و استفاده در حد روشهای پرواز بوده، در صورتی که هماکنون در دنیا اقدامات مختلفی در این زمینه انجام میشود، اما در کشور ما معمولاً بهکارگیری این روشها در گذشته انکار میشد و اکنون به تدریج در حال پذیرش آن هستند. امیدواریم هرچه زودتر به مرحله عملیاتی وارد شویم. این روشها به طور معمول به میزان ۱۵ درصد در بارش اثرگذار هستند، البته این عدد درکشور ما میتواند قابل توجه باشد، و تا حدودی به حل بحران آب کمک و کشور را از خشکسالی خارج کند.»
فقدان مدیران ریسکپذیر و عدم برونسپاری، مانع از انجام اقدامات مؤثر است
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی در ادامه به مقایسه ایران با سایر کشورهای جهان در این زمینه میپردازد و خاطرنشان میکند: «اکثر کشورها این موضوع را جدی گرفتند و اقدامات قابل توجهی انجام دادهاند، اما متأسفانه در کشور ما، به دلیل کمبود مدیران ریسکپذیر و بهروز در حوزه مدیریت، نگرش غالب همچنان سازهای است. در بحث مدیریت آب، تصورمان مانند دهههای گذشته این است که میتوان با احداث سد، کانال و خط انتقال، بحران آب را حل کرد. با اینکه کشورهای ابر قدرت پشت این قضایا هستند، اما آنها اقدامات جدیتری را انجام دادهاند و ما در این زمینه عقب افتادهایم، به همین دلیل هم چند سال پیش، اساسنامه سازمان توسعه فناوریهای نوین آبهای جوی در مجلس تصویب شد، ولی علیرغم این تصویب، باز هم دولت موضوع را جدی نگرفت و در مواردی هم که قصد اقدام داشت، میخواست متصدی کار باشد؛ در حالیکه اینگونه اقدامات باید برونسپاری شوند، خصوصاً به شرکتهای دانشبنیان، و دولت تنها نظارت را انجام دهد نه اینکه تصدیگر باشد.»
یزدیان در پایان به اقدامات جدی مجلس شورای اسلامی در این خصوص هم اشاره میکند و میگوید: «طرح سؤالی که در کمیسیون انجام شد، از جمله اقداماتی بود که سال گذشته در این دوره دولت صورت گرفت تا وزرا با سؤالات نمایندگان به صحن علنی فراخوانده شده و ملزم به پاسخگویی شوند. قرار دادن این موضوع در اولویت سؤالهای مجلس و فراخواندن وزیر مربوطه به صحن علنی، نشان از توجه مجلس به این مسئله بود و باتوجه به اهمیت موضوع، این اقدام انجام شد. به نظر میرسد این کمک و پیگیری مجلس در این زمینه مؤثر بود و انشاءالله در آینده نیز پیگیریها ادامه خواهد یافت تا به این سازمان کمک کنیم و به نتیجه دلخواه برسیم.»
